Volledige samenvatting van alle hoorcolleges, werkgroepen en literatuur van het vak Preventie en Straffen dat wordt gegeven in jaar 3 van Criminologie aan de Universiteit Leiden. Alle artikelen, hoorcolleges en werkgroepen van het vak zijn samengevat.
Complete Samenvatting –
HC/WG/LIT
Preventi e & Straff en
Leerdoelen – Preventie & Straffen
Klassieke morele theorieën over rechtvaardiging en doelen van straf bespreken, uitleggen
en toepassen op de strafpraktijk.
De fundamentele conflicten tussen en binnen de morele straftheorieën identificeren en
toelichten
Aan de hand van empirisch onderzoek factoren die een rol spelen bij straftoemeting
identificeren, dit verklaren en evalueren.
De effectiviteit van straffen voor het bereiken van de belangrijkste strafdoelen uitleggen en
de problemen identificeren
De voorwaarden benoemen en uitleggen waaraan sancties dienen te voldoen om effectief te
kunnen zijn
Politieke punitieve retoriek en strafrechtelijk populisme herkennen, verklaren waarom het
voorkomt
Door hen zelf online verzamelde data van een straftoemetingsexperiment analyseren en
interpreteren.
Week 1 – Rechtvaardiging & Doelen van straf
Hoorcollege 1 – Rechtvaardiging & Doelen van straf
Wat is straf?
Men vindt straf vanzelfsprekend
o Géén straf Eigen richting
Domeinen met straffen
Gezin
School
Werk
Strafrecht
Gemeenschappelijke elementen – Meest gangbare definities
Straf =
o Leed, deprivatie
Iets dat onaangenaam wordt gevonden door de ontvanger
o Voor een overtreding van een rechtsregel
o Opzettelijk opgelegd en als straf bedoeld door de mensen die het opleggen
o Die mensen hebben het formele recht dat te doen
o Voorbeeld – Gebroken been – Verzachtende omstandigheid
Inbreker breekt been bij vluchten. Hij zou eigenlijk 8 maanden moeten
krijgen, maar de rechter geeft hem 5 maanden, omdat het breken van een
been ook al straf is.
Onrechtvaardig
, o Been breken is niet opzettelijk en niet vanuit het formele
recht opgelegd
Straf – Kelk (1994)
o Straf is een als zodanig bedoeld door de overheid toegebracht leed op grond van een
in het strafwetboek als delict omschreven normschending
Straf – Honderich (1989)
o Een door de autoriteit opgelegde straf (iets wat leed met zich meebrengt) aan een
dader (iemand die een regel heeft overtreden) wegens een overtreding (een daad die
verboden is door een regel)
Kern van straffen
Bedoelde / Intentionele leedtoevoeging
Straf = Problematisch
Reden
o Omdat er sprake is van bedoelde toevoeging van leed
Waarom leed toevoegen en niet een andere reactie?
o Waarom maakt een misdaad het toevoegen van leed rechtvaardig?
Fundamentele en coherente rechtvaardiging nodig
2 vragen – H.L.A. Hart (1969)
1e vraag – General justification (Algemene rechtvaardiging)
o Waarom straf en niet iets anders?
e
2 vraag – Rules for allocation (Hoe de straf uitvoeren?)
o Wie krijgt straf?
o Wat voor straf krijgt diegene?
o Hoeveel straf krijgt diegene?
Belangrijkste benaderingen
1) Retributivisme
o Vergeldingstheorie
o Absolute theorie
o Just desert
Verdiende loon
o Deontologische theorie
Iets rechtvaardigen vanwege de intrinsieke morele rechtvaardiging dat
datgene heeft
2) Utilitarisme
o Nutstheorie
o Relatieve theorie
o Instrumentalisme
o Consequentialisme
Wat zijn de consequenties van de straf
o Teleologische theorie)
Straf wordt gerechtvaardigd aan de hand van de doelen die daarmee in de
toekomst beoogt worden
, 3) Verenigingstheorieën
o Hybride theorie
o Mixed theorie
4) Herstelrecht
o Restorative justice
Retributivisme
Straf =
o Verdiend leed en daarom intrinsiek goed
o Retrospectief
Vergelding voor het in het verleden gepleegde delict
Géén doelen in de toekomst
Algemene rechtvaardiging – Retributivisme – 2 varianten
o 1) Negatief retributivisme Straf MAG
Straf moet niet, maar als wel dan…
1) Alleen schuldigen komen in aanmerking voor straf
2) Een schuldige kan niet zwaarder gestraft worden dan wat
evenredig is aan de ernst van het delict en de verwijtbaarheid van de
dader
Algemene rechtvaardiging – Negatief retributivisme
NEE!
o Slechts limiterende werking
Ondergrens & Bovengrens
o 2) Positief retributivisme Straf MOET
Categorische imperatief – Kant (1724-1804)
Straf heeft een intrinsieke morele waarde
o Straf moet
Het is onze plicht als samenleving om mensen die
normen overtreden op hun moraliteit aan te spreken
Onbeantwoorde vraag – Kant
o Waarom moet leedtoevoeging als reactie?
