BURGERLIJK RECHT_SAMENVATTING 6 december 2021
lWat is recht
➢ Gedragsregels & normen
o Wat mag en wat mag niet
o Verbod- en gebodsbepalingen
o Gedragsregels en normen waarop we beroep kunnen doen
o Regels voor vormvoorwaarden van
▪ Handelingen
▪ Procedures
o Vb. regels sport: doping = recht, speregels = geen recht
➢ Doel: het ordenen van het maatschappelijk leven. → zonder recht is de maatschappij chaos
➢ Opgelegd door de overheid
o Beslissingen via bepaalde kanalen welke rechtsregels moeten worden gemaakt
o Op verschillende niveaus (gewest, provincie, gemeente, fedraal,…)
➢ Afdwingbaar
o Door het bestaan van justitie (een gerechtelijk apparaat) kan men beroep doen op zijn/haar rechten
Indelingen van het recht
➢ Privaatrecht: verhouding tussen burgers onderling
o Burgerlijk recht: geschillen tussen burgers
o Gerechtelijk privaatrecht: hoe is het gerechtelijk apparaat georganiseerd
o Internationaal privaatrecht: grensoverschrijdend rechtsprobleem
➢ Publiekrecht: verhouding overheid – burger en werking overheidsorganen
o Staatsrecht: scheiding der machten, verhouding koning & regering/parlement
o Administratief recht: regels die nodig zijn voor de werking van overheidinstanties en een manier
voor de burger om zich tot de overheid te richtenb.
▪ Raad van state
▪ Uitvoerende macht
o Strafrecht: misdrijven & hun sancties/straffen
o Strafprocesrecht: hoe moet een strafproces verlopen, regels over opsporen en vastleggen
misdrijven,…
o Fiscaal recht: belastingen
➢ Rechtstakken die niet bij 1 tak horen (opsplitsing is niet mogelijk)
o Vb. ondernemingsrecht
▪ Onderneming VS onderneming = privaatrecht (ondernemingsrechtbank)
▪ Organisatie van de bank = publiekrecht
o Hieronder vallen ook nog: sociaal recht, financieel recht, intellectueel recht, internationaal recht,…
➢ Andere indelingen
o Objectief/subjectief recht: Obj = het geheel van de regels; Subj = het gebruik van die regels door bv.
Schadevergoeding vragen
o Materieel/formeel recht: Mat = regels opzich; for = regels rond de procedure (gerechtelijk recht,
strafprocedurerecht)
Bronnen van het recht
➢ De wetgeving sensu lato
o Belangrijkste bron
o Vroeger: grondwet → wet → KB & MB
o Nu: grondwet → Federaal, gewest, gemeenschap → koning, kamer, senaat, decreten
o Internationale verdragen en beslissingen
1
,BURGERLIJK RECHT_SAMENVATTING 6 december 2021
▪ Internationale verdragen = afspraken tussen 1 of meer staten
▪ Richtlijnen = regels die opgenomen worden in de nationale wet, hoe het land wil, maar met
een uitkomst die in alle EU staten hetzelfde is.
