Strafrechtelijke aansprakelijkheid rechtspersonen
1. Stap 1: Inleiding
- Geef aan welk vraagstuk centraal staat en aan welke vereisten er moet
worden voldaan (rechtspersoon, normovertreding, is de rechtspersoon dader,
opzet en culpa en wie moet er worden gestraft). Noem ook art. 51 lid 1 Sr. Dit
artikel bepaalt dat een rechtspersoon ook dader kan zijn.
2. Stap 2: Vaststellen rechtspersoon
- Hierbij is Boek 2 BW handig, hier staan de standaard rechtspersonen. Art. 51
lid 3 Sr geeft nog een uitbreiding.
3. Stap 3: Welke strafbare feiten kan de rechtspersoon begaan?
- In beginsel kan de rechtspersoon elk strafbaar feit begaan. Uitzondering
hierop zijn echter kwaliteitsdelicten.
4. Stap 4: Is de rechtspersoon dader?
- Deze vraag moet worden beantwoord aan de hand van het Drijfmest-arrest.
Of een rechtspersoon als dader kan worden aangemerkt, wordt beoordeeld
aan de hand van redelijke toerekening.
Antwoord daarop afhankelijk van omstandigheden van het geval, waartoe
mede behoort de aard van de (verboden) gedraging.
Concrete omstandigheden van het geval en aard van de (verboden) gedraging
vrij vaag.
- HR formuleert daarom een oriëntatiepunt:
Heeft de gedraging in de sfeer van de rechtspersoon plaatsgevonden?
- Zo ja, in beginsel redelijke toerekening. Wanneer heeft een gedraging
plaatsgevonden in de sfeer van de rechtspersoon?
i. Gedraging van iemand die ondergeschikte is of werkzaam is ten
behoeve van rechtspersoon;
ii. Gedraging moet passen in de normale bedrijfsvoering; Gaat hierbij om
feitelijke bedrijfsvoering, bv. Drugssmokkel zélf hoor niet bij de
normale bedrijfsvoering van KLM maar het controleren van bagage
wel)
iii. Gedraging is de rechtspersoon diensg geweest in het door hem
uitgeoefende bedrijf;
iv. Beschikken en aanvaarden.
Beschikken: kunnen ingrijpen -> feitelijke macht buiten juridische
constructies om. Aanvaarden: blijkbaar billijken van de concrete
tenlastegelegde gedraging.
1. Aanvaarden duidt op opzet;
2. Aanvaarden ook in geval niet de maximaal te vergen zorg is
betracht om de tenlastegelegde gedraging te voorkomen.
, 5. Stap 5: Tussenconclusie
- Geef aan of de rechtspersoon als dader kan worden aangemerkt. Geef
vervolgens aan waaraan nog moet worden voldaan voor strafrechtelijke
aansprakelijkheid.
6. Stap 6: Opzet en culpa
- Hoe wordt opzet/culpa vastgesteld:
- Toerekenen opzet/culpa natuurlijke persoon aan de rechtspersoon (afhankelijk
van gedragingen, positie van de natuurlijke persoon en/of organisae
rechtspersoon, hoe groter rol natuurlijke persoon hoe eerder vaststelling
culpa/causa.
- Opzet/culpa bij de rechtspersoon zelf (bedrijfspoliek, bedrijfsvoering,
zorgplichten);
- Combinatie: ‘bijeenharken’ van opzet/culpa.
7. Stap 7: Wie wordt vervolgd?
- Artikel 51 lid 2 Sr: keuze is aan het OM
i. Rechtspersoon
ii. Feitelijk leidinggever/opdrachtgever
iii. Beide
- In het geval de feitelijk leidinggever/ opdrachtgever wordt vervolgd, gelden
voor vestigen van aansprakelijkheid nog andere eisen
o Feitelijk leidinggever
o Stap 1: Inleiding
o Wat zijn de vereisten.
o Stap 2: Specifiek accessoriteitsvereiste
o Pas nadat kan worden aangenomen dat de rechtspersoon een strafbaar feit
heeft begaan kan feitelijk leidinggeven/opdrachtgeven worden beoordeeld.
o Stap 3: Feitelijk Leidinggeven (opzet)
o Ideaaltype: initiatief en sleutelpositie in uitvoering van de verboden gedraging
(zekere mate van hiërarchie en causaal verband feitelijk leidinggeven en
verboden gedraging. Niet altijd duidelijk vast te stellen. Leidinggeven
veronderstelt opzet, ondergrens?
HR: Slavenburg II de ondergrens van feitelijk leidinggeven:
- Nalaten maatregelen te nemen ter voorkoming van strafbare gedragingen
binnen rechtspersoon, hoewel daartoe bevoegd en redelijkerwijs gehouden;
- En bewust de aanmerkelijke kans aanvaardt dat de verboden gedragingen zich
zullen voordoen.
Wanneer bewust aanvaarden?
Was verdachte bekend met begaan van strafbare feiten
binnen de rechtspersoon?
Hielden die feiten rechtstreeks verband met hem
verweten gedragingen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Isa777. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.