Inhoud
Hoorcollege 1 Effecten van Aandacht (11-10) ......................................................................................... 4
Modellen van informatieverwerking en selectieve aandacht ............................................................. 4
Neurale effecten van aandacht ........................................................................................................... 5
EEG en aandacht .............................................................................................................................. 5
Vroege selectie tijdens auditieve aandacht ..................................................................................... 6
Late selectie tijdens auditieve aandacht ......................................................................................... 7
Vormen van aandacht ......................................................................................................................... 8
Spatiële aandacht ............................................................................................................................ 8
Feature gebaseerde aandacht (oriëntatie/kleur) in V4 ................................................................... 9
Object gebaseerde aandacht ......................................................................................................... 10
Temporele aandacht ...................................................................................................................... 10
Samenvatting (mini)....................................................................................................................... 11
Wat doet aandacht met onze perceptie? .......................................................................................... 11
Hoorcollege 2 Controle van Aandacht (13-10) ...................................................................................... 13
Neurologische defecten die sturing van aandacht verstoren ............................................................ 13
Neglect........................................................................................................................................... 13
Balint’s syndroom .......................................................................................................................... 14
Top-down vs. bottom-up aandacht ................................................................................................... 15
De controle van vrijwillige aandacht ............................................................................................. 15
Visueel zoeken ............................................................................................................................... 17
Netwerken in het brein betrokken bij selectieve (top-down) en stimulus-gedreven (bottom-up)
aandacht ........................................................................................................................................ 19
Hoe interacteren deze netwerken? ............................................................................................... 20
Aandacht versus rust ..................................................................................................................... 21
Hoorcollege 3 Wat is Bewustzijn? (13-10) ............................................................................................. 23
Wat we leren van illusies ............................................................................................................... 24
Wanneer wordt informatie bewust? ................................................................................................. 24
Bewuste staat versus inhoud ......................................................................................................... 24
Bewustzijnstudies in ‘beschadigde hersenen’ ................................................................................... 25
Blindsight ....................................................................................................................................... 25
Visual form agnosia ....................................................................................................................... 26
Tussentijdse samenvatting............................................................................................................. 27
De ‘Neural Correlates of Consciousness’ (NCC)................................................................................. 27
Hoorcollege 4 Global Workspace (17-10) .............................................................................................. 31
, Terugblik ............................................................................................................................................ 31
Binoculaire rivaliteit....................................................................................................................... 31
Maskeren ....................................................................................................................................... 31
Aandachtsmanipulaties ................................................................................................................. 33
Synopsis tot nu toe ........................................................................................................................ 34
Van data naar theorie ........................................................................................................................ 34
Global Workspace theorie ............................................................................................................. 34
Dierstudies, feedback en bewustzijn ................................................................................................. 36
Causaal bewijs ............................................................................................................................... 37
Synopsis ......................................................................................................................................... 38
Aandachtsmanipulaties versus perceptuele manipulaties ................................................................ 38
6 signatures van bewustzijn .............................................................................................................. 39
1. plotselinge alles-of-niets ontsteking van activatie in prefronto-pariëtale netwerken .......... 39
2. alles-of-niets amplificatie van sensorische activering ........................................................... 40
3. een late globale P3b-golf in ERP’s; ........................................................................................ 40
4. late amplificatie van gamma-band oscillaties........................................................................ 40
5. langeafstand fase-synchronisatie, in het bijzonder in de beta-band..................................... 42
6. top-down interacties (causal analysis). ................................................................................. 42
Structuur van Global workspace ....................................................................................................... 42
Samenvatting ................................................................................................................................. 42
Fronto-pariëtale netwerk .............................................................................................................. 43
Hoorcollege 5 De Relatie tussen Bewustzijn en Aandacht (18-10) ....................................................... 44
Rijke of beperkte ervaring ................................................................................................................. 44
Inattentional/change blindness ..................................................................................................... 44
Beperkte bewuste ervaring ........................................................................................................... 44
Iconisch geheugen versus werkgeheugen ......................................................................................... 44
Verschillende relaties tussen aandacht en bewustzijn .................................................................. 46
Oorzaak en gevolg ............................................................................................................................. 47
Onderzoek naar bewustzijn zonder rapportage ............................................................................ 48
Samenvatting ..................................................................................................................................... 49
Hoorcollege 6 Het Verlies van Bewustzijn (20-10)................................................................................. 50
Dissociatie tussen bewustzijn en arousal .......................................................................................... 50
Arousal fluctuaties ......................................................................................................................... 50
Reticular activating systems (RAS) en de thalamus ....................................................................... 50
Slow Wave Sleep............................................................................................................................ 51
General Anasthesia (onder narcose) ............................................................................................. 51
,Aandoeningen van bewustzijn en de vegetatieve toestand .............................................................. 52
Globale versus lokale schade......................................................................................................... 52
Locked-in syndroom ...................................................................................................................... 53
Gedragskenmerken en diagnose ....................................................................................................... 53
Vegetatieve staat diagnosefouten ................................................................................................. 54
Neurowetenschappelijke methoden in de kliniek ............................................................................. 55
Default Mode Network (passief paradigma) ................................................................................. 56
Actieve versus passieve paradigma’s ................................................................................................. 58
Actieve paradigma’s....................................................................................................................... 58
Theoretisch geïnspireerde paradigma’s ............................................................................................ 58
,Hoorcollege 1 Effecten van Aandacht (11-10)
Purves Principles of Cognitive Neuroscience Hoofdstuk 6
Selectieve aandacht is een covert (je kan het niet van buiten zien),
cognitief hersenmechanisme dat ons in staat stelt om relevante input,
gedachten en acties te selecteren en tegelijkertijd irrelevante of
afleidende input, gedachten en acties te negeren.
Aandacht is:
- Vrijwillig (endogeen, intentioneel, top-down)
o Op basis van doelen, verwachtingen of kennis
- Onvrijwillig (exogeen, stimulus-gedreven, bottom-up)
En deze systemen zijn in constante competitie met elkaar.
Aandacht is een belangrijke resource. Er zijn allerlei condities (zoals ADHD) waar mensen moeite
hebben met de controle van aandacht.
Wat doet aandacht met perceptie?
• Aandacht kan ervoor zorgen dat je info wel of niet ziet
o Bijv. attentional blink of inattentional blindness (gorilla experiment)
• Ook kan het ervoor zorgen dat je het intenser of minder intens ervaart (contrast)
Het gaat hierbij al sterk over de interactie tussen aandacht en perceptie.
Modellen van informatieverwerking en
selectieve aandacht
Een centrale vraag is hoe vroeg in de verwerking van
geluid of beeld de effecten van aandacht optreden.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Cocktail Party Effect. Je
focust op 1 gesprek, maar als je naam valt in een ander
gesprek merk je dat wel op. Dit duidt op filtering laat in
de verwerking. Semantische informatie wordt hier dus al
verwerkt zonder dat je er aandacht voor hebt. De
relevantie van input speelt hierbij een sterke rol. (Je
naam is bijvoorbeeld heel relevant.)
Er zijn verschillende theorieën over wanneer filtering
plaatsvindt (zie afbeelding).
a. Vroege selectie: vroeg. Daarna vindt geen
verwerking meer plaats van niet-geattendeerde
informatie.
b. Late selectie: laat. Eerst is er volledige
semantische verwerking en daarna pas selectie.
c. Flexibel: vroege of late selectie is afhankelijk van
de hoeveelheid aandacht.
, Neurale effecten van aandacht
EEG en aandacht
Met behulp van EEG kan je kijken naar filtering van informatie op basis van aandacht. Ook fMRI kan
hierbij relevant zijn.
Bij EEG worden hersengolven gemeten met elektroden op de schedel. EEG is niet heel specifiek in
lokaliseren van activiteit (lage spatiële resolutie). Het wordt vooral gebruikt om te kijken hoe snel
informatieverwerking is.
De midline heeft een ‘z’ in het label (zie afbeelding). De andere letters zijn de
eerste letters van de kwabben op die locatie. (P is bijv. pariëtaal, C is centraal, etc.)
Hieruit krijg je een EEG signaal in real time op je scherm. Een signaal dat je wil
meten is relatief klein vergeleken met andere signalen in het brein waarin je niet
geïnteresseerd bent. Dit kan je dus nog niet gebruiken om te kijken naar
stimulusverwerking.
Van EEG (single trials) naar ERP (gemiddeld van meerdere trials):
Als je gezichten toont zie je het linkersignaal (EEG segmenten) in de afbeelding bij elk gezicht
(gekeken naar 2 elektroden). Dit signaal fluctueert; het is niet elke keer hetzelfde.
De rechtergrafiek (ERP) reflecteert het gemiddelde van de rode lijnen. Hoe meer trials je toevoegt,
hoe minder variatie er in de ERP lijn komt en hoe stabieler het gemiddelde dus wordt.
Let in de afbeelding op dat – boven zit en + onder. Bij een ERP moet je goed opletten waar deze staan.
Er zijn pieken te zien met verschillende amplitudes (positief en negatief).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dominiquegouwentak. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
