College aantekeningen
Alle aantekeningen van de hoorcolleges en werkgroepen van het vak materieel strafrecht
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Alle aantekeningen van de hoorcolleges en werkgroepen van het vak materieel strafrecht
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Materieel strafrecht – hoorcolleges & werkgroepen blok 4Week 6: Strafuitsluitingsgronden
Hoorcollege
Algemene strafuitsluitingsgronden
Algemene strafuitsluitingsgronden
- Wettelijke strafuitsluitingsgronden.
Algemeen toepasselijke strafuitsluitingsgronden (art. 39-43 Sr).
Bijzondere strafuitsluitingsgronden (bijvoorbeeld art. 103a Sr / art. 261, lid 3
Sr, art. 293 lid 2 Sr).
- Buitenwettelijke strafuitsluitingsgronden.
Algemeen toepasselijke strafuitsluitingsgronden.
Bijzondere strafuitsluitingsgronden.
Rechtvaardigingsgronden (wederrechtelijkheid): het gedrag valt wel onder een wettelijke
delictsomschrijving, maar is toch gerechtvaardigd. Het gedrag is dus niet strafbaar en de
wederrechtelijkheid wordt aangetast.
Schulduitsluitingsgronden (verwijtbaarheid): het is begrijpelijk dat de persoon wiens gedrag
de wettelijke delictsomschrijving vervulde, op deze manier handelde. De schuld van de dader
valt weg, en daarmee dus ook de strafbaarheid.
Rechtvaardigingsgronden Schulduitsluitingsgronden
- Overmacht in de zin van de noodtoestand (art. - De ontoerekenbaarheid (art. 39 Sr)
40 Sr) - De overmacht in de zin van psychische
- Noodweer (art. 41, lid 1 Sr) overmacht (art. 40 Sr)
- Het wettelijk voorschrift (art. 42 Sr). - Het noodweerexces (art. 41, lid 2 Sr)
- Het bevoegd gegeven ambtelijk bevel (art. 43, - Het onbevoegd gegeven ambtelijk bevel (art.
lid 1 Sr) 43, lid 2 Sr)
Ontbreken van materiële wederrechtelijkheid Afwezigheid van alle schuld (Melk en water-
(Veearts-arrest) arrest)
Gemeenschappelijke kenmerken
Strafuitsluitingsgronden in het beslissingsmodel
Geslaagd beroep op Geslaagd beroep op
rechtvaardigingsgrond schulduitsluitingsgrond
Wederrechtelijkheid en Ontslag van alle rechtsvervolging Ontslag van alle
verwijtbaarheid als (art. 350 Sv jo. art. 352, lid 2 Sv) rechtsvervolging (art. 350 Sv
element jo. art. 352, lid 2 Sv)
Wederrechtelijkheid als Vrijspraak (eerste vraag van art. Ontslag van alle
bestanddeel, 350 Sv jo. art. 352, lid 1 Sv) rechtsvervolging (art. 350 Sv
verwijtbaarheid als jo. art. 352, lid 2 Sv)
element
Culpa Vrijspraak (eerste vraag van art. Vrijspraak (eerste vraag van
350 Sv jo. art. 352, lid 1 Sv) art. 350 Sv jo. art. 352, lid 1 Sv)
Gemeenschappelijke kenmerken van de strafuitsluitingsgronden
- Proportionaliteit: de manier van handelen moet in redelijke verhouding staan tot het
te bereiken doel en/of het handelen van de tegenstander.
- Subsidiariteit: gaat om de vraag of er voor het handelen in redelijkheid een
alternatief bestond, waarmee hetzelfde effect kon worden bereikt.
- Garantenstellung: personen in een bepaalde hoedanigheid moeten garant staan
voor het naleven van bepaalde normen.
, - Dolus / culpa in causa: gaat over de eigen schuld in de situatie waarin de verdachte
uiteindelijk een beroep moet doen op een strafuitsluitingsgrond.
Ontoerekenbaarheid
Drie stappen van het vaststellen van ontoerekenbaarheid
1. Was er bij de verdachte ten tijde van het begaan van het strafbare feit sprake
van een gebrekkige ontwikkeling / ziekelijke stoornis?
Gebrekkige ontwikkeling: betreft een aangeboren of opgelopen ontwikkeling in
de vroege jeugd.
Ziekelijke stoornis: betreft een stoornis die in het leven van een aanvankelijk
psychisch gezond persoon is opgetreden.
