Week 1
Begripsvragen
Vraag 1 Wat is volgens De Hullu de definitie (‘de kern’) van schuld als bestanddeel
(culpa)?
De kern is gelegen in de verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Er moet voldoende
verwijtbaarheid zijn.
p. 251 boek Schuld=culpa=verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid
Vraag 2 Volgens De Hullu kent culpa twee kanten of componenten.
a. Leg uit wat deze twee kanten (componenten) zijn en hoe zij in de definitie (de kern)
van culpa tot uitdrukking komen.
1. Normatieve kant (objectieve kant):
i. onvoorzichtigheid:
Hier kijk je naar de gedragingen van de persoon. Heeft hij een
zorgvuldigheidsnorm overtreden? Je kijkt hier alleen naar de norm, dus
bijvoorbeeld dat het tegen de wet ingaat of tegen een ongeschreven norm.
ii. aanmerkelijke onvoorzichtigheid: (is vermijdbaarheid) in beginsel: als het
vermijdbaar is, is het ook verwijtbaar
Vermijdbaarheid: had hij anders moeten handelen? met die vraag zie je dat het
objectief is.
De ernst moet worden uitgedrukt om iemand in het strafrecht te laten belanden. Het
moet dus ernstig genoeg zijn. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn, hoe minder groot
de risico’s zijn die je mag nemen (geoorloofd of ongeoorloofd risico). De
aanmerkelijkheid hangt af van het delict en de gevolgen.(bepaalde beroepen dienen
extra alert te zijn, bv kleuterjuf die op de kleintjes moet letten, dokter en patiënt, ook
bij verkeersdeelnemers)?
→ Garantenstellung
Criterium figuur: de normale mens. Je moet kijken of de normale mens ook tot die
gedraging zou zijn gekomen. Bijvoorbeeld je doet een operatie en je hebt een
behoorlijk risico genomen, dan wordt het gedrag van de verdachte vergeleken met
een normale medicus/chirurg. Als die chirurg zegt dat hij nooit zo zou handelen,
kunnen we zeggen dat er sprake is van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid.
2. Psychische kant (subjectieve kant):
verwijtbaarheid:
, Het gaat hier om de voorzienbaarheid. Had hij voorzien dat het gedrag totdat gevolg
zou leiden? Als er sprake is van een onvoorzichtigheid (zie hieronder), dat een norm
is geschonden, dan wordt er van uit gegaan dat het verwijtbaar is, tenzij er sprake is
van een schulduitsluitingsgrond of dieren.
→ Bijvoorbeeld: de regel dat je verkeersdeelnemers van rechts voorrang
geeft, als je die regel negeert, wordt er van jou verwacht dat je weet dat
er daar een ongeluk uit kan komen.
Extra voorbeeld: gevallen koelkast casus
Er zijn mensen aan het verhuizen en boven in de muziekstudio moet een koelkast. Deze
wordt via het balkon naar boven gehesen. Terwijl de koelkast omhoog wordt gehesen via de
verhuis constructie die ze vaker gebruiken. De koelkast valt op Patrick dus de verhuizer
wordt vervolgd voor dood door schuld.
vraag: Is er verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid?
Culpa:
-onvoorzichtig: Is er een norm overschreden of deze nou geschreven of ongeschreven is. :
-aanmerkelijke: je kijkt of het een geoorloofd risico of een geoorloofd risico en of er sprake
was van een garantstelling (bepaalde beroepen hebben een extra zorgplicht, denk aan een
arts die alert moet zijn of een juf die extra op kleine kinderen moet letten)
Casu:
-onvoorzichtig: Is er een norm overschreden of deze nou geschreven of ongeschreven is
→ Veiligheidsnorm wordt overschreden, je moet bij zoiets wel
veiligheidsvoorschriften in acht nemen.
-aanmerkelijke: je kijkt of het een geoorloofd risico of een ongeoorloofd risico is en of er
sprake was van een garantstelling (bepaalde beroepen hebben een extra zorgplicht, denk
aan een arts die alert moet zijn of een juf die extra op kleine kinderen moet letten)
→Het is een ongeoorloofd risico een koelkast is heel groot. Het is ook nog is een
meneer die verhuizer is, je mag ervan uitgaan dat zo iemand weet wat hij doet,
die moet nog beter op de veiligheidsvoorschriften letten. Hij had het kunnen
afzetten of aan de bewoners kunnen vragen of de kinderen binnen konden
blijven.
-verwijtbare: Was het voorzienbaar, kon de verdachte voorzien dat bepaald gedrag of het
nou nalaten of handelen is onvoorzichtig zou zijn en of dat tot bepaalde gevolgen zou
kunnen leiden. In de regel is met het overtreden van een zorgvuldigheidsnorm
(ambtsinstructies), ook de voorzienbaarheid gegeven als die zorgvuldigheidsnorm er is om
een bepaald gevolg te voorkomen. Als er een schulduitsluitingsgrond is dan is de
verwijtbaarheid weggenomen.
Als rechtbank zou je dan komen tot dood door schuld.
b. Geef bij elk van deze kanten aan wanneer aan de betreffende kant van de culpa is
voldaan en welke rol risico’s volgens De Hullu spelen bij de beoordeling van schuld.
, - Bij de normatieve beoordeling, de objectieve kant, spelen onderwerpen als
wederrechtelijkheid, geoorloofd risico en Garantenstenstellung een belangrijke rol. Er
moet hier zijn voldaan aan grove schuld, aanmerkelijke onvoorzichtigheid, zodat niet
elk risico behoeft te worden vermeden. Handelen met geoorloofde risico’s valt buiten
het schuldbegrip. Er is aan de objectieve zijde van culpa voldaan als de dader
anders moest handelen.
Wanneer er bijvoorbeeld risico’s voor het leven dreigen, is veel minder geoorloofd en
is er eerder sprake van een aanmerkelijke onvoorzichtigheid. Dit hangt met name af
bij het delict en gevolgen van die handelingen. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn,
hoe minder groot de risico’s zijn de je mag nemen.
- Subjectieve kant
Er is aan de subjectieve zijde van culpa voldaan als de dader (naast dat hij anders
moest handelen) hij ook anders kon handelen. Met andere woorden; dat het
gevaarlijke gedrag hem te verwijten valt.
De risico’s spelen volgens de Hullu een belangrijke rol. Handelen met geoorloofde
risico’s valt buiten het schuldbegrip. Wat dan wel of niet geoorloofd is hangt af van de
rechtsbelangen die in de zaak op het spel staan. (IV.5.2, pag. 267)
Vraag 3 Open op Canvas via Assignments de opdracht Black-out van jouw werkgroep
en maak deze in canvas (let op! Deze opdracht moet uiterlijk een dag van te voren
worden gemaakt).
In hoeverre zijn de twee kanten (componenten) van schuld terug te vinden in het
Blackout-arrest?
a. Geef aan in het arrest waar de relevante feiten zijn te vinden en vat deze kort samen in
eigen woorden (via de comment-sectie bij de tekst).
De relevante feiten zijn te vinden in kopje 3.
(r.o 3.2) Veroordeeld voor veroorzaken verkeersongeval bij lichamelijk letsel voor slachtoffer
artikel 6 WVW. De verdachte reed met 80 km pu op een tweemaal weg, met een flauwe
bocht naar links heeft ze niet zoveel mogelijk rechts gehouden, maar is zij plotseling zonder
enige aanleiding naar links gekomen dat zij op een verkeerde weghelft is komen en frontaal
botsing is gekomen bij een tegenligger.
b. Geef aan in het arrest waar de relevante overwegingen te vinden zijn van de Hoge
Raad ten aanzien van de twee kanten van schuld. Vat deze kort in eigen woorden
samen.
Rechtsoverweging 3.5 en 3.6 (tot de woorden ‘dat kan in concreto.’) gaat over de objectieve
kant. Het gaat hier om de objectieve kant, omdat er wordt gesproken over welke norm is
overtreden, namelijk dat ze te veel aan de linkerkant heeft gereden. Het gaat heel feitelijk
om wat er verkeerd is gegaan.
Rechtsoverweging 3.6 (de laatste zin) is de subjectieve kant. Er wordt gesproken van
verontschuldigbare onmacht, waaruit volgt dat van schuld in vorenbedoelde zin niet kan
worden gesproken. Dit is een schulduitsluitingsgrond. Een blackout kan ervoor zorgen dat je
te veel links hebt gereden (dat betekent dat je onmachtig bent geweest), maar het moet wel
gaan om verontschuldigbare onmacht (onmacht waar je niets aan kunt doen).
, Ook rechtsoverweging 3.7: het Hof heeft de black-out verkeerd geïnterpreteerd, namelijk
gewoon als even afgeleid/ even niet geconcentreerd. Het Hof had volgens de HR moeten
onderzoeken wat er precies werd bedoeld met de black-out. Een black-out kan je op twee
manieren interpreteren, dat je bevrijd wordt van schuld of als een synoniem dat je even niet
aan het opletten bent, dan wordt het schuld juist onderbouwd. Het Hof is er van uit gegaan
dat de black-out gewoon betekende dat zij even afgeleid was.
c. Bediscussieer met elkaar – in het document – waarom het hof volgens de Hoge Raad
wel of niet kon oordelen dat aan beide kanten van schuld was voldaan
Onmiskenbaar bedoeld dat het rijgedrag is veroorzaakt door onvoorzienbare black out en
daarom niet te wijten is. Dat duidt eerder op verschuldigbaar onmacht o.g.v r.o 3.6. Onmacht
vanwege de black-out en verontschuldigbaar door de onvoorzienbaarheid daarvan.
Doordat het hof de verklaring als bewijsmiddel heeft gebruikt is de bewezenverklaring van
de schuld niet volgens de eisen der wet met redenen omkleed. HR zegt daarmee dat uit de
bewijsmiddelen niet kan worden afgeleid dat die verdachte daadwerkelijk onvoorzichtig heeft
gehandeld.
Je kan niet voldoen aan die drie voorwaarden van schuld omdat het niet verwijtbaar is door
de black-out
Samenvatting:.
- Hof=schuld=blackout
- HR=nee=blackout=vervalt verwijtbaarheid
Vraag 4
Kan in het geval van een verkeersongeval zijn voldaan aan de twee kanten
(componenten) van de schuld door één verkeersovertreding? Leg uw antwoord uit
aan de hand van de relevante overweging(en) van de Hoge Raad in het Blackout-
arrest.
Rechtsoverweging 3.5: in zijn algemeenheid kan niet worden aangegeven of één
verkeersovertreding schuld (aanmerkelijke onvoorzichtigheid) oplevert. Het hangt van de
aard en de ernst van de overtreding af en de omstandigheden waaronder deze overtreding
is begaan.
Is het altijd schuld als je twee verkeersovertredingen begaat? Nee, bijvoorbeeld je zit op je
telefoon en je rijdt 5 km te hard op een lege weg midden in de nacht. Dat is dan niet meteen
een aanmerkelijke onvoorzichtige handeling. Je moet altijd kijken naar de omstandigheden
van het geval.
*Als je voldoet aan de drie voorwaarden zou het kunnen
Casusvragen
Vraag 5