▪ Verordeningen = regels die moeten worden overgenomen in de nationale wet zoals ze is (er
mag niets aan veranderd worden zodat het in iedere staat dezelfde is) → éénheid creëren
▪ Besluiten = regels die van toepassing zijn op een aangeduide bestemming (vb. bedrijf, staat,
persoon, …)
o De grondwet = meest fundamentele wet (AMANDEREN = het wijzigen/corrigeren van een officiële
tekst zoals de wet door middel van aanvullingen, weglating, wijzing, toevoeging
▪ Inrichting machten
▪ Rechten/plichten mens
▪ Niet zomaar wijzigen (zie samenvatting papier/boek)
o Wet sensu stricto (nu: monocamerale procedure (enkel in kamer, niet senaat))
▪ In strikte zin
▪ Vorming: initiatief uit UM of WM → wetsvoorstel/ontwerp → raad van state (controle
strookt met grondwet) → commissie (debat & stemmen) → in de kamer stemmen → koning
→ publicatie
o Decreten (gewest/gemeenschappen)
▪ Zelfde niveau als federale wet, maar andere bevoegdheden
▪ BHG = ordonnanties
▪ Enkel op grondgebied (gewest)
▪ Overstijgt soms/ soms minder ver (gemeenschap)
o Koninklijk besluit en Ministeriële besluiten
▪ Meer in detail, concreter maken van een wet
▪ Koning bekrachtigt: toestemmen met wet
▪ Koning afkondigt: beveelt om die uit te voeren
o Besluiten van de gemeenschappen en gewesten
▪ Regeionale koninklijke besluiten
▪ Uitvoering van decreten door regering of ministers
o Provinciale, gemeentelijke besluiten
➢ Rechtspraak
o Niet bindend
o Geheel van vonnissen en arresten
o De gerechtelijke uitspraak = bindend voor partijen waarover het gaat, maar niet voor de rechter om
het in een gelijkaardige casus ook te gebruiken
o Hoe hoger de rechtbank, hoe meer waarde de rechtspraak heeft
➢ Rechtsleer
o Geheel van wetenschappelijke publicaties over juridische aangelegenheden (boeken & artikels)
o Geheel van opinies over recht en interpretatie
o Niet bindend
o Rechters doen hier beroep op om een juridische oplossing te vinden bij een concreet geval
o PROBLEEM! Let op met welke bron je gebruikt → goed/slecht, betrouwbaar?
➢ Gewoonte
o Regels waarvan iedereen denkt dat het een wet is, maar het is geen
o Bindend voor de samenleving
o Bestaat uit 2 elementen
▪ Algemene, geldende, openbare, herhaalde gedraging
▪ Subjectieve overtuiging dat die gedraging geldt als rechtsnorm
2
, BURGERLIJK RECHT_SAMENVATTING 6 december 2021
➢ Bilijkheid
o Handelen met compassie, mededogen
Structuren en instellingen
➢ Algemene beginselen
o Democratische staat = volk kiest vertegenwoordigers via verkiezingen om zich te vertegenwoordigen
in het parlement
o Scheiding der machten
▪ Wetgevende macht = wetten maken
▪ Uitvoerende macht = zorgen dat de wetten kunnen worden uitgevoerd
▪ Rechtelijke macht = zorgen dat wetten worden nageleefd, indien niet → straffen
▪ OPM: scheiding vervaagd soms: vb. zowel parlement en regering kunnen initiatief nemen
voor een nieuwe wet op te stellen.
o Rechtsstaat = de wet geld voor iedereen ook voor openbaar ambtenaren zoals politie, ministers,…
▪ Onschuldig tot schuld bewezen
▪ <--> politiestaat
o Monarchie: koning als staatshoofd
o Federale staat: bevoegdheden zijn verdeeld over verschillende niveaus
➢ Politieke instellingen
o Federaal niveau