2. Was er een causaal verband tussen de stoornis en het begane strafbare feit?
Niet elk strafbaar feit wordt onder invloed van de psychische stoornis begaan.
Hoe sterker het causaal verband tussen de geestelijke stoornis en het
strafbare feit, hoe minder snel er sprake is van toerekenbaarheid.
3. Kan het door hem begane strafbare feit de verdachte niet worden toegerekend?
Een volledige stoornis kan nog steeds tot toerekenbaarheid leiden.
Er moet vooral worden gekeken naar de culpa in causa.
Noodweer en noodweerexces
Basis van noodweer(exces)
- Men heeft recht op zelfverdediging, mits die zelfverdediging de staat helpt om te orde
te handhaven.
- Noodweer is een rechtvaardigingsgrond en noodweerexces is een
schulduitsluitingsgrond.
- Noodweerexces vereist dubbele causaliteit: exces is het gevolg van de hevige
gemoedsbeweging + hevige gemoedsbeweging is het gevolg van de aanranding.
- Bijdrage van ‘andere factoren’ sluiten het aannemen van noodweerexces niet uit, mits
een andere factor niet van doorslaggevend belang is.
Werkgroep
Er zijn vier voorwaarden voor strafbaarheid
1. Menselijke gedraging.
2. Vallend binnen de wettelijke delictsomschrijving.
3. Wederrechtelijkheid (kan worden aangetast door de rechtvaardigingsgronden).
, 4. Verwijtbaarheid (kan worden aangetast door de schulduitsluitingsgronden).
De algemeen regulerende beginselen
- Proportionaliteitseis: houdt in dat het gekozen middel in verhouding moet staan tot
het gekozen doel.
- Subsidiariteitseis: gaat om de vraag of er een alternatief mogelijk is die minder ver
gaat.
- Culpa in causa: draait om het gedrag van de dader dat hem mogelijk in een
bepaalde situatie heeft gebracht. Het gaat hier om eigen schuld aan het
terechtkomen in de situatie. De betrokkene heeft dus zelf een aandeel gehad in
hetgeen is voorgevallen.
- Garantenstellung: de situatie waarin iemand handelde in een bepaalde
hoedanigheid. Er worden hogere eisen gesteld, omdat iemand een bepaald beroep
uitoefent.
Schulduitsluitingsgronden: op verwijtbaarheid van de gedraging.
Rechtvaardigingsgronden: op de wederrechtelijkheid van de gedraging.
Ontoerekenbaarheid (art. 39 Sr)
1. Sprake van psychische stoornis, psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) of
verstandelijke handicap ten tijde van het feit.
2. Causaal verband tussen de stoornis en het feit.
3. Toerekening (culpa in causa) (proportionaliteit, subsidiariteit en garantenstellung
spelen eigenlijk geen rol door de psychische stoornis).
Noodweerexces (art. 41, lid 2 Sr)
1. Noodweersituatie.
Ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding.
Mag gaan om een aanranding die al aan de gang is of een onmiddellijk
dreigend gevaar.
De aanranding moet gericht zijn op het eigen of iemand anders lijf,
eerbaarheid of goed.
2. Er moet wel aan het subsidiariteitsvereiste voldaan worden, maar niet aan het
proportionaliteitsvereiste.
3. Hevige gemoedsbeweging.
4. Dubbele causaliteit.
De aanranding moet leiden tot een hevige gemoedsbeweging (PTSS en
noodweerexces-arrest).
o Het feit dat iemand PTSS heeft staat niet in de weg van
noodweerexces. Het mag erin meespelen, maar de hevige
gemoedsbeweging moet ook ontstaan door een aanval.
De hevige gemoedsbeweging moet hebben geleid tot het niet proportioneel
handelen.
5. Garantenstellung + culpa in causa.
Als het gaat om ‘normale’ noodweer moet men punt 1 van noodweerexces testen en
vervolgens de proportionaliteit en subsidiariteit toetsen.
Uitspraak bij een rechtvaardigingsgrond of een schulduitsluitingsgrond
Rechtvaardigingsgrond Schulduitsluitingsgrond
Vrijspraak Ontslag van alle
Art. 310 Sr (doleus) (wederrechtelijk staat rechtsvervolging
namelijk in de
delictsomschrijving)
Vrijspraak Vrijspraak
(in culpa zit (in culpa zit
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kelseyvanwoggelum. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 77254 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen