Deze moduleopdracht bestaat uit informatie over de geobserveerde personen en de situatie. Hierna wordt een observatiedoel geformuleerd en een observatievraag gesteld. Vervolgens volgt een beschrijving van de observatiecontext en situering van de observatie. Uiteindelijk resulteert dit in een observ...
,Voorwoord
Mijn naam is Suzy Lacunes-Heymen, ik ben 43 jaar en woon samen met mijn man, dochter en hond in
Zevenaar. Ik heb 20 jaar lang gewerkt in de commerciële sector en mijn laatste functie was
salesmanager ICT & Telecom. In 2020 kregen we de mogelijkheid vanuit FNV om gebruik te maken van
een opleidingsvoucher. De voorwaarde van deze voucher was dat de opleiding geen betrekking mocht
hebben op het huidige werk. Nadat ik verschillende opleidingen bekeken had kwam ik uit bij “Social
Work HBO – 1 jaar’. Dit trok mij het meeste aan. Het eerste jaar beviel mij zo goed dat ik de opleiding
heb omgezet in de volledige 4-jarige bachelor. Ik heb uiteindelijk gekozen voor het profiel ‘Welzijn en
samenleving’.
Sinds april 2022 ben ik werkzaam als consulent front office sociaal domein bij de Gemeente Renkum.
De front office voert de eerste gesprekken met de inwoners met betrekking tot hun hulpvraag. De
vragen zijn heel divers. Van vragen over huishoudelijke ondersteuning, tot aan vragen over indicaties
voor kinderen met autisme. Maar ook bijvoorbeeld vragen van inwoners met schuldproblemen. Mijn
ambitie is om uiteindelijk door te stromen naar consulent Participatie, mensen begeleiden en
ondersteunen die om wat voor een reden dan ook een afstand hebben tot de arbeidsmarkt.
Deze moduleopdracht is geschreven voor het vak Observeren & Rapporteren. Deze opdracht heeft mij
veel geleerd over professioneel observeren en deze observatie dan doelgericht en objectief te
rapporteren. Dit leek tijdens de lessen soms logisch en voor de hand liggend, maar bleek in de praktijk
soms wel lastig te zijn.
Graag wil ik mijn docent Sjaak Baart bedanken voor de leuke, interactieve en leerzame lessen.
Veel leesplezier.
Suzy Lacunes
Zevenaar, 30 maart 2023
2
,Samenvatting
Dit observatierapport is gemaakt voor basisschool De Tamboerijn en de ouders van Mees Mulder. Het
streven van De Tamboerijn is om zo goed mogelijk passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen op
basis van de leer- en onderwijsbehoeften. Zo ook leerlingen die extra zorg nodig hebben.
De aanleiding voor deze observatie is het gedrag van Mees. Mees is een 5-jarige jongen met een
taalontwikkelingsstoornis (TOS) die sinds 6 maanden in groep 2 van De Tamboerijn zit. TOS betekent
dat taal in de hersenen minder goed wordt verwerkt. Een kind met TOS heeft bijvoorbeeld grote moeite
met praten of het begrijpen van taal. Mees heeft een tweelingbroer Davey die ook TOS heeft. Tot voor
de zomervakantie 2022 gingen beide jongens naar een speciale school voor kinderen met een TOS,
namelijk Kentalis in Velp. Op Kentalis had Mees veel vriendjes en was hij een actieve betrokken
leerling. Sinds zijn overgang naar De Tamboerijn is hij weinig actief tijdens de les en lijkt hij zich
moeilijker te kunnen concentreren, er is ook weinig interactie met zijn klasgenoten. Voor de observatie
wordt de verbale interactie tussen Mees en zijn 23 klasgenoten geobserveerd. De observaties vinden
plaats op het schoolplein en in de klas van basisschool De Tamboerijn. Er zijn 8 verschillende
observatiemomenten die allen een half uur duren en op verschillende momenten en op verschillende
dagen plaatsvinden. Dit om tijdens het spelen, lessen in groepsverband en tijdens opdrachten te
kunnen observeren.
Er is gekozen voor een niet-participerende observatie, op deze manier kan de situatie ook niet
beïnvloed worden. Er is gekozen voor een semigestructureerd observatie. Deze observatie is van
tevoren niet ingekaderd door een schema of een observatieformulier. Wel staat van tevoren vast op
welke momenten er geobserveerd gaat worden en dat er gefocust wordt op de communicatie tussen
Mees en zijn klasgenoten. De observatiemomenten worden gefilmd.
Het doel van de observatie is om te achterhalen of TOS Mees beperkt in zijn contact met zijn
klasgenoten en of het wellicht voor Mees beter is om weer terug naar Kentalis te gaan. Hierbij luidt de
observatievraag: Hoe verloopt de verbale interactie tussen Mees en zijn klasgenoten?
Er is geen gebruik gemaakt van een observatieschaal. Het gedrag en de verbale interactie tussen Mees
en zijn klasgenoten is gefilmd. Er is gekozen om de beelden achteraf te analyseren aan de hand van
een beschrijvende observatie. Dit wordt in samenwerking met een logopedist van Kentalis gedaan. Zij is
een expert op het gebied van kinderen met TOS in tegenstelling tot de observator zelf.
Uit de observatieresultaten blijkt dat in 53,8% van de keren dat er verbaal contact is zijn klasgenoten
Mees niet begrijpen. Ongeveer 15% van de interacties leidt tot een kort gesprek en op 30% van de
interacties komt geen reactie. Via een beschrijvende interpretatie is er betekenis gegeven aan de
observatieresultaten. Hiermee wordt er ook antwoord gegeven op de deelvragen.
• Zoekt Mees verbaal contact? Mees initieert meer contact met zijn klasgenoten dan andersom.
• Hoe reageren klasgenoten op hetgeen wat Mees zegt? Zijn klasgenoten vragen vaak of Mees wil
herhalen wat hij heeft gezegd, of ze geven geen reactie.
• Begrijpen zijn klasgenoten wat Mees zegt? In de meeste keren van het verbale contact geven
klasgenoten aan dat ze niet begrijpen wat Mees zegt.
• Hoe reageert Mees op zijn klasgenoten? Mees reageert vaak niet op zijn klasgenoten als zij iets
zeggen of vragen.
Samen met de logopediste is er gezocht naar een verklaring voor het gedrag van Mees. Voor kinderen
met TOS kan het moeilijk zijn om emoties te verwoorden. Een verklaring voor de weinige interactie
tussen Mees en zijn klasgenoten kan zijn dat Mees een slecht ontwikkelde Theory of Mind (ToM) heeft.
ToM is het vermogen om intenties, verlangens, kennis en gevoelens te herkennen en te plaatsen, niet
alleen bij jezelf, maar ook bij anderen. Ook internaliserende problemen kunnen een reden zijn voor het
gebrek aan interactie. Kinderen met TOS hebben vaker problemen op sociaal-emotioneel gebied dan
andere kinderen. Dit kan zich uiten in teruggetrokken gedrag of zelfs sociaal isolement.
Kinderen met TOS zijn vaak niet ad rem, begrijpen opdrachten niet zo snel als klasgenoten of kunnen
de antwoorden niet verwoorden. Dit kan allemaal leiden tot onzekerheid. Dit kan een verklaring zijn
waarom de interactie die wel plaatsvindt tussen Mees en zijn klasgenoten altijd kort van duur is.
Uiteindelijk is het antwoord op de observatievraag: Hoe verloopt de verbale interactie tussen Mees en
zijn klasgenoten? Dat de interactie moeizaam verloopt als gevolg van de TOS van Mees.
Het advies is om een ambulant begeleider van Kentalis in te zetten. Deze ambulant begeleider kan
Mees begeleiden op De Tamboerijn, kan adviseren over eventuele hulpmiddelen en kan ook de
leraressen van Mees begeleiden en adviseren over het lesgeven aan een kind met TOS.
Aansluitend op dit advies wordt het raadzaam gevonden om in de toekomst een tweede observatie uit
te voeren om te kijken of Mees vorderingen maakt op het gebied van verbale interactie.
Bijlage I Werkplan en checklist ‘www start observeren’ .................................................................... 13
Bijlage II Plattegrond schoolplein en klas De Tamboerijn ................................................................. 14
Bijlage III Tijdstip en duur observatie ................................................................................................... 15
Bijlage IV Observatieresultaten ............................................................................................................. 16
4
, Inleiding
Deze moduleopdracht is geschreven voor basisschool De Tamboerijn en de ouders van Mees Mulder.
