Samenvatting Hoofdstuk 5: Rome, eeuwig imperium
Paragraaf 1: Rome, eeuwig imperium
5.1.1 Van dorp tot imperium (historische oriëntatie)
Het Romeinse Rijk is nog steeds een bron van fascinatie vanwege zijn ongekende omvang,
die delen van Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten besloeg. De politieke structuur en
organisatie maakten het uniek in de wereldgeschiedenis. Dit was te danken aan een goed
georganiseerd leger, een machtige keizer en de verspreiding van cultuur en ideeën.
De Romeinen oefenden een enorme invloed uit op de gebieden die ze beheersten. In plaats
van hun wil op te leggen, benutten ze de sterke punten van de overgenomen volken. Zelfs de
Romeinse cultuur was sterk beïnvloed door de oude Grieken, van goden tot architectuur.
5.1.1 Rome, eeuwig imperium (actuele oriëntatie)
Rome was ooit het centrum van het grootste Europese rijk en trekt jaarlijks duizenden
bezoekers. De stad heeft talloze kerken, musea, ruïnes en archeologische vindplaatsen.
Buiten Rome kom je ook in contact met de Romeinse geschiedenis door plaatsnamen,
wegen, oude steden, musea, films, boeken en tv-series die aan de Romeinen zijn gewijd. Dit
maakt Roma aeterna ('het eeuwige Rome' in het Latijn) een plek waar je de historische
sensatie van duizenden jaren geleden kunt ervaren.
Paragraaf 2: Wie steun krijgt, heeft macht
5.2.1 Nooit meer een koning
Rome werd volgens de beroemde legende rond 750 v.Chr. gesticht door de tweelingbroers
Romulus en Remus. Nadat Romulus de moord op zijn broer pleegde, werd hij de eerste
koning van Rome.
Latere koningen kwamen uit het Etruskische gebied ten noorden van Rome. Rome breidde
zijn macht uit door omliggende gebieden te veroveren, maar niet alle koningen waren
geliefd.
Onder koning Tarquinius Superbus heerste onderdrukking en terreur. In 509 v.Chr. kwam
Lucius Brutus in opstand tegen de koning, de stadspoorten werden voor Tarquinius Superbus
gesloten, en de Romeinen zwoeren dat ze nooit meer door een koning geregeerd zouden
worden. Dit leidde tot de oprichting van de Romeinse Republiek, waarin de Romeinen
zichzelf bestuurden.
, 5.2.2 De senaat aan de macht
Na Lucius Brutus, de stichter van de Romeinse Republiek, werd tot consul gekozen, werd er
een tweede consul gekozen om te voorkomen dat één persoon te veel macht kreeg. Consuls
hadden gelijke macht en controleerden elkaar. Ze kregen bestuurstaken en leidden het
leger, maar konden niet herkozen worden om te voorkomen dat ze te veel macht zouden
vergaren.
In de loop van de tijd werd de senaat het hoogste bestuursorgaan en koos zij de consuls. De
senaat, bestaande uit 600 senatoren, adviseerde over buitenlandse politiek, financiën,
openbare werken en veiligheid. Alleen leden van de rijke patriciër-families hadden toegang
tot de senaat en het consulaat, waardoor Rome een aristocratie werd. Het gewone volk,
inclusief mannen, vrouwen, kinderen, slaven en vreemdelingen, had weinig invloed op het
bestuur.
Om tegemoet te komen aan het verzet van het gewone volk, werd de roma opgericht, maar
uiteindelijk bleef de senaat de meeste macht behouden. Mannen met Romeins burgerrecht
konden stemmen in de volksvergadering, maar de plebejers, de bezitloze burgers, hadden
over het algemeen weinig invloed.
5.2.3 De senaat aan de macht
Tussen 500 en 275 v.Chr. veroverden de Romeinen geleidelijk steeds meer grondgebied in
Italië en breidden uiteindelijk hun macht uit tot de gebieden rond de Middellandse Zee,
inclusief Griekenland. Dit succes had vier belangrijke oorzaken:
1. Goede wegen: De Romeinen legden uitgebreide wegen aan om snel en efficiënt door
hun rijk te kunnen reizen.
2. Getrainde en vastberaden soldaten: Romeins leger was goed opgeleid, goed
bewapend en bekend om hun vasthoudendheid in gevechten.
3. Bondgenootschappen: Rome sloot bondgenootschappen met overwonnen volkeren
om opstanden te voorkomen en zo de veroverde gebieden te beheersen.
4. Rijkdom en belastingen: Het Romeinse rijk was rijk en financierde zijn leger en
uitgaven met belastinginkomsten van alle inwoners.
Romeinse soldaten werden vaak lokaal door hun eigen generaals betaald, wat leidde tot
loyaliteit aan hun leiders in plaats van aan Rome zelf. Hierdoor werden generaals in de 1e
eeuw v.Chr. machtiger dan de Romeinse senaat in de hoofdstad. Dit leidde tot
machtsstrijden tussen generaals om de controle over Rome en het rijk.
Uiteindelijk kwam Gaius Octavius Thurinus, ook bekend als Augustus, als overwinnaar uit
deze conflicten tevoorschijn en vestigde het Principaat in 27 v.Chr. Hiermee werd Augustus
de eerste keizer van Rome en legde hij de basis voor het keizerlijke tijdperk van het
Romeinse rijk, dat duurde tot de val van het West-Romeinse rijk in 476 n.Chr.
