Aantekeningen college 1
Leerdoelen van dit vak:
kennis opdoen van (neuro)biologische achtergronden van opvoeding en
ontwikkeling
bekend raken met methoden en technieken die gebruikt worden in biologisch getint
pedagogisch onderzoek
beter in staat zijn om vakliteratuur in deze richting te lezen en begrijpen
Is het sociale brein een module?
Het sociale brein is een netwerk van gebieden in de hersenen die alleen functies
betreffen die met het sociale brein te maken hebben. Anders gezegd, het sociale
brein is een module.
Modulariteit betekent:
gespecialiseerde processen die zeer specifieke functies uitvoeren, in reactie op
een beperkt aantal inputs.
er zijn bijvoorbeeld modules voor het herkennen van gezichten (maar geen
andere prikkels), voor het detecteren van bedrog (maar niet voor andere
redeneringen) enz.
De afgelopen jaren is er een discussie gaande of het brein wel allemaal modules
heeft, of dat het brein netwerken heeft, waarin verschillende gebieden betrokken
zijn bij één functies.
Welke drie mogelijkheden zijn er voor het social brain?
1. Modulair: specifieke input, specifieke processen, gescheiden processen.
Aantekeningen college 1 1
, 2. Interacties tussen gespecialiseerde units: vanuit de hersenen zijn verschillende
gebieden specifiek betrokken bij een proces. Meerdere gebieden vormen
uiteindelijk één of meerdere processen die te maken hebben met het sociale
brein.
Aantekeningen college 1 2
, 3. Niet gespecialiseerde units die interacteren: een netwerk van hersengebieden
die samenwerken, deze kunnen zelfs door de hele hersenen zitten.
Welke niveau’s van verklaringen kennen we binnen de sociale
neurowetenschappen?
Timing Niveau
seconden - minuten hersenen, neuronen
uren - dagen hormonen
dagen - maanden neuroplasticiteit
puberteit - kindertijd opvoeding + omgeving
in de baarmoeder genen + opvoeding/omgeving
eeuwen - miljoenen jaren evolutionaire geschiedenis
Er is geen verkeerde of goede manier van verklaren, maar het is afhankelijk van de
onderzoekvraag welk niveau relevant is.
Reductionisme = vervangen van een verklaring, door een meer basale verklaring
(biologisch, fysiologisch). Voorbeeld: liefde is de interactie van verschillende
Aantekeningen college 1 3
, chemische stofjes met elkaar. Reductionistische benadering van vrije wil → alle
biologische processen beslissen voor ons, voordat wij een keuze kunnen maken.
Hoe zit ons zenuwstelsel in elkaar?
Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale en autonome zenuwstelsel. Het centrale
zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Het autonome
zenuwstelsel zijn alle aansturingen daarbuiten.
Wat is het autonome zenuwstelsel?
Parasympatisch zenuwstelsel = rust, lagere hartslag, spijsvertering gaat omhoog,
rustige ademhaling
Sympatisch zenuwstelsel = actie, hogere hartslag, snellere ademhaling,
spijsvertering ligt stil.
→ fight, flight, fright (bij de laatste zijn zowel parasympatisch als sympatisch
actief)
Aantekeningen college 1 4
