Bok gezondheidsvoorlichting 1.2
Inleiding gezondheidsvoorlichting
Je kunt aangeven wat de begrippen: analyseren, determinanten, gedragsverandering,
gezondheidsinterventie, voorlichtingscampagne en implementatie betekenen:
- Analyse: Grondig onderzoek van iets.
- Determinanten: Een element wat de omstandigheid bepalend maakt.
- Gedragsverandering: Verandering van gedrag.
- Gezondheidsinterventie: Een ingreep/actie om het gedrag van een persoon te
beïnvloeden, gericht op gezond gedrag zodat de gezondheid vooruit gaat.
- Voorlichtingscampagne: Meerdere samenhangende gezondheidsinterventies met
een gemeenschappelijk doel.
- Implementatie: Het uitvoeren van geplande interventies/campagnes.
Je kunt het verschil uitleggen tussen gezondheidsbevordering en
gezondheidsvoorlichting: Gezondheidsbevordering is het vooruitgaan op de gezondheid
en gezondheidsvoorlichting is gezond gedrag voorlichten aan een bepaalde doelgroep,
waarna gezondheidsbevordering ontstaat.
Je kunt het verschil tussen de begrippen universele, selectieve, geïndiceerde en
zorggerelateerde (primaire/secundaire/tertiaire) preventie benoemen je kunt elke vorm
van deze preventie illustreren met een voorbeeld:
- Universele preventie (primaire): Is voor de gezonde bevolking, dat zijn activiteiten om
te voorkomen dat gezonde mensen ziek worden.
- Selectieve preventie (secundaire): Is voor de risicogroepen, vroegtijdig opsporen van
ziekte/afwijkingen/risico’s.
- Geïndiceerde preventie (secundaire): Is voor personen met beginnende klachten,
vroegtijdig opsporen van ziekte/afwijkingen/risico's.
- Zorggerelateerde preventie (tertiaire): Is voor de patiënten, voorkomen van
complicaties/verergeren.
Je kunt aangeven wat het begrip 'interventie' betekent en je kunt dit met
verschillende soorten interventies op het gebied van
gezondheidsbevordering/gezondheidsvoorlichting illustreren: Is een ingreep of
actie om te zorgen dat gedragsverandering plaatsvindt bij een bepaalde doelgroep.
Bijvoorbeeld; stoppen met roken, alcoholgebruik verminderen, gezond eten, voldoende
bewegen en voldoende slaap.
1
,Analyse gezondheidsprobleem
Je kunt benoemen welke medische en farmacologische aspecten van belang zijn bij
het analyseren van een gezondheidsprobleem: Pathologie, klachten/symptomen,
ernstig/beloop, kwaliteit van leven, behandeling.
Je kunt benoemen waar een epidemioloog zich mee bezighoudt: Het voorkomen en de
verspreiding van ziekten onder de bevolking en welke factoren daarbij een rol spelen.Gaat
kijken hoe vaak het voorkomt, waar en bij wie en tussen de verschillende groepen.
Je kunt uitleggen wat de volgende epidemiologische begrippen inhouden: mortaliteit,
morbiditeit, incidentie, prevalentie, levensverwachting, kwaliteit van leven, spreiding,
SES:
- Mortaliteit: Sterftecijfer
- Morbiditeit: Ziektecijfer
- Incidentie: Het aantal nieuwe gevallen van een ziekte per tijdseenheid, per aantal
van de bevolking.
- Prevalentie: Het aantal gevallen van een bepaalde ziekte in een
gemeenschap/gebied op een specifiek moment.
- Levensverwachting: Hoe lang iemand te leven heeft vanaf geboorte.
- Kwaliteit van leven: Wat de kwaliteit van leven is van de persoon, dit kan uitgedrukt
worden in een levensverwachting dat men een hoge kwaliteit van leven heeft.
- Spreiding: Hoe de ziekte zich verdeelt onder de bevolking.
- SES: Sociaal-economische status, dat is de positie waar mensen zich bevinden in de
maatschappij.
Je kunt aangeven waarvoor je het Health Field Concept van Lalonde gebruikt bij de
analyse van een gezondheidsprobleem: Om te kijken welke factoren een rol spelen bij
een bepaald gezondheidsprobleem.
Je kunt de vier determinanten van het Health Field Concept van Lalonde benoemen en
je kunt aanduiden waarnaar je kijkt bij elke factor:
- Biologische factor: soort, ras, geslacht, leeftijd, erfelijkheid.
- Omgevingsfactoren: Onderscheiden in fysiek en sociaal. Fysieke factoren zijn:
hygiëne, geluid, straling, luchtverontreiniging, voedingsadditieven, kwaliteit van de
woning. Sociale factoren zijn; politiek, economisch, werk, opleiding, culturele
achtergrond, toegang tot gezondheidszorg.
- Zorgvoorzieningen: Bepaald door de omgevingsfactoren of het
gezondheidsprobleem als ernstig wordt ervaren. Wat is er aan medische zorg en
voorzieningen ten aanzien van het gezondheidsprobleem in NL.
- Leefstijl: Alle gedragingen die invloed hebben op de aandoening of het krijgen van de
aandoening.
Je kunt aangeven welke factor van Lalonde relevant is voor de beslissing of
voorlichting zinvol is bij de aanpak van het gezondheidsprobleem: leefstijl/gedrag.
2
, Je kunt minimaal vier juiste bronnen noemen waarin je goede informatie kunt
vinden om het gezondheidsprobleem bij een bepaalde aandoening te analyseren:
VZ.info, RIVM, Nivel en NHG.
3
