Met veel plezier heb ik dit jaar alle werkcolleges van dit vak gevolgd. Nadat ik de hoorcolleges i.c.m. het boek heb doorgenomen, heb ik de opdrachten gezamenlijk met enkele rechtenstudenten gemaakt. Met al deze synergie en advies van de docenten heb ik voor alle vragen het beste antwoord geformule...
Integratievak staats- en bestuursrecht Studiejaar 2017-2018 Syllabus, Tilburg university
--------WC 1 bestuurlijk organisatierecht
Vraag 1
Bespreek de volgende stelling in ongeveer 25 regels:
“Indien politiek verantwoordelijke organen invloed wensen te houden op de uitoefening van een
bepaalde taak, is het onwenselijk die taak door middel van deconcentratie of decentralisatie toe te
delen aan een ambtenaar respectievelijk een openbaar lichaam.”
Begrippen van de stelling uitwerken:
- Deconcentratie: spreiden van taken en bevoegdheden *attributie creatie ZBO. Bijv. minister
deconcentreert creëert nieuw bo met nieuwe bevoegdheden (wat minister zelf dus niet deed, het is
nieuw dus attributie en geen delegatie).
Bijv. belastinginspecteur mag belastingaanslagen versturen (zuivere deconcentratie),
Belastinginspecteur is geen ZBO, de Minister van Financiën is verantwoordelijk dus hij kan algemene
en bijzondere aanwijzingen geven. Algemene aanwijzing: Dingen voor de toekomst. Bijzondere
aanwijzing: Aanwijzing over belastingaanslag. Verantwoordelijk omtrent bevoegdheden hoort bij
belastingadviseur. Politieke verantwoordelijkheid hoort bij de Minister van Financiën.
Lijkt op mandaat maar bij mandaat draag je een bevoegdheid van jezelf over naar een ander.
Belastinginspecteur heeft specifieke kennis over belastingen wat MvF niet heeft (specialisme).
Zuivere deconcentratie: Creëren van een afdeling die hiërarchisch bij een ander hoort. Bijv. DUO die
nog in hiërarchische verhouding staat van Minister
Onzuivere deconcentratie: Zelfstandig Bestuursorgaan, weinig mogelijkheden meer om invloed uit
Bij deconcentratie kunnen er ook nog steeds aanwijzingen gegeven worden (maar i.c. gaat niet
zuivere of onzuivere deconcentratie
- Decentralisatie: Spreiding taken en bevoegdheden, openbaar lichaam van de Staat.
Staat-Provincie-Gemeente : Territoriale decentralisatie
Functionele decentralisatie: Waterschappen (ook enigszins territoriaal want er zijn meerdere
Waterschappen)
De Gemeente is niet ondergeschikt aan Provincie of Staat maar door bestuurlijk toezicht kan het
besluit vernietigd worden (door formele procedure controleert Staat de Gemeente e.d.).
Politiek verantwoordelijke organen: Wat is politiek? Eerste en Tweede Kamer en die worden gekozen
door het volk. Staat door land, Provincie door Gedeputeerde Staten en gemeente door
gemeenteraadsverkiezingen. De meerderheid die gekozen is, moet besluiten voor ons (het volk).
Openbaar lichaam: zij voeren publiekrechtelijke taken uit (ook de Staat, Ministerie is een openbaar
lichaam). Orde van Advocaten, Accountants is ook een openbaar lichaam (vroeger ook product- en
bedrijfschappen). Bijv. Gemeente is openbaar lichaam en daar zitten organen in *College
*Burgemeester *Raad. Hun taak is besturen & regels stellen. Raad is gekozen door het volk dus
,democratisch gelegitimeerd. De organen kunnen niet los van elkaar bestaan want de drie organen
houden elkaar in balans. Gemeente is rechtspersoon krachtens publiekrecht zodat ze kunnen
meedoen in het privaatrecht.
Mogelijke antwoord stelling: het is onwenselijk want er is al een controlemechanisme binnen een
openbaar lichaam. Het is wenselijk want het is geografisch handiger, specialisme.
Stelling is onwenselijk want je hoeft niet te controleren. Begroting moet worden goedgekeurd en er is
ook een inlichtingenplicht voor openbare lichamen.
Meeste tentamens bevatten een dergelijke stelling (leg begrippen vaak uit als ze een prominente rol
hebben en zeg dat het ervan afhangt hoe je ernaar kijkt dus geef een volledig antwoord).
Vraag 2
Artikel 3 van de Wet marktordening gezondheidszorg luidt als volgt:
“1. Er is een Nederlandse Zorgautoriteit, die rechtspersoonlijkheid bezit. 2. De zorgautoriteit is
gevestigd in een door Onze Minister te bepalen plaats. 3. De zorgautoriteit is belast met de taken
die haar bij of krachtens wet zijn opgedragen. 4. De zorgautoriteit stelt bij de uitoefening van haar
taken het algemeen consumentenbelang voorop.” 5. (…)
Op grond van onder andere artikel 16 van de Wet marktordening gezondheidszorg heeft de
zorgautoriteit verschillende taken en bevoegdheden.
a. Is de zorgautoriteit een zelfstandig bestuursorgaan?
