DEEL I - Samenvatting Historici en hun metier - Overzicht van de historische kritiek
Vak
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Boek
Historici en hun metier
Uitgebreide samenvatting van het boek Historici en hun metier van Marc Boone (deel 1/4). Geslaagd eerste zit. Vrienden die het vak voor de 3e keer opnieuw moesten doen zijn ook geslaagd aan de hand van deze samenvatting. Het is eigenlijk heel de inhoud van het boek, maar in puntjes opgelijst. Daarn...
Begrippenlijst met alle moeilijke termen historische kritiek (boek + les)
COMPLETE samenvatting Overzicht van de historische kritiek (A000186): boek + lesnotities
college aantekening met het boek beknopt erin verwerkt
Alles voor dit studieboek
(32)
Geschreven voor
Universiteit Gent (UGent)
Kunstwetenschappen
Onbekend
Verkoper
Volgen
temsedezi
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
DEEL I: De bron, bouwstof voor
kennis van het verleden DEEL I: De bron, bouwstof voor kennis van het verleden
Toelichting van enkele basisbegrippen met in de eerste plaats aandacht voor de
notie bron: welke types bestaan er, hoe worden ze bewaard en op welke manier
kunnen ze worden opgespoord?
Les 1 1. De notie bron
1. De notie bron
Casus 1: Vikingen
CASUS 1: Vikingen Type bronnen:
• Materiële resten zoals de overblijfselen van schepen
Bronnen:
- Viking Scheepsbouw - De • Maar ook contemporaine geschreven overleveringen zoals inscripties met runen op voorwerpen:
Nordic traditie initieel religieuze betekenis, later een hele andere functie gekregen
- Vondst van longships uit de = herdenking, magisch, voorspellen
Viking-era: • Analen: beknopte jaargeschriften over gebeurtenissen van dat jaar (= bijna alle schriftelijke
Vikingeskibsmuseet i getuigenissen)
Roskilde → vaak stereotiep discours
- Anglo-Saxon chronicle
- Fragment in het Oud-
• Deze schriftelijke of orale overleveringen maken vaak melding van invallen van Vikingen
Engels • Heel af en toe al kroniek over Vikings in Oud-Engels
• Ook archeologische overblijfselen (muntschatten, wapens...) en monumentale overblijfselen (forten
Later in de cursus: wie stelde die in dezelfde periode gebouwd werden)
bronnen op, met welk • Archeologische onderzoek naar Vikingsschepen
wereldbeeld, onder welke
omstandigheden?
Typen bronnen
Typen bronnen Bronnen
Artefacten1 Getuigenissen
Van bron naar historisch
narratief:
Kenmerken • Overblijfselen • Overleveringen
Bron, overblijfsel • Komt uit het verleden • Gaat over het verleden
↓ vaktechniek
Bronnenkritiek
• Enkel door hun bestaan kan het • Mondeling of geschreven
↓ paradigma sporen van het verleden opsporen • Beschrijft een gebeurtenis, verhaal of
interpretatie • Archeologie commentaar
↓ reconstructie
historisch feit
• Banale of complexe redevoering
↓ selctie, combinatie, • Geschiedenis
causaliteit Voorbeeld De houten pijlers in de bodem van een Banaal Complex
historisch narratief, historische prehistorisch paaldorp
representatie De oorkonde2 Een politieke
waarmee de graaf redevoering
van Vlaanderen een
schenking van een
stuk grond aan de
Sint-Pietersabdij op
de Gentse
Blandijnberg vastlegt
→ archeologie en geschiedenis laten zich beide met het verleden in en hebben er alle baat bij overblijfselen en
overleveringen te combineren
1Opzettelijk vervaardigd (gebruiks)voorwerp
2
Geschreven stuk, voorzien van een waarmerk zoals zegel, handteken… die tot doel heeft getuigenis af te leggen over een doorgaans vooraf
voltrokken rechtshandeling, of over het bestaan van een rechtsfeit (rapport, diploma…)
,CASUS 2: De Russische agressie Casus 2: De Russische agressie tegen Oekraïne – het bloedbad van Bucha
tegen Oekraïne – het bloedbad • Factor van geopolitiek: lange termijn – korte termijn
van Bucha → oorzaken, structuren, feiten, personen…
• Ideologisch interpretatiekader, wetenschappelijk paradigma
Bronnen:
• Bucha: discussie over wat er juist aan de hand is
- Anne Morelli – de tien
geboden van de → Welke documenten kunnen we gebruiken?
oorlogspropaganda → Wie heeft welk belang om te liegen en te verdraaien?
