In dit document heb ik de hoofdstukken 1, 4 en 5 van het boek Thema's Maatschappijleer Vwo4 samengevat. Dit document bevat onder andere samenvattingen, begrippen en opdrachten per paragraaf. Ook zitten er verschillende aantekeningen in en heb ik een algehele samenvatting voor hoofdstuk 5 gemaakt.
Maatschappijleer Vwo 4
Hoofdstuk 1 1
Maatschappelijk probleem 1
Bronnen 2
Hoofdstuk 4 parlementaire democratie 2
Representatieve democratie 3
Kenmerken democratie 3
Parlementair stelsel 3
Parlementaire democratie 3
Ideologieën 3
Links en rechts 4
Liberalisme 4
Socialisme 4
Confessionalisme 4
Politieke partijen 4
Soorten partijen 4
One-issue partijen 4
Niet-democratische partijen: 4
Functies politieke partijen 5
Loyaliteit aan politieke partijen 5
Paragraaf 4 verkiezingen 5
Paragraaf 5 Regering en parlement 7
Paragraaf 6 Invloed op politieke besluiten 8
5 manieren voor burgers om invloed uit te oefenen op politiek 9
Samenvattingen 9
Paragraaf 1 9
Paragraaf 2 10
Paragraaf 3 11
Paragraaf 5 11
Paragraaf 6 12
Paragraaf 8 12
Begrippen 13
Paragraaf 1 13
Paragraaf 2 13
Paragraaf 3 14
Paragraaf 4 14
Paragraaf 5 15
Paragraaf 7 15
Opdrachten 15
Opdracht 9 pagina 155 15
Opdracht 11 pagina 156 15
Paragraaf 5 16
1
,Hoofdstuk 5 De verzorgingsstaat 17
Paragraaf 1 17
Paragraaf 4 18
Paragraaf 5 werk en sociale mobiliteit 18
Paragraaf 6 ontwikkelingen op de arbeidsmarkt 19
Hoofdstuk 5 verzorgingsstaat samenvattingen 20
Paragraaf 1 20
Paragraaf 2 22
Paragraaf 3 22
Paragraaf 4 23
Paragraaf 7 23
Totale samenvatting 24
Vetgedrukt = begrip
Onderstreept = belangrijk
x = zie begrippen
Hoofdstuk 1
Maatschappelijk probleem
1. Gevolgen voor grote groepen
2. Sprake van tegengestelde belangen
3. Gemeenschappelijke oplossing vereist
Belang = het voor- of nadeel dat iemand heeft
Dilemma = lastige keuze uit twee of meer alternatieven die duidelijk nadelen hebben
Waarde = uitgangspunt / principe dat mensen belangrijk vinden. (Vrijheid, gezondheid)
Idealen = zaken die je graag zou willen bereiken in je leven
Normen = opvattingen over hoe je je op grond van een waarde hoort te gedragen.
Compromis = een overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven
Normen horen altijd bij een waarde!
Macht = het vermogen om het gedrag en het denken van anderen te beïnvloeden
Machtsmiddelen = middelen waarmee je het gedrag van anderen kunt beïnvloeden
Sociale ongelijkheid = ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen, inkomen en macht
Sociale cohesie = hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar
Gezag = de mate waarin macht als terecht wordt ervaren
Interdependentie = mensen zijn afhankelijk van elkaar
De hoeveelheid informatie die wordt verspreid is toegenomen: we zijn een
informatiemaatschappij geworden.
2
,Bronnen
Betrouwbaarheid:
- Wie is de zender?
- Met welk doel wordt het bericht verzonden?
- Is de informatie actueel?
- Welke bronnen worden gebruikt?
- Wordt er hoor en wederhoor gepleegd?
- Komt de informatie overeen met andere bronnen?
Objectief - feiten
Subjectief - mening
Hoor- en wederhoor = alle betrokkenen moeten (de kans krijgen te) worden verhoord
Communicatieruis:
De overdracht van informatie loopt niet goed
- De zender zendt verkeerd uit
- De ontvanger ontvangt verkeerd
Dit kan bewust en onbewust zijn!
Manipulatie = opzettelijk feiten verdraaien of weglaten zonder dat de ontvanger het weet
Propaganda = bewust eenzijdige informatie geven met als doel de mening te beïnvloeden
Indoctrinatie = langdurig, systematisch heel dwingend eenzijdige opvattingen en meningen
opdringen met de bedoeling dat het publiek deze kritiekloos accepteert
Referentiekader = alles wat je bezit aan kennis, ervaringen, normen waarden en gewoonten
Selectieve waarneming = informatie die binnenkomt wordt zo vervormd dat deze zo veel mogelijk
past in ons referentiekader
Hoofdstuk 4 parlementaire democratie
Representatieve democratie
Nederland kent een representatieve democratie
Representatieve democratie = Het volk kiest de volksvertegenwoordigers die met een zekere
regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen.
Voordelen:
- Er hoeft niet door de hele bevolking over elk onderwerp gestemd te worden.
- Verschillende instituties controleren elkaar (trias politica).
3
, Kenmerken democratie
- Er is individuele vrijheid (bijvoorbeeld. vrije meningsuiting)
- Er gelden politieke grondrechten (bijvoorbeeld. kiesrecht en recht om een partij te
beginnen)
- Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden.
- De rechtspraak is onafhankelijk.
- Er is persvrijheid.
- Minderheden worden beschermd.
Parlementair stelsel
De manier van politiek bedrijven is vastgelegd en dit heet het parlementair stelsel. We kiezen
volksvertegenwoordigers en dit is het parlement, de eerste en tweede kamer. De uitvoerende
macht wordt gekozen door het parlement.
Parlementaire democratie
Er zijn vrije media:
- Journalisten bepalen zelf waar ze over berichten op welke manier ze dat doen.
- De overheid moet er zelf voor zorgen dat de media over de juiste informatie kan
beschikken (WOB).
Soeverein = een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag
uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft
Ideologieën
Ideologie = een samenhangend geheel van de denkbeelden over de mens en de gewenste
inrichting van de samenleving.
Een ideologie heeft standpunten over
1. Waarden en normen
2. Sociaaleconomische verhoudingen hierin onderscheiden linkse en rechtse ideologieën zich
Links en rechts
Politiek gedachtegoed over sociaaleconomische verhoudingen: in welke mate moet welvaart
worden gedeeld?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clyft. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €0,00. Je zit daarna nergens aan vast.