Theorie:
Wat is een ZBO (anders dan onzuivere deconcentratie)? Ze hebben openbaar gezag (=kerndeel B-
orgaan). Kan een bestuursorgaan een A- en B-orgaan zijn? Ja kan beide. Voor een A-orgaan is de
gehele Awb van toepassing en voor een B-orgaan niet (Garagehouder als hij APK afgeeft en UvT als ze
besluiten diploma’s uit te reiken, ons recht is dan meester in de rechten zijn en advocaat kunnen
worden is het rechtsgevolg).
Als het duidelijk is of het een A of B-orgaan is, hoe kom je erachter of hij zelfstandig is?
ZBO is ondergeschikt (hiërarchisch Gezag & Algemene aanwijzingen). Bijzondere aanwijzingen kan
ook en dat is per wet verschillend.
Toepassing op casus:
O.g.v. art. 1:1 lid 1 sub a Awb is de Nederlandse zorgautoriteit een A-orgaan van een rechtspersoon
krachtens publiekrecht ingesteld. De wettelijke basis staat in art. 3 lid 1 Wet marktordening
gezondheidszorg: ‘’De zorgautoriteit is belast met taken die haar bij of krachtens de wet zijn
opgedragen.’’ en daarom ontleent zij rechtspersoonlijkheid aan de Wet marktordening
gezondheidszorg. Enigszins verwarrend is dat in art. 1:1 lid 1 sub a Awb ‘’orgaan’’ staat maar
daaronder kan ook een dergelijke rechtspersoon vallen. De zorgautoriteit is bij of krachtens de Wet
marktordening gezondheidszorg met openbaar gezag bekleed en niet hiërarchisch ondergeschikt aan
een minister. De minister heeft niet de bevoegdheid aanwijzingen in individuele gevallen aan het
bestuursorgaan te geven dus er is geen hiërarchie, zie art. 7 Wet marktordening gezondheidszorg.
, Wel kunnen er algemene aanwijzingen gegeven worden zoals het aanwijzen van de locatie van de
Nederlandse zorgautoriteit. O.g.v. art. 1 Kaderwet zelfstandige bestuursorganen is een ZBO ‘’bij de
wet’’, ‘’krachtens de wet bij AMvB’’ of ‘’krachtens de wet bij ministeriële regeling met openbaar gezag
bekleed. Het antwoord op de vraag is dus dat de zorgautoriteit een zelfstandig bestuursorgaan is
b. Leg uit waarom zelfstandige bestuursorganen over een beperkte democratische legitimatie
beschikken en geef argumenten die die beperkte democratische legitimatie kunnen verklaren.
Wat is democratische legitimatie? Dat bestuurders worden gekozen door het volk.
Je kan zeggen dat de NZA is ingesteld bij wet door de wetgevers die het volk gekozen heeft.
Waarom zou het niet uit hoeven kunnen maken? Ze hebben één of meerdere taken met een
specialistisch karakter wat vaak niet politiek gevoelig ligt.
Een zelfstandig bestuursorgaan wordt over het algemeen toegerekend aan de Staat, in individuele
gevallen van een ZBO heeft minister niets te zeggen dus geen democratische waarborg (van minister
die door het volk gekozen is bij verkiezingen). Wel heeft minister de bevoegdheid om algemene
aanwijzingen te geven dus er is (enige) controle vanuit de democratie/minister.
Minister kan alleen algemene aanwijzingen geven aan ZBO’s, functie ZBO:
* Ontlastende functie van Ministerie
* Specialistische kennis
* Adviserende rol zoals Staatsbosbeheer/Onderwijsraad (onafhankelijkheid)
ZBO’s is niet compleet los van openbare lichamen zoals Staat, Provincie, Gemeente, Waterschap.
Staat kan alleen algemene aanwijzingen geven aan ZBO’s (ZBO’s kunnen op rijksniveau en
gemeentelijk niveau maar dat is niet van toepassing in deze cursus).
c. Op welke wijze levert de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen een bijdrage aan het herstellen
van het primaat van de politiek?
- Toezichtsinstrumenten: artikelen 20, 21, 22, 23: inlichtingenplicht, beleidsregels vaststellen,
vernietigen besluit en taakverwaarlozing zijn bevoegdheden van Minister voor de ZBO’s (er waren
teveel ZBO’s en daarom zijn deze bevoegdheden in het leven geroepen politiek discours).
- Financieel beheer (hoofdstuk 4 Kaderwet)
Bevoegdheden minister jegens ZBO:
- ontslaan en kiezen bestuur ZBO (art. 12 Kaderwet)
- inlichtingenplicht (art. 20 Kaderwet)
Hierdoor worden ZBO’en relatief wettelijk gelegitimeerd waardoor toezicht vanaf hogerop door de
politiek plaatsvindt.
d. Op grond van artikel 11 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen is de belastinginspecteur
bevoegd tot het opleggen van een belastingaanslag. Waarom is de belastinginspecteur geen
zelfstandig bestuursorgaan?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robertoreinaldohaak. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
