Vennootschappen
en rechtspersonen
Week 3: Rechtspersonen: kenmerken en
oprichting
Literatuur
De Kern van het Ondernemingsrecht H1
Hoofdthema’s van het ondernemingsrecht:
1) Juridische organisatie en inrichting
2) Wie mogen en kunnen voor de onderneming transacties afsluiten? vertegenwoordiging
3) Hoe zijn de verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de gang van zaken in de onderneming
uitgewerkt
Ondernemingen zijn op winst gericht.
Vormen:
Besloten Vennootschap (BV): art. 2:175 BW:
o Kapitaal is verdeeld in een of meer overdraagbare aandelen. Men kan slechts in een bv
participeren via een aandeel kapitaalvennootschap. Bij oprichting dient er in ieder
geval één aandeel te worden uitgegeven. Functies aandeel:
Middel om vermogen aan te trekken
Zeggenschapsfunctie: in beginsel levert ieder aandeel één stem op
Winstverdelingsfunctie: in beginsel geeft ieder aandeel recht op een gedeelte
van de winst (art. 2:216 BW) dividend
o Besloten: de door haar uitgegeven aandelen staan op naam en overdracht ervan kan in
beginsel niet vrijelijk plaatsvinden. Overdracht kan slechts bij notariële akte.
o Aansprakelijkheid: aandeelhouder is niet persoonlijk aansprakelijk voor hetgeen in naam
van de vennootschap wordt verricht en is niet gehouden boven het bedrag dat op zijn
aandelen behoort te worden gestort in de verliezen van de vennootschap bij te dragen.
Gunstig aansprakelijkheidsregime (maar let op: bestuurdersaansprakelijkheid)
o Algemene bepalingen van boek 2 BW zijn ook van toepassing en een aantal bijzondere
wetten: Wet op de ondernemingsraden, Handelsregisterwet 2007. EU-richtlijnen en
verordeningen
o Statuten: door de oprichters/aandeelhouders van de bv zelf opgestelde regels voor haar
organisatie
o Startkapitaal = €0,01
Naamloze Vennootschap (NV) (art. 2:64 BW): rechtspersoon met een in overdraagbaar aandelen
verdeeld maatschappelijk kapitaal. Vooral geschikt voor grote ondernemingen (willen vaak
gebruik maken van de effectenbeurs). Minimumkapitaal = €45.000 (art. 2:67 lid 2 BW)
o Een in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal (art. 2:64 BW)
kapitaalvennootschap
Aantrekken vermogen (art. 2:80 BW)
Winstverdeling (art. 2:105 BW)
Stemrecht (art. 2:118 BW)
, o Naamloos: aandelen hoeven niet op naam, mag ook aandelen aan toonder uitgeven.
Namen worden niet in een aandeelhoudersregister opgenomen.
Maatschap en Vof: personenvennootschappen
Tussenvormen:
Commanditaire vennootschap (cv): samenwerkingsovereenkomst tussen een of meer gewone
vennoten en een of meer commanditaire vennoten
Coöperatie: opgezet als vereniging maar wordt als aparte rechtsvorm beschouwd. Coöperatie
mag namelijk wel winst uitkeren (in tegenstelling tot bij een stichting, art. 2:53a BW). Het doel is
te voorzien in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden. Er moeten daarom een soort
overeenkomsten worden afgesloten met haar leden.
o Aansprakelijkheid: art. 2:55 BW
Combinatievorm:
Concern: bijvoorbeeld dat een nv de meerderheid van de aandelen in een aantal bv’s houdt. Nv is
hierbij de moedermaatschappij/moedervennootschap en de bv’s zijn
dochtermaatschappijen/dochtervennootschappen. Het concern vormt één onderneming.
Rechtspersoon zijn onder andere de bv, nv en de coöperatie. Rechtspersoonlijkheid heeft als belangrijkste
gevolg dat de rechtspersoon zelf drager van rechten en plichten kan zijn. Een rechtspersoon is
rechtssubject.
Eenmanszaak: natuurlijk persoon drijft zijn eigen onderneming en is aansprakelijk voor de
schulden die namens of door hem zijn aangegaan. Geen onderscheid tussen privéschulden en
zakelijke schulden.
Vereniging en stichting: zijn minder geschikt als ondernemingsvorm omdat ze geen winstuitkering
mogen doen aan de leden/oprichters (art. 2:26 lid 3 BW). Daarnaast geldt voor een stichting dat
deze slechts uitkeringen mag doen aan anderen dan haar oprichters en degene die deel uitmaken
van haar organen, voor zover deze uitkeringen een ideële strekking hebben.
‘Uitkering’: staat geen gelijkwaardige tegenprestatie tegenover, in geld of natura (stichting mag
dus bijvoorbeeld bestuurder wel belonen voor geleverd werk: als het maar gelijkwaardig is)
Stichting kent geen leden en dus ook geen ledenvergadering (ledenverbod art. 2:285 BW)
Handelsregister: een soort burgerlijke stand voor ondernemingen. Wordt gehouden door de KvK.
Handelsregisterwet 2007.
Iedere ondernemer met meer dan 50 werknemers moet een ondernemingsraad instellen (Wet op de
ondernemingsraden). Wat is een onderneming volgens de wet: een in de maatschappij als zelfstandige
eenheid optredend organisatorisch verband waarin krachtens arbeidsovereenkomst of publiekrechtelijke
aanstelling arbeid wordt verricht. (ruim begrip).