Kants blijvende invloed
Mens is een rationeel en moreel wezen dat in staat is tot moreel
begrip
Mens mag daarom nooit als middel worden aangewend voor een
toekomstig (collectief) doel
Categorische imperatief = Géén algemene rechtvaardiging
, Algemene rechtvaardiging – Retributivisme
o Intuïtionisme
Wraak of intuïtie? Waar komt dat gevoel dan vandaan? En hoe
onderscheiden we die intuïtie van wraak?
Mensen hebben de intuïtie om te straffen als een regel wordt
overtreden en daarom is straffen goed
o Verstoorde balans herstellen
Morele balans herstellen door het misdrijf te annuleren door straffen
Oneigenlijk verkregen voordeel ontnemen
o Maar waarom met straf en hoe? Waarom leedtoevoeging?
Géén antwoord op deze vragen
Andrew von Hirsch
Vraag
o Waarom straf i.p.v. balans herstellen met iets dat niet het morele stigma heeft dat
straf wel met zich meebrengt?
Hedendaags – Retributivisme
o Just desert
Straf is verdiend leed
o Afkeurende boodschap – Invloed Kant
Met straf wordt een afkeurende boodschap uitgedragen aan rationele
wezens die in staat zijn tot moreel begrip
Afkeuring + Leedtoevoeging
o Die afkeuring heeft vorm van leedtoevoeging zodat de
boodschap ook aankomt
+ Generale preventie (Utilitaristisch)
o Proportionaliteit
Straf moet proportioneel zijn
Ernst van het delict + Verwijtbaarheid van de dader
Géén proportionaliteit?
Te veel of te weinig afkeuring uitgedrukt
Retributivistisch antwoord – 2e vraag – H.L.A. Hart
o Wie, wat voor en hoeveel straf?
Proportionaliteit – Von Hirsch
Het principe garandeert, als géén enkel utilitair criterium van
toewijzing kan, dat de rechten van de gestrafte ten onrechte worden
geofferd voor het welzijn van anderen
o Utilisme
Utilisme zou kunnen leiden tot te zware straffen als
dit het maximale nut bereikt voor de samenleving
,Ordinale proportionaliteit
Gelijkwaardigheid
o Soortgelijke misdrijven (qua ernst) moeten soortgelijke straffen krijgen (qua zwaarte)
Rangorde
o Als misdrijf A ernstiger is dan misdrijf B, dan moet de straf voor A altijd zwaarder zijn
dan de straf voor B
Verhoudingen
o Als A veel ernstiger is dan B, en als B iets ernstiger is dan C, dan dienen die verschillen
zichtbaar te zijn in de straffen voor A, B en C.
Cardinale proportionaliteit
Ordinale proportionaliteit +
o Numerieke verankering van de schaaluiteinden
En hoe die straffen en misdrijven zich op die schaal tot elkaar verhouden
o Exact vaststellen van punten op de schaal
o Hoeveel straf verdient misdrijf X en hoeveel meer dan misdrijf Y?
Problemen???
o Blijft een lastig punt om vast te stellen hoeveel straf een bepaald misdrijf nou
verdiend
Voorbeeld
Uitleg
o Afstand tussen moord en straf voor zware mishandeling moet groter zijn dan de
afstand tussen straf voor zware mishandeling en woninginbraak
Ernst vs. Verdiende straf
o Ernstigst & Hoogste verdiende straf
Moord
Zware mishandeling
Woninginbraak
Diefstal scooter
o Minst erg & Laagste verdiende straf
, Voldoet ook aan voorwaarden van ordinale
proportionaliteit
Verhoging Wettelijk Strafmaximum Doodslag – Ingediend juni 2021
Strafmaximum – Moord
o < 2006
20 jaar
o > 2006
30 jaar
Strafmaximum – Doodslag
o 2006
Ongewijzigd (15 jaar)
o 2021
25 jaar
Cardinale operatie op proportionaliteit
Welke voorwaarden van ordinale
proportionaliteit zijn er vooral mee
gediend?
o Gelijkwaardigheid
o Rangorde
o Verhoudingen
Voorstel – Strafmaximum doodslag – Aangenomen mei 2022
Doodslag
o 15 jaar 25 jaar
Vragen
o 1) Is het moreel te rechtvaardigen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AC98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,49. Je zit daarna nergens aan vast.
