Uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 5, Integratie van nieuwe ontwikkelingen, uit het boek 'Inleiding tot de gedragstherapie' geschreven door D. Hermans, F. Raes & H. Orlemans. Het betreft de 7e herziene druk van het boek, uitgegeven in 2018.
Zie voor overige hoofdstukken mijn overige aanbod ...
Samenvatting boek Inleiding tot de gedragstherapie – Hermans, Raes &
Orlemans (7e herziene druk)- Hoofdstuk 5
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 5, Integratie van nieuwe ontwikkelingen..................................................................................................................2
5.1. Inleiding..........................................................................................................................................................................................................2
5.2. Nieuwe ‘therapieën’ in het gedragstherapeutische veld............................................................................................2
5.2.1. Vier basiskenmerken van de gedragstherapie...........................................................................................................2
5.2.2. Wat is nu gedragstherapie en wat niet?........................................................................................................................2
5.3. Nieuwe ‘theorieën’ in het gedragstherapeutische veld...............................................................................................2
5.3.1. Experimentele cognitieve psychologie krijgt een centralere plaats...........................................................2
5.3.2. Ook relational frame theory verovert een plek..........................................................................................................2
5.3.3. De vele hoekstenen, en hoe dat tot verwarring leidt............................................................................................3
5.4. Experimentele cognitieve psychologie: kernconcepten............................................................................................3
5.4.1. Inleiding.................................................................................................................................................................................................3
5.4.2. Schema’s...............................................................................................................................................................................................3
5.4.3. Aandacht..............................................................................................................................................................................................3
5.4.4. Interpretatie.......................................................................................................................................................................................3
5.4.5. Geheugen............................................................................................................................................................................................3
5.4.6. Cognitieve (emotieregulatie-) ‘processen’...................................................................................................................4
5.4.7. Integratie.............................................................................................................................................................................................4
5.5. Relational frame theory: kernconcepten...............................................................................................................................4
5.5.1. De historische achtergrond van RFT.................................................................................................................................4
5.5.2. Stimulusequivalentie...................................................................................................................................................................4
5.5.3. Arbitrarily applicable relational responding en relational frames...............................................................4
5.5.4. Eigenschappen van AARR en contextuele controle..............................................................................................5
5.5.5. RFT en het begrijpen en wijzigen van problematisch gedrag.......................................................................5
5.6. Integratie van theoretische kaders............................................................................................................................................5
5.6.1. Het schema van Anderson (1995).........................................................................................................................................5
5.6.2. Het functioneel-cognitieve model.....................................................................................................................................6
ISBN: 9789036819503
Uitgave jaar: 2018
, Hoofdstuk 5, Integratie van nieuwe ontwikkelingen
5.1. Inleiding
Op het vlak van de praktijkvoering zien we een steeds verdergaande diversificatie. De cognitieve
therapie was nog maar net geïntegreerd in de meer traditionele gedragstherapie, of er stonden
alweer ‘nieuwe’ behandelvormen klaar. Daar waar cognitieve interventies doorgaans gericht waren
op het wijzigen van de ‘inhoud’ van negatieve of irrationele gedachten, zal men met derde-
generatie-interventies de patiënt vooral leren er op een andere wijze mee om te gaan. Men laat de
gedachten voor wat ze zijn en leert de patiënt ze te observeren en aanvaarden zonder er een
gevecht mee aan te gaan.
Op het vlak van de theorievorming is er een vergelijkbare diversificatie vast te stellen.
Ontwikkelingen in de cognitieve psychologie hebben meer recent een ander soort interventies
doen ontstaan, die buiten de ‘klassieke’ cognitieve therapie vallen. Het gaat dan om procedures die
als doel hebben specifieke informatieverwerkingsprocessen te beïnvloeden. Na de cognitieve
revolutie is de relational frame theory (RFT) steeds meer een rol gaan spelen in het theoretisch kader
van de gedragstherapie. RFT is een operante theorie over menselijke taal en cognitie. ACT is ook een
soort van gebaseerd op RFT.
5.2. Nieuwe ‘therapieën’ in het gedragstherapeutische veld
Gedragstherapie is een manier van denken, een welbepaalde benadering van psychologische
problemen en hun aanpak.
5.2.1. Vier basiskenmerken van de gedragstherapie
Kenmerken van gedragstherapie:
Aangrijpingspunt ligt in het gedrag: Cognities en emoties zijn per definitie niet
observeerbaar door anderen. Wat wel direct observeerbaar is, is gedrag, waarvan we kunnen
vermoeden dat het beïnvloed is door cognitieve of emotionele processen. Maar die
processen zelf zijn niet observeerbaar. De toegangspoort blijft gedrag waar je mee kunt
werken.
Basisaxioma onderschrijft dat alle gedrag aangeleerd is: Gedrag wordt hier gezien als een
zinvolle respons op een betekenisvolle stimulus. Alle gedragingen zijn tot stand gekomen
via leerprincipes.
De ontwikkeling van nieuwe therapeutische technieken heeft haar basis in
wetenschappelijk onderzoek: Dit is historisch gezien de leerpsychologie.
Het praktijkwerk zelf neemt de vorm aan van een empirische cyclus: Het
gedragstherapeutisch proces volgt een vergelijkbare reeks stappen als die een
wetenschapper doorloopt (vraagstelling/aanmeldingsklacht – fase van informatie
verzamelen en theorieën opstellen/ holistische theorie en functieanalyse – voorspellingen
doen (behandelplan) – testen van voorspellingen (inzet van technieken) - kijken of de
verandering ook optrad (evaluatie).
5.2.2. Wat is nu gedragstherapie en wat niet?
Gedragstherapie is eigenlijk een beetje een lege doos, een model, waarbinnen vele diverse
methoden, technieken en onderzoeksbevindingen een plaats kunnen vinden, zo lang ze op goed
onderzoek gebaseerd zijn en je ze zinvol kunt inzetten in de behandeling van patiënten.
5.3. Nieuwe ‘theorieën’ in het gedragstherapeutische veld
5.3.1. Experimentele cognitieve psychologie krijgt een centralere plaats
De (experimentele) cognitieve psychologie heeft een wat centralere plaats veroverd in het
gedragstherapeutisch denken. De experimentele studie van waarneming, aandacht, geheugen en
redeneren kwam voor het eerst aan bod in de gedragstherapeutische literatuur toen de cognitieve
therapie een wetenschappelijker verankering zocht. Nieuwe behandelingen worden ontwikkeld op
basis van wetenschappelijke inzichten. De meeste behandelingen zijn niet gericht op het wijzigen
van de inhoud van cognities, maar op het hertrainen van bepaalde problematische vormen van
informatieverwerking.
5.3.2. Ook relational frame theory verovert een plek
Na enkele decennia kwam cognitieve psychologie steeds meer in beeld naast de leerpsychologie
binnen de gedragstherapie. Dit kwam door de opkomst van de cognitieve therapie en de nieuwe
ontwikkelingen rond behandelingen die rechtstreeks voortvloeien uit kennis van
informatieverwerking bij psychopathologie. De laatste 15 jaar heeft ook de RFT een plek gekregen in
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xjeaninexx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
