Nabaa Alnajafi
Samenvatting slijmvliesafwijkingen en MKA
Tentamen: 10-02-2023
College1: Premaligne afwijkingen
College 2: Diseases of the oral mucosa (wordt gegeven in het Engels; vragen in het Nederlands)
College 3: MKA en mondhygiënist
Leeruitkomsten slijmvliesafwijkingen
De student:
1. Beschrijft de opbouw van het mondslijmvlies in de gezonde situatie en bij de meest
voorkomende benigne en maligne slijmvliesafwijkingen
2. Beschrijft en herkent de klinische kenmerken van de meest voorkomende benigne en maligne
slijmvliesafwijkingen
3. Beschrijft de rol van systemische ziekten en diverse risicofactoren bij het optreden van
slijmvliesafwijkingen.
4. Beschrijft hoe te handelen bij slijmvliesafwijkingen.
Literatuur slijmvliesafwijkingen:
Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Stegenga. B. Vissink. A. Bont. L.G.M. de Spijkervet.
F.K.L. | Van Gorcum & Comp. bv | Druk: 2 herziende druk 2013 | Boek 9789023249269
Hoofdstuk 1 Diagnostiek, paragraaf 1.3 Belangrijke symptomen en klinische manifestaties (pagina
2-8); 1.5.2 Intra-oraal onderzoek (pagina 10)
Hoofdstuk 2, paragraaf 2.6 differentiële diagnostiek bij afwijkingen van de orale mucosa (pagina
47-51)
Hoofdstuk 3, paragraaf 3.3.2 Bouw van mucosa en kaakbot (pagina 66-67)
Hoofdstuk 5 Afwijkingen van de orale mucosa (pagina 137-181)
Leeruitkomsten MKA en mondhygiënist
De student:
1. Beschrijft (globaal) de verschillende ziektebeelden van patiëntencategorieën die voor
onderzoek op de afdeling kaakchirurgie gezien worden.
2. Beschrijft de rol van de mondhygiënist bij oncologie in het hoofd- halsgebied en de nazorg als
gevolg van chemo- en/of radiotherapie.
3. Beschrijft de rol van de mondhygiënist tijdens het focusonderzoek en geeft aan bij welk e
patiëntencategorieën er specifieke preventieve maatregelen getroffen dienen te worden m.b.t.
mondheelkundige ingrepen/behandelingen.
4. Beschrijft (globaal) de verschillende vormen van aangezichtstraumatologie en operatieve
kaakorthopedie.
Literatuur
Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Stegenga. B. Vissink. A. Bont. L.G.M. de Spijkervet.
F.K.L. | Van Gorcum & Comp. bv | Druk: 2 herziende druk 2013 | Boek 9789023249269
H1 Diagnostiek H 1.7 Onderzoek bij specifieke patiëntcategorieënà H1.7.1- 1.7.14 (pagina 17-26)
,Nabaa Alnajafi
H5 Afwijkingen van de orale mucosa, H 5.5 Ulceratieve afwijkingen, 5.5.1 reactieve ulcera (157 -
160)
Hoofdstuk 7 Afwijkingen van speekselklieren, H 7.4 Aandoeningen van de speekselklieren, 7.4.3
ontstekingen, radiotherapie (pagina 267-269)
7.5.1 behandeling van monddroogheidsklachten (pagina 277-278)
H 14 Maxillofaciale traumatologie (pagina 455-484)
Hoofdstuk 15 Operatieve kaakorthopedie, H15.1 t/m 15.6 (pagina 485-510)
Hoofdstuk 17. Maxillofaciale oncologie, H 17.1 t/m 17.7 implicaties voor tandheelkundig
handelen (pagina 579-618)
Literatuur m.b.t. osteonecrose en orale mucositis is te vinden op Nestor: Bisfosfonaten en
osteonecrose artikel Heggeler en van der Weijden 2008 (5 blz.)
3_bisfosfonaatgerelateerde_osteonecrose_van_de_kaak_tcm251-385775 S.Y. Iskender, E.M.W.
Eekhoff, I. van der Waal (5 blz.)
ntvo_2016 update landelijke richtlijn orale mucositis C.Braat et al. (4 blz.)
College1: Premaligne afwijkingen (Potentieel maligne slijmvliesafwijkingen)
TERMINOLOGIE: Beschrijving van slijmvliesafwijkingen die de potentie hebben te veranderen in
kanker.
- pre-cancer = pre kanker
- precursor lesion = voorloperlaesies
- ‘premalignant = premaligne
- intra epithelial neoplasia
- potentially malignant
- epithelial precursor lesions = epitheliale voorloperlaesies
Precancerous lesion vs. precancerous condition:
- Precancerous lesions: weefsel dat morfologisch is veranderd met een grotere kans op
mondkanker dan het oorspronkelijke weefsel
- Precancerous conditions: een algemene sitautie die in verband wordt gebracht met een
aanzienlijk verhoogd risico op kanker
De precancerous conditions kun je niet behandelen omdat dit niet reversibel is, de precancerous
lesions zijn wel reversibel en dus te behandelen.
Precancerous lesions: Precancerous conditions:
Leukoplakia (= witte afwijking van het Submucous fibrosis
mondslijmvlies) kan je wel weghalen
Erythroplakia (=rode afwijking van het Actinic keratosis (komt vaak voor op de lip, door
mondslijmvlies) de zon)
Palatal lesions in reverse smokers (sigaret Lichen planus
zonder filter in de mond, je krijgt bepaalde
stoffen meer binnen, gebeurt vnl. in India)
Discoid lupus erythematodes (lijkt op lichen
planus)
,Nabaa Alnajafi
Onderscheid gebaseerd op: Plaats ontstaan kanker zou overeenkomen met plaats van premaligne
afwijking.
Echter:
- Kanker kan ontstaan in klinisch normaal ogend slijmvlies
- Klinisch normaal slijmvlies kan dysplasie of moleculaire veranderingen vertonen op contralaterale
zijde bij patiënt met premaligne afwijking
Derhalve term: “Potentially malignant disorders”
Premaligne afwijkingen worden daarom?
- Potentiele maligne afwijkingen genoemd
Waarom definities:
- Vergemakkelijken uitwisseling informatie tussen epidemiologen, clinici, pathologen
- Evaluatiedoeleinden (vergelijken interventies, behandelingsuitkomsten, prognoses) zodat je goed
interventies kan vergelijken om behandelingsuitkomsten te bepalen en zodoende de prognose kan
stellen van die aandoening
DEFINITIES LEUKOPLAKIE:
WHO 1978: Een witte vlek of plaque die klinisch of pathologisch niet kan worden gekarakteriseerd als
enige andere ziekte
DEFINITIES LEUKOPLAKIE: WHO 1978: Een witte vlek of plaque die klinisch of pathologisch niet kan
worden gekarakteriseerd als enige andere ziekte
Int symposium Uppsala (Zweden), 1994: Een overwegend witte laesie van het mondslijmvlies die niet
kan worden gekarakteriseerd als enige andere definieerbare ziekte
WHO 1997: Een overwegend witte laesie van het mondslijmvlies die niet kan worden
gekarakteriseerd als een definieerbare laesie
WHO Collaborating Centre for Oral Cancer and Precancer 2007: Leukoplakie moet worden gebruikt
om witte plaques met een twijfelachtig risico te herkennen, waarbij (andere) bekende ziekten of
aandoeningen die geen verhoogd risico op kanker met zich meebrengen, zijn uitgesloten
DIAGNOSE ‘LEUKOPLAKIE’:
Voorlopige/provisionele diagnose: Een overwegend witte afwijking kan bij klinisch onderzoek niet
duidelijk gediagnosticeerd worden als een andere afwijking van de orale mucosa. Biopsie
noodzakelijk
Definitieve diagnose: Indien iedere aetiologische oorzaak anders dan tabaksgebruik/areca noot is
uitgesloten en histopathologie een andere specifieke afwijking niet bevestigd heeft.
Leukoplakie vs licheplannies:
Leukoplaktie zijn witte vlekken en lichenplanies zijn meer witte strepen. Tongrug wordt niet
altijd aangedaan.
, Nabaa Alnajafi
Tip: Leukoplakie en roken horen bij elkaar
Meest voorkomende witte afwijkingen van het mondslijmvlies
Laesie Meest belangrijke diagnostische criterium
Discoide lupus erythematodes Scherp begrensde laesie met centraal erytheem
(=rood), radiaire witte lijntjes daaromheen (=
soort zonnestraal effect)
Frictional lesion Anamnese trauma (bv, scherp element) dit is
meestal te zien langs het occlusievlak en er is
vaak een duidelijke oorzaak aanwezig
Leukoedeem Bilateraal een witte afwijking van het
wangslijmvlies, verdwijnt bij het rekken van de
wang, dit is makkelijker te zien bij mensen met
een donkere huidskleur (=raciaal)
Lichenoide laesie Relatie met amalgaam restauratie / bij een zijde
in de mond.
Lichen planus (reticulair; plaque type) Vaak symmetrisch, en hierbij is de
histopathologie ook duidelijk
Linea alba (= witte streep op de lijn van de Vrij makkelijk te herkennen klinisch, namelijk op
occlusie) lijn van de occlusie
Morsicatio (=wangbijten) Irregulaire vlokkerige witte afwijking, kun je
halen uit de anamnese, vrij makkelijk te
herkennen door te vragen of de patiënt op zijn
wang bijt.
Papilloom Is klinisch te herkennen aan het wratachtige of
bloemkool uiterlijk. De histopathologie is vrij
kenmerkend daardoor.
