Samenvatting GZW1021 een leven lang
gezond
Inhoud
Taak 1 gezondheid................................................................................................................................... 2
Taak 2 voortplanting/zwangerschap ....................................................................................................... 7
Taak 3 hechting ..................................................................................................................................... 17
Taak 4: groei .......................................................................................................................................... 23
Taak 5 stress .......................................................................................................................................... 29
Taak 6 adolescentie ............................................................................................................................... 35
Taak 7 beleid ......................................................................................................................................... 39
Taak 8 gezondheidsvaardigheden en opleiding/factoren ..................................................................... 47
Taak 9 werkplaats en werkstress .......................................................................................................... 50
Taak 10 sociaal netwerk ........................................................................................................................ 57
Taak 11. (Gezonde) Veroudering........................................................................................................... 60
Taak 12 innovaties ................................................................................................................................. 66
Aanvullingen/eigen vragen over taak 10............................................................................................... 72
Filosofie in Actie .................................................................................................................................... 75
Colleges ................................................................................................................................................. 76
Openingscollege (taak 1) ................................................................................................................... 76
College 2 (taak 2. hormonale cyclus bevruchting, eerste ontwikkeling, perconceptueel) ............... 77
College 3. (taak 3. Hechting) ............................................................................................................. 80
College 4 (taak 3 triple P) .................................................................................................................. 82
College 5 (taak 4, biologie van groei) ................................................................................................ 83
College 6 (taak 4, groei als parameter) ............................................................................................. 88
College 7 (taak 5, hersenen & ontwikkeling)..................................................................................... 90
Responsiecollege ............................................................................................................................... 90
, Taak 1 gezondheid
WHO Huber
Defenitie ‘toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal ‘’gezondheid is het vermogen zich aan te passen
welbevinden en niet louter het ontbreken van en een eigen regie te voeren in het licht van de
ziekte of gebrek’. lichamelijke, emotionele en sociale uitdagingen
van het leven’’
• International classification of Functioning,
Disability and Health = ICF 6 dementies / dimensies van Huber
Hoe zijn uw:
• Ziekte, omgeving en persoonlijke factoren 1. Lichamelijke functies
bepalen: – Pathologie aan lichaamsfuncties en 2. Mentale functies en beleving
structuren 3. Existentiële dimensie (zingeving) / spiritueel
– Activiteitenniveau mogelijk 4. Kwaliteit van leven
– Participatie in normale leven mogelijk 5. Sociaal-maatschappelijke participatie
6. Dagelijks functioneren?
positieve gezondheid
Achtergrond Gezond in oude culturen Kritiek op WHO
• Balans tussen verschillende elementen in Compleet welbevinden onrealistisch
omgeving en in het lichaam zelf: bv. hout, vuur, – chronisch zieken
aarde, metaal, water – ouderen
• Zelf zorgen voor balans, geholpen door goden
• Alternatieve geneeswijzen • Aanpassingsvermogen / capability
• Antonovsky: –Salutogenesis
Gezond vanaf opkomst Geneeskunde –Veerkracht
• Vesalius 1543 –Sense of coherence
• Toename kennis anatomie en fysiologie
• Zoeken naar oorzaken van ziektes in het lichaam
• Gezond = afwezigheid van ziekte en gebrek Nussbaum's central capabilities Nussbaum
(2000) frames these basic principles in terms of
Gezond 1948-nu 10 capabilities,
• World Health Organisation 1945
• Idealistisch, optimistisch
• Lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden
• Compleet welbevinden
Kritiek - Nadruk positieve aspecten gezondheid - Niet meetbaar
bekritiseerd vanwege onhaalbaarheid
dergelijke ideaalbeelden
- Definitie is te statisch
- Kritiek m.b.t het woord volledig
- te ambitieus en statisch zijn en te weinig recht
doen aan chronisch zieken en gehandicapten
Verschil Huber (met WHO)
Het verschil met de WHO-definitie is dat in dit concept de potentie benadrukt wordt om gezond te
zijn of te worden, zelfs wanneer er sprake is van ziekte. Daarbij zijn persoonlijke groei en
ontwikkeling en het vervullen van persoonlijke doelen in het leven net zo belangrijk.
, ICF model (proefschrift huber)
Kwaliteit van leven Beperkingen in het functioneren (ten gevolge van problemen met de
gezondheid). Door beperkingen in het functioneren leiden ziekten en aandoeningen tot verlies van
kwaliteit van leven. Kwaliteit van leven zoals mensen zelf ervaren.
Gezondheidstoestand gemeten (zeer goed, goed, gaat wel, slecht, zeer slecht)
, Gezonde levensverwachting:
Gezonde levensverwachting toegenomen. Aantal jaren zonder beperkingen is afgelopen 15 jaar
toegenomen.
2009 geboorte; mannen 78,5 jaar
vrouwen 82,6 jaar
Nederlanders leven, ondanks ziekten, meer jaren in goede gezondheid
Mannen tussen 1985-2012 levensverwachting met ruim 6 jaar toegenomen
goede ervaren gezondheid +/- 5 jaar toegenomen, zonder beperking +/- 6 jaar toegenomen
vrouwen eenzelfde patroon
Vrouwen leven meer jaren in slechte gezondheid dan mannen
vrouwen in 2012 +/- 4 jaar langer dan mannen
ongezonde levensverwachting 5 jaar groter als mannen
chronische ziekte 11 jaar groter als mannen
Levensverwachting verschilt per regio
Levensverwachting tussen GGD regio’s +/- 2 jaar verschil
gezonde levensverwachting ‘’ +/- 7 jaar verschil
,Nussbaum’s central capabilities;
1. Life (leven) in staat zijn te leven tot aan het einde van een normale lengte mensenleven. Niet
voortijdig te sterven, of voor iemands leven zo teruggebracht als niet waard om te leven.
2. Bodily health (lichaam’s gezondheid) in staat zijn om een goede gezondheid te hebben,
reproductieve gezondheid inbegrepen; om adequaat te worden gevoerd, om adequaat
onderdak te hebben.
3. Bodily integrity (lichamelijke integriteit) in staat zijn om vrij van plaats tot plaats te
bewegen. Beveiligd zijn tegen gewelddadige aanvallen, waaronder seksueel geweld en huiselijk
geweld. Mogelijkheden hebben voor seksuele bevrediging en voor de keuze op het gebied van
de voortplanting.
4. Senses, imagination and thought (zintuigen, verbeelding & denken) in staat om de zintuigen
te gebruiken, om te kunnen inbeelden, te denken en te redeneren en om deze dingen te doen in
een ‘’echt menselijke’’ manier. Een manier geïnformeerd en gecultiveerd door een adequate
opleiding, met inbegrip van maar niet beperkt tot; aflabetisering en de fundamentele
wiskundige en wetenschappelijke training. In staat zijn om fantasie en denken te gebruiken in
verband met ervaring en het produceren van werken en gebeurtenissen van een eigen keuze.
Religieuze, literaire, muzikale etc. In staat zijn om de geest te gebruiken op manieren die
beschermd worden door garanties van vrijheid van meningsuiting (zowel politieke en artistieke
meningsuiting) en de vrijheid van religieuze oefening.
5. Emotions (emoties) in staat zijn een hechting te hebben aan voorwerpen en mensen buiten
onszelf. Om te houden van diegene die van ons houden en voor ons zorgen, om te treuren voor
hun afwezig. In het algemeen om lief te hebben, te treuren, verlangen te ervaren, dankbaarheid
en gerechtvaardigde woede te hebben. Iemands emotionele ontwikkeling niet verwoesten door
angst en bezorgdheid. (het ondersteunen van deze mogelijkheid betekent het ondersteunen van
vormen van menselijke associaties die cruciaal zijn in de ontwikkeling)
6. Practical reason (praktische redenering) in staat zijn om een conceptie van het goede te
vormen en deel te nemen aan een kritische reflectie over de planning van iemands leven. (dit
houdt in bescherming voor de gewetensvrijheid en religieuze naleving).
7. Affliation (aansluiting)
In staat zijn om te leven met en naar anderen, om te herkennen en zorg te laten zien voor
andere mensen, deel te nemen aan verschillende vormen van sociale interactie; om de
situatie van iemand anders te kunnen voorstellen. (bescherming van deze mogelijkheid
betekent het beschermen van instellingen die zulke vormen van affliatie vormen en
voeden.
Het hebben van sociale basen van zelf-respecten niet-vernedering, in staat zijn om te
worden behandeld als een waardige wezen waarvan de waarde gelijk is aan die van
anderen. Dit houdt in bepalingen van non-discriminatie op basis van ras, geslacht,
seksuele geaardheid, etniciteit, godsdienst en nationaliteit.
8. Other species (andere soorten) in staat zijn om te leven met zorg voor en in relatie met
dieren, planten en de natuurwereld.
, 9. Play (spelen) in staat zijn te lachen, te spelen en te genieten van vrijetijdsactiviteiten.
10.Control over one’s environment (controle over iemands omgeving)
Politiek: in staat zijn om effectief te participeren in politieke keuzes die het leven
beheersen, met het recht op politieke participatie, bescherming van vrijheid van
meningsuiting en van vereniging.
Materieel: in staat zijn om onroerend goed (zowel land&beweegelijke goederen) te
houden en eigendomsrechten hebben op een gelijkwaardige basis met anderen. Het
recht hebben om werk te zoeken op basis van gelijkheid met anderen. De vrijheid van
ongerechtvaardigde huiszoeking en inbeslagneming. In het werk, in staat om te werken
als een mens en het aangaan van betekenisvolle relaties van werderzijdse erkenning
met andere werknemers.
Antonovsky:
Het ontstaan/de oorsprong van gezondheid. Zijn belangrijkste conclusie was dat er een sterke
verbinding is tussen lichaam en geest, waarbij het erom gaat dat iemand het gevoel heeft dat er een
samenhang (Sense Of Coherence) in zichzelf en in het leven is.
Salutogenese: een benadering van de mens, die zich richt op factoren die gezondheid en
welbevinden stimuleren in plaats van de factoren die ziekte veroorzaken en die in het middelpunt
van de pathogenese staan. Het gaat bij salutogenese om de verhouding
tussen gezondheid, stress en coping.
Antonovsky verwierp in zijn theorieën het traditionele medische model, dat volgens hem een
tweedeling tussen ziekte en gezondheid maakt. Hij zag het verschil tussen ziekte en gezondheid als
een graduele overgang.
The "sense of coherence" (SOC) is a theoretical formulation that provides a central explanation for
the role of stress in human functioning
Om uit te leggen waarom sommige mensen ziek worden onder/door stress en andere gezond blijven.
Dit is ontstaan uit de salutogene benadering, dat wil zeggen, de zoektocht naar de oorsprong van de
gezondheid in plaats van naar de oorzaak van de ziekte.
De mate waarin men een doordringende, duurzame niettemin dynamisch gevoel van
zekerheid/vertrouwen heeft dat je omgeving voorspelbaar is en dat dingen zullen uitpakken zoals
redelijkerwijs verwacht mag worden. In andere woorden het is een mengsel van optimisme en
controle.
3 componenten:
- Begrijpelijkheid (comprehensibility)
- Beheersbaarheid (manageability)
- Zingeving (meaningfulness)