Verschillende typen nv’s en bv’s:
- Structuurregime: wanneer een nv of bv aan bepaalde grootte-criteria voldoet geldt een bijzonder
regime voor de organisatie. Raad van commissarissen is dan verplicht
- Eenpersoons-nv of bv: één persoon houdt alle aandelen
- Jaarrekening: afhankelijk van grootte bv of nv
H2
Privaatrechtelijke rechtspersonen dienen in beginsel bij notariële akte worden opgericht. Bevat de eerste
statuten van de rechtspersoon. Uitzondering hierop is de vereniging.
Oprichting van de verschillende ondernemingsvormen:
Nv en bv: worden bij notariële akte opgericht (art. 2:64/175 lid 2 BW). Kunnen worden opgericht
door een of meer personen. De eerste statuten van de nv of de bv worden vastgelegd: bevatten
de naam en de zetel. Er is sprake van directe binding: nv of de bv wordt bij akte van oprichting
immers direct gebonden aan bepaalde verplichtingen (art. 2:93/203 lid 4 BW).
Oprichtingsgebrek: minimumkapitaalsvereiste, bankverklaring, Nederlandse taal
Preconstitutief handelen: voor oprichting van vennootschap al handelen onder de naam nv of bv
in oprichting (i.o.) Na oprichting kan de vennootschap deze vertegenwoordigingshandelingen
bekrachtigen (art. 2:93 2:203 BW).
, Coöperatie: meerzijdige rechtshandeling bij notariële akte (art. 2:53 lid 1 bw jo. art. 2:54 lid 1
BW). Moet de statuten bevatten met de naam en zetel en doel en daarnaast ook de
verplichtingen die de leden tegenover de coöperatie hebben.
Vereniging en stichting:
o Stichting: bij notariële akte (art. 2:286 BW). Kan ook worden opgericht bij uiterste
wilsbeschikking. Bevat de statuten: naam, doel, wijze van benoeming en ontslag,
vereffening
o Vereniging: rechtspersoon met leden die is gericht op een bepaald doel, anders dan is
omschreven in art. 53 lid 1 en 2 BW. Organen: bestuur en algemene leden vergadering
(evt RvC)
Informele vereniging/vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid: kan bij een
vormvrije, meerzijdige rechtshandeling tot stand worden gebracht (art. 2:26 lid
2 BW). Vereisten:
Ledenbestand
Organisatorisch verband voor een bepaald doel
Als eenheid deelnemen aan rechtsverkeer
Formele vereniging/vereniging met volledige rechtsbevoegdheid: bij notariële
akte opgerichte vereniging (art. 2:27 BW).
Niet-bestaande rechtspersonen: Ontstaansgebrek
o Niet-bestaande coöperatie: art. 2:4 BW: er bestaat geen coöperatie/rechtspersoon,
vermogen wordt behandeld als het vermogen van een coöperatie die is ontbonden.
o Niet-bestaande bv: art. 2:4 BW. Hoofdelijk aansprakelijk en kan verhaal uitoefenen op
het vermogen van de niet-bestaande bv.
Preconstitutief handelen: bij de coöperatie, vereniging en stichting wordt er minder preconstitutief
gehandeld omdat deze minder vaak gebruikt worden als rechtsvorm voor een onderneming. HR Stichting
Diva: art. 2:93/203 zijn overeenkomstig van toepassing op andere rechtspersonen
H4
Men wordt aandeelhouder van een bv door het verwerven van een aandeel. Kan een aandeel nemen
(nieuw gecreëerd aandeel verwerven) of verkrijgen.
Bijzondere titel:
- Blokkeringsregeling: overdraagbaarheid van aandelen in een bv kan zijn geblokkeerd of beperkt.
- Leveringsvoorschriften: notariële akte
Algemene titel: blokkeringsregeling en leveringsvoorschriften zijn niet vereist.
Aandelen in nv kunnen op naam of aan toonder: kunnen na uitgifte van hand tot hand gaan, zonder dat
de vennootschap voortdurend weet wie op enig moment aandeelhouder is. Door vrije girale
overdraagbaarheid aandelen genoteerd aan een effectenbeurs zodat zij makkelijk verhandelbaar zijn.
Prospectus: een geschrift waardoor het beleggend publiek wordt uitgenodigd tot het nemen van
aandelen.
Soorten aandelen en certificaten:
- Prioriteitsaandelen: art. 2:92/201 lid 3 BW: houders van prioriteitsaandelen hebben krachtens de
statuten van de vennootschap bijzondere zeggenschapsrechten.
- Preferente aandelen: aandelen hebben een bijzonder voorrecht op de door de vennootschap
behaalde winst. Art. 2:96a/206 lid 2 sub a/b BW
- Bv-aandelen zonder stemrecht
- Bv-aandelen zonder winstrecht (art. 2:216 lid 7 BW): geen of slects beperkt recht geven tot deling
in de winst
- Certficaten van aandelen (schaduwaandelen/tweedegraadsaandelen): beheersverhouding tussen
de aandeelhouder en certificaathouder
Vereniging en coöperatie hebben leden. Inhoud van het lidmaatschap wordt bepaald door de wet, de
statuten, besluiten en redelijkheid en billijkheid ex. Art. 2:8 BW. Over toelating van nieuwe leden beslist
in beginsel het bestuur. Ook rechtspersonen kunnen lid zijn. Een lid kan ook zijn lidmaatschap opzeggen,
meestal is daar een bepaalde termijn aan verbonden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jukevdvelde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.