▪ Kamer v/ volksvertegenwoordigers, Senaat, Koning (wetgevende macht)
▪ Regering (uitvoerende macht
o Regionaal niveau
▪ Gemeenschappen: Vlaamse Parlement en regering, Franstalige Parlemten/regering,
Duitstalige Parlement/regering (wetgevende macht/uitvoerende macht)
▪ Gewesten: Vlaamse Parlement/regering, Waals parlement/regering, BHG
parlement/regering
o Provincie
▪ Provincieraad (wetgevende macht)
▪ Deputatie en gouverneur (uitvoerende macht)
o Gemeente
▪ Gemeenteraad (wetgevende macht)
▪ Burgemeester en college van schepenen (uitvoerende macht)
➢ Overzicht van rechtbanken en hoven (LEZEN! P31-32)
o Men kan 1x in beroep gaan
o Piramidaal systeem (onder: meeste zaken)
o 1 Hof van Cassatie
3
lWat is recht
➢ Gedragsregels & normen
o Wat mag en wat mag niet
o Verbod- en gebodsbepalingen
o Gedragsregels en normen waarop we beroep kunnen doen
o Regels voor vormvoorwaarden van
▪ Handelingen
▪ Procedures
o Vb. regels sport: doping = recht, speregels = geen recht
➢ Doel: het ordenen van het maatschappelijk leven. → zonder recht is de maatschappij chaos
➢ Opgelegd door de overheid
o Beslissingen via bepaalde kanalen welke rechtsregels moeten worden gemaakt
o Op verschillende niveaus (gewest, provincie, gemeente, fedraal,…)
➢ Afdwingbaar
o Door het bestaan van justitie (een gerechtelijk apparaat) kan men beroep doen op zijn/haar rechten
Indelingen van het recht
➢ Privaatrecht: verhouding tussen burgers onderling
o Burgerlijk recht: geschillen tussen burgers
o Gerechtelijk privaatrecht: hoe is het gerechtelijk apparaat georganiseerd
o Internationaal privaatrecht: grensoverschrijdend rechtsprobleem
➢ Publiekrecht: verhouding overheid – burger en werking overheidsorganen
o Staatsrecht: scheiding der machten, verhouding koning & regering/parlement
o Administratief recht: regels die nodig zijn voor de werking van overheidinstanties en een manier
voor de burger om zich tot de overheid te richtenb.
▪ Raad van state
▪ Uitvoerende macht
o Strafrecht: misdrijven & hun sancties/straffen
o Strafprocesrecht: hoe moet een strafproces verlopen, regels over opsporen en vastleggen
misdrijven,…
o Fiscaal recht: belastingen
➢ Rechtstakken die niet bij 1 tak horen (opsplitsing is niet mogelijk)
o Vb. ondernemingsrecht
▪ Onderneming VS onderneming = privaatrecht (ondernemingsrechtbank)
▪ Organisatie van de bank = publiekrecht
o Hieronder vallen ook nog: sociaal recht, financieel recht, intellectueel recht, internationaal recht,…
➢ Andere indelingen
o Objectief/subjectief recht: Obj = het geheel van de regels; Subj = het gebruik van die regels door bv.
Schadevergoeding vragen
o Materieel/formeel recht: Mat = regels opzich; for = regels rond de procedure (gerechtelijk recht,
strafprocedurerecht)
Bronnen van het recht
➢ De wetgeving sensu lato
o Belangrijkste bron
o Vroeger: grondwet → wet → KB & MB
o Nu: grondwet → Federaal, gewest, gemeenschap → koning, kamer, senaat, decreten
o Internationale verdragen en beslissingen
1
,BURGERLIJK RECHT_SAMENVATTING 6 december 2021
▪ Internationale verdragen = afspraken tussen 1 of meer staten
▪ Richtlijnen = regels die opgenomen worden in de nationale wet, hoe het land wil, maar met
een uitkomst die in alle EU staten hetzelfde is.
▪ Verordeningen = regels die moeten worden overgenomen in de nationale wet zoals ze is (er
mag niets aan veranderd worden zodat het in iedere staat dezelfde is) → éénheid creëren
▪ Besluiten = regels die van toepassing zijn op een aangeduide bestemming (vb. bedrijf, staat,
persoon, …)
o De grondwet = meest fundamentele wet (AMANDEREN = het wijzigen/corrigeren van een officiële
tekst zoals de wet door middel van aanvullingen, weglating, wijzing, toevoeging
▪ Inrichting machten
▪ Rechten/plichten mens
▪ Niet zomaar wijzigen (zie samenvatting papier/boek)
o Wet sensu stricto (nu: monocamerale procedure (enkel in kamer, niet senaat))
▪ In strikte zin
▪ Vorming: initiatief uit UM of WM → wetsvoorstel/ontwerp → raad van state (controle
strookt met grondwet) → commissie (debat & stemmen) → in de kamer stemmen → koning
→ publicatie
o Decreten (gewest/gemeenschappen)
▪ Zelfde niveau als federale wet, maar andere bevoegdheden
▪ BHG = ordonnanties
▪ Enkel op grondgebied (gewest)
▪ Overstijgt soms/ soms minder ver (gemeenschap)
o Koninklijk besluit en Ministeriële besluiten
▪ Meer in detail, concreter maken van een wet
▪ Koning bekrachtigt: toestemmen met wet
▪ Koning afkondigt: beveelt om die uit te voeren
o Besluiten van de gemeenschappen en gewesten
▪ Regeionale koninklijke besluiten
▪ Uitvoering van decreten door regering of ministers
o Provinciale, gemeentelijke besluiten
➢ Rechtspraak
o Niet bindend
o Geheel van vonnissen en arresten
o De gerechtelijke uitspraak = bindend voor partijen waarover het gaat, maar niet voor de rechter om
het in een gelijkaardige casus ook te gebruiken
o Hoe hoger de rechtbank, hoe meer waarde de rechtspraak heeft
➢ Rechtsleer
o Geheel van wetenschappelijke publicaties over juridische aangelegenheden (boeken & artikels)
o Geheel van opinies over recht en interpretatie
o Niet bindend
o Rechters doen hier beroep op om een juridische oplossing te vinden bij een concreet geval
o PROBLEEM! Let op met welke bron je gebruikt → goed/slecht, betrouwbaar?
➢ Gewoonte
o Regels waarvan iedereen denkt dat het een wet is, maar het is geen
o Bindend voor de samenleving
o Bestaat uit 2 elementen
▪ Algemene, geldende, openbare, herhaalde gedraging
▪ Subjectieve overtuiging dat die gedraging geldt als rechtsnorm
2
, BURGERLIJK RECHT_SAMENVATTING 6 december 2021
➢ Bilijkheid
o Handelen met compassie, mededogen
Structuren en instellingen
➢ Algemene beginselen
o Democratische staat = volk kiest vertegenwoordigers via verkiezingen om zich te vertegenwoordigen
in het parlement
o Scheiding der machten
▪ Wetgevende macht = wetten maken
▪ Uitvoerende macht = zorgen dat de wetten kunnen worden uitgevoerd
▪ Rechtelijke macht = zorgen dat wetten worden nageleefd, indien niet → straffen
▪ OPM: scheiding vervaagd soms: vb. zowel parlement en regering kunnen initiatief nemen
voor een nieuwe wet op te stellen.
o Rechtsstaat = de wet geld voor iedereen ook voor openbaar ambtenaren zoals politie, ministers,…
▪ Onschuldig tot schuld bewezen
▪ <--> politiestaat
o Monarchie: koning als staatshoofd
o Federale staat: bevoegdheden zijn verdeeld over verschillende niveaus
➢ Politieke instellingen
o Federaal niveau
▪ Kamer v/ volksvertegenwoordigers, Senaat, Koning (wetgevende macht)
▪ Regering (uitvoerende macht
o Regionaal niveau
▪ Gemeenschappen: Vlaamse Parlement en regering, Franstalige Parlemten/regering,
Duitstalige Parlement/regering (wetgevende macht/uitvoerende macht)
▪ Gewesten: Vlaamse Parlement/regering, Waals parlement/regering, BHG
parlement/regering
o Provincie
▪ Provincieraad (wetgevende macht)
▪ Deputatie en gouverneur (uitvoerende macht)
o Gemeente
▪ Gemeenteraad (wetgevende macht)
▪ Burgemeester en college van schepenen (uitvoerende macht)
➢ Overzicht van rechtbanken en hoven (LEZEN! P31-32)
o Men kan 1x in beroep gaan
o Piramidaal systeem (onder: meeste zaken)
o 1 Hof van Cassatie
3