- “Ze liepen rond om de • Specifieke bronnen zoals luchtfoto’s en satellietbeelden
gewonden dood te → Wie kan deze informatie ter plaatse checken?
schieten”: Want: iedere partij heeft gewin aan propaganda
- Oekraïners getuigen over
• Fact checking: journalisten die historische kritiek in de praktijk brengen:
Russische
zuiveringsoperatie in
- VRT NWS; kritische bronnenkritiek toepast op video’s over oorlog in Oekraïne
Boetsja (05/11/2022) - Mensenrechtenorganisaties en onderzoekscommissies
- "Een tragisch ongeluk": Bv.: Amnesty International, Human Rights Watch
Hoe kan slecht werkend • Hoe worden ook juiste feiten geframed en gemanipuleerd?
Oekraïens afweergeschut Bv.: de dood van Sasha (4 jaar) wordt ingezet door Oekraïense politici
terechtkomen op een
Pools grensdorp?
(16/11/2022) Casus 3: De Rode Khmers en Oost-Timor – twee genocides, twee maten en gewichten?
CASUS 3: De Rode Khmers en • Klassieker van de mediakritiek: selecties van de feiten, selectieve verontwaardiging?
Oost-Timor – twee genocides, Noam Chomsky: hoewel Cambodja een bondgenoot is van het Westen is er geen aandacht voor de genocide
twee maten en gewichten? die daar gaande is
Zie:
Bronnen: • Zelfcensuur, indirecte en directe censuur
- Voormalig VRT-journalist
•
Johan Depoortere Staatsdictaturen,
over de ideologische verzuiling en marktkrachten in de media
‘dood van’• of deImpliciete
‘moord ideologische aannames bij journalisten
op’ Palestijnse journaliste
• Consensus zonder openlijke dwang
Shireen Abu Akleh
- De irritante ‘culture wars’ → zachte druk op bepaalde dingen te denken en te zeggen
- Woorden•hebben een
Staatsgreep georganiseerd door CIA: Chomsky overloopt de betrokkenheid van de Verenigde Staten in deze coups
betekenis
Discoursanalayse – woorden
hebben een betekenis
- Denotatie en connotatie
- Actieve of passieve wijze: is
er een handelend voorwerp
of ‘gebeuren’ de dingen?
Bewuste bronnen Bewuste bronnen
• Unwitting testemony: (audiovisuele) bronnen die ontstaan met een bepaalde intentie (= bewust) maar voor
de historicus een totaal andere functie krijgen (= onbewust)
Bv.: foto’s Abu Ghraib-gevangenis
→ in onze eigen tijd is deze beperking zo goed als weggevallen door de explosie van moderne media
→ beïnvloed het gedrag van velen
• Objectief of subjectief
→ ook subjectieve bestanddelen zijn voordevol
Bv.: liefdesbrief
• Bedoeld om tijdgenoot en historicus wat voor te houden
CASUS 4: De moord op JFK Casus 4: De moord op J.F. Kennedy
• Abraham Zapruder filmt de moord op J.F. Kennedy (22/11/1963)
Bron: = voorbeeld van een unwitting testimony
- De moord op JFK
• Enige beelden van feit
• Geen klank
• Essentieel element voor de onderzoekscommissies
• Bron voor complottheorieën
, 1.2. De vormeigenschappen 1.2 De vormeigenschappen: geschreven en ongeschreven bronnen
1.2.1. Geschreven bronnen 1.2.1 Geschreven bronnen
Egodocumenten Egodocumenten
= documenten waarin een ego zich opzettelijk of onopzettelijk onthult – of verbergt
Bv.: brieven, memoires…
• Term bedacht door Jacques Presser
• Bronnen met een ik- of wij-perspectief
• Onthullen en verhullen tezelfdertijd
• Wordt benut als bron voor de studie van het proces van toenemende individualisering
Maar: onbetrouwbaar als spiegel voor de realiteit
• Dichtung-Wahrheit
→ de waarheid van de schrijver
• Vanaf 19e eeuw: aantal egodocumenten neemt exponentieel toe door een versnelling van zowel politiek-
sociale en economische ontwikkelingen
→ nood om het individueel en collectief geheugen vast te leggen (in een eeuw van stormachtige sociale
veranderingen)
• twee klassieke prototypes van een autobiografie:
- Rousseau: Confessions
- Goethe: Dichtung und Wahrheit
• Gevaren:
- Zelfbedrog
→ tendens naar teleologisering en rationalisatie post factum
- Functioneel vergeten
- Narcisme
Diplomatische teksten Diplomatische teksten
= stellen rechtssituatie vast of scheppen een nieuwe
Bv.: oorkonde
Bronnen van de sociale Bronnen van de sociale boekhouding
boekhouding
= schriftelijke neerslag van de uitvoerende macht of van het beheer van openbare of private administraties,
ondernemingen of verenigingen
• Brengt verslag uit over:
- Een opdracht
- Vergaderingen
- Zakenbeleid
• Geven een overzicht van de:
- Bezitsstructuur
- Fiscale structuur
- Sociale structuur
- Politieke structuur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper temsedezi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