De Tamboerijn is een Integraal Kind Centrum waar kinderopvang, vroeg- en voorschoolse educatie en
onderwijs voor kinderen van 0 tot 13 jaar wordt aangeboden. Hun visie is één organisatie waarin
leerkrachten en pedagogische medewerkers samen werken binnen één pedagogische en educatieve
doorgaande leerlijn voor kinderen. Het kind staat centraal en wordt uitgedaagd zijn of haar talenten te
ontwikkelen (Home - IKC de Tamboerijn, z.d.).
Hun streven is om zo goed mogelijk passend onderwijs te bieden aan alle leerlingen op basis van de
leer- en onderwijsbehoeften. De leerlingen die extra zorg nodig hebben proberen ze door middel van
observatie en onderzoek al vroeg in beeld te krijgen.
Mees is een 5-jarige jongen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) die sinds 6 maanden in groep 2
van De Tamboerijn zit. Mees heeft een tweelingbroer Davey die ook TOS heeft. Tot voor de
zomervakantie 2022 gingen beide jongens naar een speciale school voor kinderen met een TOS,
namelijk Kentalis in Velp. Bij Kentalis ging de ontwikkeling van de jongens zo goed dat in overleg met
ouders is besloten dat de jongens naar een reguliere basisschool zouden gaan in aparte klassen. De
reden voor aparte klassen was vooral vanwege Davey, die op Kentalis zich nogal optrok aan zijn broer
Mees. Aan de start van het nieuwe schooljaar 2022 hadden beide jongens even tijd nodig om te
wennen. Zij waren stil en leken niet echt contact te zoeken met klasgenoten. Maar na een aantal weken
was er bij Davey duidelijk een verandering merkbaar. Hij heeft veel vriendjes, gaat ook veel uit spelen
en doet actief mee aan de les. Daarentegen is Mees stiller geworden en heeft hij niet veel interactie met
zijn klasgenoten. Hij is weinig actief tijdens de les en lijkt zich moeilijk te kunnen concentreren. Hij
beweegt veel en staat veel op. Dit was ook bekend tijdens zijn schooltijd bij Kentalis en is ook een
kenmerk van kinderen met TOS. Wat zijn leraressen hebben opgemerkt is dat Mees wel heel stil is.
Vooral als ze het vergelijken met de rapporten vanuit Kentalis waarin altijd is aangegeven dat Mees een
hele actieve betrokken leerling was met vriendjes. De Tamboerijn vermoedt dat Mees zo stil is omdat hij
niet goed kan communiceren met zijn klasgenoten en dat hij gefrustreerd raakt omdat zijn klasgenoten
hem niet begrijpen. Op Kentalis zat hij in een klas met kinderen die allemaal een communicatieve
stoornis hadden, dus daar viel zijn TOS niet zo op.
Door ouders is aangegeven dat Mees zich thuis bij zijn broer en zussen niet anders gedraagt dan
voorheen. Wel vindt hij school ‘stom’ en vraagt hij bijna elke dag of hij niet thuis mag blijven.
Dit is de reden waarom De Tamboerijn en ouders de observatie hebben aangevraagd. Zodat bekeken
kan worden of de TOS van Mees hem beperkt in zijn contact met zijn klasgenoten en of het wellicht
voor Mees beter is om weer terug naar Kentalis te gaan.
Er is onderling besproken om eventueel een vergelijkende observatie te doen met zijn broer Davey. Dit
omdat Davey wel ‘normaal’ contact heeft met zijn klasgenoten. De ouders van Mees en Davey hebben
echter aangegeven dat dit niet hun voorkeur heeft. Er is sinds hun peutertijd al veel vergelijking
gemaakt tussen de broers en ouders willen graag dat zij beoordeeld worden op het individuele gedrag.
Om de privacy te waarborgen zijn namen in deze moduleopdracht zwart gemaakt of fictief.
Korte leeswijzer
Deze moduleopdracht bestaat uit informatie over de geobserveerde personen en de situatie. Hierna
wordt een observatiedoel geformuleerd en een observatievraag gesteld. Vervolgens volgt een
beschrijving van de observatiecontext en situering van de observatie. Uiteindelijk resulteert dit in een
observatieplan. Hierna volgen de observatieresultaten. Tot slot van deze moduleopdracht wordt
toegewerkt naar de interpretaties van de observatie, dit leidt tot een observatiebesluit welke samen met
een advies wordt gerapporteerd aan school en de ouders.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suzyheymen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
