Een samenvatting voor de curcus 'Ontdekken van de wereld'.
In deze samenvatting is alleen aardrijkskunde samengevat.
Vakdidactiek - H1-3, 4, 6
Vakinhoud - H7-10
1.1 Wat is aardrijkskunde(onderwijs)?
Aardrijkskunde helpt om kennis en inzicht te ontwikkelen over:
- De manier waarop plaatsen en landschappen zijn gevormd.
- Hoe processen en gebieden elkaar beïnvloeden.
- Wat de consequenties zijn van onze alledaagse ruimtelijke beslissingen.
- Hoe men bij het inrichten van gebieden kan omgaan met tegengestelde belangen en
knelpunten.
Aardrijkskunde gaat niet alleen over hoe de wereld is, maar ook over hoe deze zou kunnen
worden.
Om via aardrijkskunde grip te krijgen op de wereld zijn 3 componenten van belang:
1. Het verwerven van een geografisch wereldbeeld.
2. Het verwerven van kennis van en inzicht in ruimtelijke vraagstukken.
3. Het leren hanteren van de geografische benadering.
De eerste twee componenten zijn gericht op de aardrijkskundige kennis.
De drie componenten zijn samen het geografisch besef.
1.2 Geografisch besef
Een geografisch wereldbeeld
Bij binnenkomst op de basisschool bevat de persoonlijke wereldbol van de kinderen al
beelden die zijn gevormd door hun eigen ervaringen.
Op school knopen leerlingen hier nieuwe kennis en ervaringen aan vast en wordt de al
aanwezige kennis aangevuld, genuanceerd en bijgesteld.
Kinderen leren hoe gebieden en plaatsen dichtbij/veraf eruitzien en hoe mensen daar leven
Naast het leren van feiten is het belangrijk om ruimtelijke patronen te zien.
Bijvoorbeeld Het patroon van dicht- en dunbevolkte gebieden op aarde.
Het is belangrijk om te weten dat men op verschillende schaalniveaus andere patronen ziet.
Er kunnen verschillende schaalniveaus onderscheiden worden.
- Kinderen op de basisschool leren de spreiding van verschijnselen beschrijven en verklaren
met behulp van kaarten, beeldmateriaal en taal.
- Leerkrachten leren hun leerlingen om taal, beeldvormers en kaartbeelden te relateren.
1
, Ontdekken van de wereld - Aardrijkskunde
Kennis van en inzicht in ruimtelijke vraagstukken
Om de wereld om ons heen te kunnen begrijpen, is inzicht in ruimtelijke vraagstukken en de
oorzaken/gevolgen van belang.
Bijvoorbeeld Vraagstukken als klimaatverandering, migratie en vervuiling.
Het gaat bij aardrijkskunde om onderlinge relaties: om ruimtelijke samenhangen.
Op verschillende schaalniveaus ziet dat er anders uit en geen plaats is daardoor hetzelfde.
Men ervaart en ziet andere dingen als zij vanuit verschillende perspectieven kijken.
- Kinderen op de basisschool leren hoe men een ruimtelijk vraagstuk kan beschrijven vanuit
verschillende perspectieven of invalshoeken.
- Leerkrachten leren hun leerlingen kritisch nadenken en voegen nieuwe perspectieven toe.
De geografische benadering
Bij de geografische benadering gaat het om een manier van denken: geografisch denken.
Het betreft het stellen van geografische vragen:
- Waar?
- Waarom daar?
- Waar nog meer?
- Hoe verandert het?
- Wat is het effect op de omgeving?
Door het stellen van deze vragen, leert men vraagstukken te analyseren op verschillende
schaalniveaus, de samenhang tussen mens en natuur te zien, en vanuit verschillende
perspectieven of invalshoeken te denken.
- Kinderen op de basisschool leren hoe zij informatie uit een atlas, kaart, beeld of omgeving
kunnen verzamelen.
- Leerkrachten stellen geografische vragen, laten hun leerlingen nadenken vanuit
verschillende perspectieven, en tonen hoe men op een andere schaal andere
ontdekkingen doet.
1.3 Het doel van het aardrijkskundeonderwijs
Geografisch besef helpt men om de snel veranderende wereld te begrijpen.
Deze wereld vraagt om het wendbaar kunnen inzetten van kennis en vaardigheden.
Powerful knowledge Kennis die kinderen buiten school niet makkelijk kunnen
verwerven.
Powerful knowledge (krachtige kennis) is nodig om de leerlingen zich te laten ontwikkelen tot
verantwoorde en kritische wereldburgers: het belangrijkste doel van aardrijkskundeonderwijs
2
, Ontdekken van de wereld - Aardrijkskunde
1.4 Aardrijkskunde op de basisschool
Onderbouw (4-6 jaar)
Kinderen zijn nieuwsgierig en leren voortdurend.
Het leren is minder doelgericht, zij leren van nieuwe ervaringen.
Het jonge kind heeft het vermogen om fantasie en werkelijkheid naast elkaar te laten bestaan en
door elkaar te beleven.
Leren over de wereld heeft voor de jongste kinderen tot doel:
- Nieuwe ervaringen op te doen.
- Woorden te geven aan die ervaringen
- De nieuwsgierigheid naar de omgeving (dichtbij, veraf) te bevorderen.
Middenbouw (7-9 jaar)
Kinderen worden zich bewuster van hun omgeving.
Zij vinden het interessant om te weten wat ‘echt’ en wat verzonnen is.
De kinderen hebben vooral interesse in interessante feitjes, minder in oorzaak-gevolg.
Ervaringen zijn nog steeds van belang.
Kinderen willen in de middenbouw het verhaal achter de ervaring kennen.
In de vorm van een bijzonder verhaal of een interessante uitleg van de leerkracht.
Kinderen willen alles weten over de wereld (dichtbij, veraf).
Zij krijgen interesse in ruimtelijke vraagstukken.
Bovenbouw (10-12 jaar)
Kinderen kunnen informatie steeds beter ordenen.
Zij worden zich bewuster van de verschillende manieren waarop men dat kan doen.
De kinderen kunnen op een abstracter niveau over onderwerpen praten.
Zij kunnen nadenken over ingewikkelde verschijnselen.
Bijvoorbeeld Armoede, migratie en klimaatverandering.
Kinderen ontwikkelen steeds meer hun eigen mening.
Maar ook worden kinderen nieuwsgierig naar de verschillende meningen van volwassenen en
medeleerlingen.
1.5 Wat heb je nodig om goede aardrijkskundelessen te geven?
Om een goede aardrijkskundeles te kunnen geven, moet de leerkracht beschikken over:
- Vakkennis en vakvaardigheden (geografisch besef).
- Vakdidactische kennis.
Vakkennis De kennis over de inhoud van het vakgebied aardrijkskunde.
De leerkracht heeft geografisch besef nodig om:
- Kinderen zaken aan te leren waar zij nog geen verstand van hebben.
- De al aanwezige kennis aan te vullen of te veranderen.
Misconcepten Denkbeelden die afwijken van de wetenschappelijke correcte
verklaringen voor bepaalde verschijnselen.
3
, Ontdekken van de wereld - Aardrijkskunde
Vakdidactische kennis De manier waarop men de vakkennis over aardrijkskunde
moet onderwijzen.
Pedagogical Content Knowledge (PCK)
Alle kennis en vaardigheden die men nodig heeft om een vak goed te kunnen onderwijzen.
- Aan de hand van bepaalde leerstrategieën (hoe)
- Over een bepaalde inhoud (wat)
- Om een bepaalde reden (waarom)
Bij het aspect ‘waarom’ gaat het over de manier waarop men de inhoud en didactiek kiest passend
bij de doelen en doelgroep.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MME13. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,19. Je zit daarna nergens aan vast.
