In dit document worden de meeste artikelen, de hoorcollege's, inhoud van de werkcollege's en het boek van Prins besproken. Het is ook heel handig om bij de hoorcollege's te hebben!
Behandeling en interventies gericht op psychosociale problemen, leerproblemen en
ontwikkelingsproblemen
Cursuscode: 200300085
Inhoud:
- Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen (Prins et al., 2018)
- Overzicht alle gedragstechnieken
- Indicatieanalyse
- Artikelen
- Hoorcolleges
,Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen
Gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen (H1)
Begrip Betekenis
Eerste generatie gedragstherapie Gedragstherapie gericht op het uiterlijk waarneembare gedrag in interactie met
(1960-1980) specifieke omgevingskenmerken. De 1e generatie gedragstherapie kijkt naar
uiterlijk waarneembaar gedrag en is dus behavioristisch (klassiek en operant).
Bandura was hierbij belangrijk omdat hij het effect van modeling op gedrag
benadrukte.
Tweede generatie gedragstherapie De 2e generatie is de cognitieve stroming. Deze richt zich op denkfouten en
(1980-1990) schema’s etc. Hoe je denkt over een gebeurtenis bepaalt je gevoel. Start van CGT
Derde generatie gedragstherapie De 3e generatie richt zich vooral op het aanvaarden en afstand nemen van het
(1990-heden) gedrag of gevoel. Het gaat niet zo zeer om veranderen van maar om dealen met (zie
Prins 11).
Vierde generatie gedragstherapie Kennis uit de neurowetenschappen gaan toepassen.
Gedragsassessment en psychodiagnostiek bij kinderen en jeugdigen (H2)
Begrip Betekenis
Casusconceptualisatie Het proces waarbij de therapeut en de cliënt gezamenlijk werken aan het
beschrijven, verklaren en kiezen van doelgedrag.
Minimale diagnostiek Diagnostiek waarbij problemen na een korte papieren screening snel worden
geanalyseerd en behandeld.
Kortdurende diagnostiek Diagnostiek waarbij na een klacht anamnese en klinisch interview op basis van een
eenvoudig probleem samenhang een diagnose wordt gesteld. Daarna wordt gekozen
voor een behandelprotocol
Waar nodig uitgebreidere Een uitgebreidere vorm van psychodiagnostiek en gedragsassessment, volledig
diagnostiek afgestemd op de client. Voorafgaand aan de behandeling worden meerdere
hypothesen opgesteld.
Commitment Fase Fase waarin overeenstemming wordt bereikt tussen hulpverlener en client over
doelen en werkwijze
Operante technieken en mediatietherapie bij ouders en leerkrachten (H3)
ABC-benadering:
A : Antecedenten
B : Behaviour
C : Consequenties
Het kernelement van mediatietherapie is het doorbreken van het proces van wederzijds afdwingen. In gezinnen
met kinderen is vaak sprake van een sterk ingesleten interactiepatroon: de ouder wil dat het kind iets doet → het
kind doet het niet → de ouder moppert → het kind gaat in de tegenaanval → de ouder trekt zich terug → het
kind stopt de tegenaanval en blijft doen wat het deed (coercion cycle). Het kind leert hierdoor dat het zijn zin
kan krijgen door in de tegenaanval te gaan. Ouders willen dat het gedrag stopt, maar houden het onbedoeld in
,stand. Om het gedrag van het kind te veranderen, zal het interactiepatroon moeten veranderen. Mediatietherapie
wordt steeds vaker toegepast in oudertrainingen
Mediatietherapie in schoolsituaties vormen een gunstige leeromgeving voor leerlingen en leerkrachten.
Leerlingen moeten zich aan de regels van de docent houden zodat er een veilig klimaat is en ruimte om zoveel
mogelijk te leren.
Begrip Betekenis
Toegepaste gedragsanalyse
Een wetenschappelijke benadering binnen de psychologie, waarbij gekeken wordt
naar de relatie tussen context en het vertoonde gedrag en hoe deze twee elkaar
beïnvloeden.
Bekrachtiging Het proces waarin gedrag wordt versterkt wanneer het onmiddellijke gevolg op het
vertoonde gedrag als prettig wordt ervaren. De frequentie van het beoogde gedrag
doet dan toenemen.
Focus op het gewenste gedrag, waardoor dat gedrag toeneemt.
Positieve Het toedienen van een positieve/prettige stimulus
bekrachtiging
Negatieve Het wegnemen van een negatieve/onaangename stimulus
bekrachtiging
Differentiële bekrachtiging Bekrachtiging Techniek waarbij nauwgezet wordt onderscheiden wat wel en wat
niet bekrachtigd moet worden.
Shaping Techniek om geleidelijk nieuw gedrag aan te leren. Goede
gedragingen worden beloond. Gedrag dat er niet op lijkt wordt
genegeerd.
Chaining Een procedure waarbij het gedrag wordt opgesplitst in kleine
stukjes (gedrag schakels). Je begint bij de laatste, vanwege de
directe bekrachtiging. Je leert de hond liggen. Dan eerst een
stuk lopen en liggen. Daarna eerst springen en dan liggen etc.
Bekrachtiging Procedure om ongewenst gedrag af te leren. Het
van probleemgedrag wordt geherformuleerd in een tegengesteld,
onverenigbaar doel gewenst gedrag. Onverenigbaar: het is fysiek onmogelijk
gedrag om tegelijkertijd gewenst en ongewenst gedrag te vertonen.
Stimulus controle / Gedrag alleen stimuleren als het in die bepaalde omgeving sociaal passend is. Opa
discriminatieleren en oma een kus geven.
Strafprocedure Een proces waarbij het directe gevolg op het gedrag, door een negatieve beleving,
het gedrag in frequentie doet afnemen.
Positieve straf Het toevoegen van een negatieve stimulus
Negatieve straf Het wegnemen van een positieve stimulus
Uitdoving (negeren/extinctie) Gedrag neemt af door het gedrag te negeren. Deze techniek heeft geen snelle
resultaten en kan zelfs zorgen voor een kleine toename in het gedrag, voordat het
gedrag afneemt.
Overcorrectie Ongewenst gedrag neemt af door het kind meteen gewenste gedrag te verlangen.
De hond eet een pen, je pakt hem af en geeft meteen een botje waar wel op gebeten
mag worden. Het pennen bijten neemt af doordat de hond leert alleen op botjes te
mogen bijten.
Response cost / boete Ongewenst gedrag neemt af door kind privilege te onthouden of te
, straffen/belonen. Persoon moet een boete betalen voor te hard rijden. Hierdoor zal
hij niet meer te hard rijden.
Time-out Het kind wordt een aantal minuten afgezonderd als gevolg van ongewenst en
storend gedrag. Belangrijk is dat het kind weet waarom hij of zij in een time-out
zit.
Contingency contracting (CC) Een gedragsmanagement techniek waarbij via onderhandeling contractuele
afspraken vastgelegd worden tussen opvoeder en kind. In dit contract moeten
doelen, bereidheid tot compromissen, positieve reacties op gewenst gedrag en
genuanceerde feedback bij het niet behalen van doelen vastgelegd worden. Het gaat
dus om wederzijdse rechten en plichten. Deze techniek wordt vaak toegepast bij
oudere kinderen en adolescenten.
Universele preventieprogramma’s Gedragsmanagement in een klas waar nog geen sprake is van ernstige
gedragsproblematiek
Selectieve preventieprogramma’s Gedragsmanagement gericht op kinderen die ernstige risico’s lopen op het
ontwikkelen van gedragsproblematiek
Geïndiceerde preventieprogramma’s Gedragsmanagement gericht op kinderen waarbij sprake is van ernstige
gedragsproblematiek. Bij zeer ernstige gedragsproblematiek is het nuttig om de
operante gedrags-technologie van school te combineren met een interventie in de
thuissituatie.
Schoolwide positivie behavior Schoolbrede interventie die vooral is gericht op preventie van
support gedragsproblematiek. Doel: positief pedagogisch klimaat neer te zetten waarin de
sociale veiligheid goed is en kinderen optimaal kunnen leren.
Anti-angst technieken (H4)
Angststoornissen zijn opgedeeld in drie categorieën:
1. Angststoornissen: separatie, specifieke fobie, sociale;
2. Obsessief-compulsief: OCD, verzamelstoornis (dwangmatig gedrag)
3. Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen: PTSS, acute stress stoornis.
Diagnosticeren:
Is de angst normaal of afwijkend bij de leeftijd van het kind? Beïnvloedt het de ontwikkeling en/of het dagelijks
leven van een kind negatief?
Argumenten graduele exposure in vivo
- Kinderen en ouders zijn vaak gemakkelijk te motiveren voor kleine stappen;
- Niet gradueel opgebouwde exposure bleek bij volwassenen op de lange termijn effectiever te zijn.
Daarnaast leren mensen optimaal als er een mismatch is tussen wat ze verwachten en wat er echt
gebeurt.
Positieve Bekrachtiging = dapper gedrag laten volgen door iets leuks.
Negatieve bekrachtiging = vermindering van negatieve gevolgen.
Intrinsieke bekrachtiging = het nieuwe gedrag zelf is belonend (bijv. vragen aan andere kinderen of je mee
mag spelen → inderdaad mee mogen spelen).
Extrinsieke bekrachtiging = een beloning krijgen die niets met het nieuwe gedrag te maken heeft, zoals
materiële bekrachtiging, activiteiten of privileges. o Interne bekrachtiging = het belonen van eigen gedrag.
Externe bekrachtiging = beloond worden door een ander. Door dapper gedrag te bekrachtigen neemt dit
gedrag toe.
Negeren of straffen van angstig gedrag. Dit wordt vooral gebruikt als het angstige gedrag beloond wordt met
positieve gevolgen voor het kind (bijv. aandacht). Als ouders het angstige gedrag gaan negeren en tegelijkertijd
het dappere gedrag bekrachtigen, zal dit leiden tot een afname van het angstige en een toename van het dappere
gedrag. Pas als negeren niet werkt, wordt er een straf gekoppeld aan het angstige gedrag.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Valerietje6. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,89. Je zit daarna nergens aan vast.
