Open Universiteit - Rechtsgeleerdheid
Aansprakelijkheidsrecht – aantekeningen college 2
Datum college: 16 september 2017
Auteurs: Schakelzone-student en bachelor-student
Relativiteitsvereiste (deel 1)
Doel relativiteitsvereisten: grenzen aangeven aan het aansprakelijkheidsrecht, dit zijn rechtspolitieke
overwegingen. De zorgvuldigheidsnorm is geformuleerd in het arrest Lindenbaum-Cohen. Deze is
steeds verder aangescherpt, redenen:
Maatschappelijke kosten die afgewenteld worden
Verzekerbaarheid
Het relativiteitsvereiste wordt ingezet om bepaalde vorderingen af te wijzen.
Nieuwe ontwikkelingen in aansprakelijkheidsrecht
Handhaven milieunormen door de overheid, Urgenda-zaak, CO2-uitstoot, overheid wordt normen
opgelegd. Het zorgt voor een aanscherping van de zorgvuldigheidsnorm voor bedrijven.
Functies aansprakelijkheidsrecht:
Compensatie-functie (schadevergoeding vorderen)
Preventie-functie (voorkomen van schade, Kelderluik, tegenwoordig ook maatschappelijke en
collectieve belangen)
Plaats van het aansprakelijkheid in het (privaatrechtelijk) rechtssysteem
Vestigingsfase, geregeld in twee aparte delen
Buitencontractuele aansprakelijkheid (6:162) – in het vak aansprakelijkheidsrecht (OD)
Contractuele aansprakelijkheid (6:74) - komt in overeenkomstenrecht (wanprestatie)
Omvangsfase is wel collectief geregeld voor buitencontractueel en contractueel (6:95 e.v.)
Open normen in het privaatrecht
Buitencontractueel: zorgvuldigheidsnormen
Contractueel: redelijkheid en billijkheid
Open normen worden ingevuld met jurisprudentie, HR heeft mogelijkheid om tot een rechtvaardige
uitkomst te komen. Het is een open systeem t.a.v. maatschappelijke ontwikkelingen.
Pagina 1 van 5
Collegedictaten les 2 – Open Universiteit – Aansprakelijkheidsrecht (16 september 2017)
, Soms samenloop van contractuele en buitencontractuele aansprakelijkheid
Voorbeeld: medische operatie, verkeerde teen wordt geamputeerd. Ziekenhuis aansprakelijk stellen?
Contractueel: behandelingsovereenkomst (Boek 7 BW, als goed zorgverlener gedragen,
ziekenhuis aansprakelijk)
Buitencontractueel: ook mogelijk, komt veel vaker voor, is beter uitgewerkt, als handeling een
zelfstandige OD oplevert.
Je kunt ook beide vorderen (primair/subsidiair)
Drempels in 6:162
Er moet aan alle 5 de vereisten zijn voldaan, soms overlappen de eisen elkaar
Vraag 1: Is er sprake van onrechtmatigheid?
Vraag 2: Is de handeling toerekenbaar (verwijtbaar)?
Onderscheid tussen verwijtbaar (toerekenbaar) en onrechtmatig.
Daarna de overige drie eisen: schade, causaal verband, relativiteit
Onrechtmatigheid
1e vereiste 6:162 (onrechtmatigheid) wordt uitgewerkt in lid 2 van 6:162, drie gronden:
Inbreuk op een recht (eigendomsrecht, persoonlijkheidsrecht)
In strijd met een wettelijke plicht (W.v.Sr., economisch delict, APV)
Zorgvuldigheidnorm (hetgeen volgens ongeschreven recht in maatschappelijk verkeer
betaamt)
Rechtvaardigingsgrond (overmacht, noodweer, bevoegd ambtelijk gegeven bevel) heeft dus
betrekking op onrechtmatigheid. Niet verwarren met toerekenbaarheid.
Voorbeeld: Deuk in auto: voldoet aan alle drie de onrechtmatigheids-eisen:
Inbreuk op een recht: Eigendomsrecht
Wettelijke plicht: vernieling (strafrecht)
Zorgvuldigheidnorm: je behoort niet zomaar iemands eigendom te vernielen
Welke kies je dan? Welke het beste te bewijzen is.
Als er een rechtvaardigingsgrond is, handel je niet onrechtmatig (deur forceren van auto die te water
is geraakt, overmacht)
Voorbeeld van een ongeschreven rechtvaardigingsgrond: toestemming in ziekenhuis om medische
behandelingen uit te voeren, snijden in lichaam e.d.
Pagina 2 van 5
Collegedictaten les 2 – Open Universiteit – Aansprakelijkheidsrecht (16 september 2017)
