College aantekeningen
College aantekeningen Beginselen van de Democratische Rechtsstaat ()
alle aantekeningen colleges beginselen van de democratische rechtsstaat 23/24. universiteit Leiden
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HOORCOLLEGE WEEK 1 BEGINSELEN DEMOCRATISCHE RECHTSSTAATFuncties rechtstaat
- Constitueren: het vestigen van een nieuw ambt
- Attribueren: welke bevoegdheden aan welke personen worden toegekend
- Reguleren: grenzen stellen aan de manier waarop bevoegdheden worden uitgeoefend
Begrip ‘Soevereiniteit’
- Het hebben van de hoogste rechtsmacht/(in beginsel) niet gebonden zijn aan door anderen gestelde
regels
- Komt toe aan staten
Staat:
- Territoir: grondgebied met grenzen
- Natie: gemeenschap die een eenheid is
- Interne soevereiniteit: machtuitoefening over de gemeenschap
- Externe soevereiniteit: erkenning door andere staten
Waarom wordt machtsuitoefening door een staat geaccepteerd?
- Traditie: iets is aanvaardbaar omdat het altijd al zo was
- Charisma: ze hebben respect voor/erkennen hun leider
- Het werkt: het beschermt de vrijheid en rechten van de burgers
Fragile states: geen effectief gezag
Formele constitutie: een synoniem voor de grondwet -> vorm
- Het statuut (voor het Koninkrijk der Nederlanden)
- De Grondwet (voor Nederland)
Materiele constitutie: alle regels over de organisatie van de overheid en fundamentele vormen over de
verhouding met de overheid -> inhoud
- Organieke wetten
- Ongeschreven staatsrecht/conventies
- Reglementen van Orde
Een mooie Grondwet maakt nog geen goede (materiële) constitutie
Begrip: Gezag
Dwang is feitelijk: de mogelijkheid om anderen te dwingen (kan zelfs door maffia)
Gezag is gelegitimeerde dwang: (potentiele) dwang die wordt geaccepteerd door degenen jegens wie het
wordt uitgeoefend (op basis van wettelijke bevoegdheid).
,Waarom een wettelijke bevoegdheid?
- Overheidsoptreden moet terug te voeren zijn op een wet van de wetgever = staatsrechtelijk
legaliteitsbeginsel.
- Waarom? Wetgever is (indirect) gekozen door de kiesgerechtigde bevolking, en geniet dus legitimatie.
Dat volgt uit het democratieprincipe.
Rechtstaat – maar wat is het?
- Legaliteit
- Grondrechten
- Rechtsbescherming
- Machtenscheiding
o Scheiding in functies (wetgeven, besturen en rechtspreken)
o Scheiding in instituties (2e- en 1e kamer, regering, rechterlijke macht)
o Scheiding in personen (Kamerleden, ministers en rechters)
Meestal geen strikte scheiding, maar machtenspreiding
Federalist papers no. 51
Er moet een balans zijn tussen controleren en macht uitoefenen. Omdat er van veel verschillende kanten aan
de macht wordt getrokken blijft het in evenwicht.
Beginselen van week 1
- Een staat heeft gezag, de maffia heeft dwang
- Een mooie grondwet is nog geen goede constitutie
- Democratische rechtsstaat: maximaal gezag met minimale dwang
- Goede motieven zijn mooi, slechte motieven zijn betrouwbaar
WEEK 2
Democratische rechtsstaat
De bevolking oefent op verschillende manieren beslissende invloed uit op het beleid:
- Door verkiezing van de president
Meerderheidsdemocratie (in Frankrijk en VS)
- En/of de leden van een vertegenwoordigend orgaan,
Representatieve democratie
- En/of door direct zelf beslissingen te nemen
Directe democratie
Democratische voorwaarden
- Invloed => Actief en passief kiesrecht in vrije en geheime verkiezingen (54 e.v. GW)
- Deliberatie => Politieke grondrechten (7-9 GW), parlementaire immuniteit (71 GW)
Recht op eerlijke informatie over verkiezingen, parlement kan niet vervolgd worden voor uitspraken
die gedaan worden
, - Inclusie => Gelijke rechten voor iedereen (1 GW), evenredigheid (53 GW)
Verschillen binnen de bevolking mogen niet te groot worden, omdat de democratie dan in gevaar
komt.
- Transparantie => Openbaarheid van informatie en transparantie (110 GW, Woo)
Media moet kunnen achterhalen wat de overheid allemaal doet.
Waarom wel democratie
- Hoe krijg je burgers zo ver om te gehoorzamen aan de staat => vrijwillig
- Morele redenen
Waarom geen democratie
- Verkiezingen zijn duur
- Zwabberend beleid doordat verschillende partijen verschillend beleid willen vormen
- Langzame besluitvorming
- Het volk stemt niet altijd in het belang van het land
Voortbestaan democratie niet vanzelfsprekend
- Nepnieuws
- Fragmentatie, veel minder eenheid
- Wachttijden Woo lopen op
- Lange formatie
Voorstellen voor democratisch onderhoud
- Nepnieuws bestrijden?
- Kiesdrempel invoeren?
- Gekozen minister-president?
‘democratie vereist een minimale sociale gelijkheid, opleiding en beschaving’
The English Constitution
‘In [good] constitutions, there are two parts: first, those which excite and preserve the reverence of the
population - the dignified parts - and next, the efficient parts - those by which it, in fact, works and rules.’
‘Every constitution must first gain authority, and then use it; it must first win the loyalty and confidence of
mankind, and then employ that homage in the work of government.’
Prinsjes dag is de feestdag van de parlementaire democratie
….
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amarensdewit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75632 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen