College aantekeningen
College aantekeningen Logopedie en Dementie (LOVB14DEM3)
- Instelling
- Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
Aantekeningen van de hoorcolleges/gastcolleges van het vak Logopedie en Dementie.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 16 pagina's
Voorbeeld 4 van de 16 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
SAMENVATTING HOORCOLLEGES LOGOPEDIE EN DEMENTIE (2023/20243) 1HOORCOLLEGES LOGOPEDIE EN DEMENTIE
HC 1: INLEIDING IN DE DEMENTIE
Dementie = Spectrum van klinische syndromen, veroorzaakt door verschillende hersenziekten met meervoudige
stoornissen in cognitie, stemming of gedrag; meest kenmerkend geheugen.
Diagnose: Er is sprake van twee cognitieve stoornissen die niet onomkeerbaar zijn; vaak geheugenstoornis
met een andere cognitieve stoornis op het gebied van taal, praxis, plannen/organiseren, aandacht
Epidemiologie:
- Prevalentie NL: +/- 290.000 patiënten
- Toename door dubbele vergrijzing
o Demografische opbouw westerse samenleving verandert Steeds meer ouderen
o Gemiddelde levensverwachting neemt toe
- Kans dementie mannen: 1 op 5
- Kans dementie vrouwen: 1 op 3
Risicofactoren:
Demografisch
o Leeftijd
Prevalentie & incidentie verdubbelen met iedere 5 jaar leeftijdstoename.
o Geslacht
Vrouwen hoger risico dan mannen; worden ouder dan mannen.
o Opleidingsniveau
Hoger opgeleid meer reserve om geheugenverlies “op te vangen”
Genetische aanleg (familiaire vorm)
o Mutaties in genen
Amyloid Precursor Protein (APP)
Preseniline 1 (PS1)
Preseniline 2 (PS2)
o Monogenetisch: Afwijking op één gen.
o Susceptibiliteitsgenen: Vatbaarheidsgenen.
Vasculaire risicofactoren
o Hypertensie
o Diabetes mellitus
o Cholesterolproblemen
o Cerebrale vaatschade
Leefstijl
o Roken
o Alcohol
o Mentaal en fysiek inactief
71% van de patiënten ervaart sterk verlies van kwaliteit van leven; verlies in zelfstandigheid en
vermogen om dingen, situaties en mensen te herkennen; verdriet en angst.
,SAMENVATTING HOORCOLLEGES LOGOPEDIE EN DEMENTIE (2023/20243) 2
Bij normale veroudering nemen bepaalde functies af met als oorzaak verandering in hersenstructuren of
verandering van het functioneren. Geen verstoring in het dagelijks leven.
Wat neemt af bij normale veroudering:
Werkgeheugen
o Lichte geheugenproblemen: details vergeten vs. gehele gebeurtenis
Episodisch geheugen (het herinneren van namen, gezichten, gebeurtenissen)
Tempo van handelen en denken
Gerichte aandacht
Spierkracht
Visus
Gehoor
Parkinson Pas in later stadium cognitieve problemen
Ziekte besef: Weten een ziekte te hebben.
Ziekte-inzicht: Inzicht in de gevolgen die de ziekte heeft.
Vroege symptomen dementie:
Verandering van cognitieve functies
o Geheugen (details van herinneringen)
o Oordeel/kritiek
o Traagheid
o Overzicht
o Complexe handelingen/taken
o Oriëntatie in ruimte
o Spraak/taal
o Visuele hallucinaties
o Paniekreacties bij ‘demaskerende gebeurtenissen’
Gedrag en stemming
o Onzekerheid, angst, depressie
o Prikkelbaar
o Afhankelijk initiatief/interesse
o Terugtrekken uit sociale activiteiten
o Verruwing omgangsvormen
o Verwaarlozing (uiterlijk, zelfzorg en maaltijdbereiding)
o Gewichtsverlies
Onderzoek en observatie
o Steunend op ‘informant’ (head turning sign)
o Bagatelliseren
o Desoriëntatie
o Geheugen
o Motoriek en evenwicht
o Overgevoeligheid voor antipsychotica
Focale afwijking = Afwijking op één plek in de hersenen
, SAMENVATTING HOORCOLLEGES LOGOPEDIE EN DEMENTIE (2023/20243) 3
4 fasen dementie:
1. Predementie
o Subtiele verandering psyche en lichaam
o Uiteenlopende klachten; vaak inschakeling van de huisarts
o Patiënt is minder spontaan; trekt zich terug
2. Beginnende dementie
o Meer en ernstiger cognitieve problemen
o Werk & sociale activiteiten belemmerd
o Bij acceptatie & adaptatie: relatief lange fase
3. Matige dementie
o Verhoogde verzorgingsbehoefte
o Toenemend & ernstig probleemgedrag
4. Gevorderde dementie
o Toenemend verpleegbehoeftig & volledig
o Geen herkenning omgeving
o Begeleiding omgeving & organiseren ondersteuning & opvang belangrijk
Diagnostisering:
Multidisciplinair
Anamnese/hetero-anamnese
Bloedonderzoek
Neuropsychologisch onderzoek
EEG
Beeldvormende technieken
o MRI of CT
o PET
Liquoronderzoek
Logopedisch onderzoek (niet standaard)
Zeldzame dementievormen
Alcoholmisbruik (ziekte van Korsakov)
Huntington
Ziekte van Creutsfeldt-Jakob
Progressieve supranucleaire verlamming (PSP)
Corticobasale degeneratie
Hersentumoren
Aids
MILD COGNITIVE IMPAIRMENT (MCI) = Overgangsfase voordat de dementie zich volledig manifesteert.
Criteria voor MCI:
1. Geheugenklachten
2. Objectieve geheugenstoornis bij neuropsychologisch onderzoek
3. Relatief normale prestaties op andere domeinen
4. Relatief intact functioneren, waarbij er geen sprake is van dementie
AMNESTISCHE MCI: Stoornissen op het gebied van geheugen.
NIET-ANAMNESTISCHE MCI: Stoornissen in andere cognitieve domeinen.
MCI IN MEERDERE DOMEINEN: Stoornissen geobjectiveerd in meerdere cognitieve domeinen.
Belang: Mogelijkheid op ingrijpen in neurodegeneratieve proces voordat er sprake is van een onomkeerbaar dementiesyndroom.
, SAMENVATTING HOORCOLLEGES LOGOPEDIE EN DEMENTIE (2023/20243) 4
DE ZIEKTE VAN ALZHEIMER
DEMENTIE = Syndroom dat zich kenmerkt door toenemende, EPIDEMOLOGIE
multipele cognitieve-functiestoornissen; beschrijft
syndroom/symptomencomplex, zegt niets over de oorzaak. - Prevalentie NL: +/- 200.000 patiënten
- Incidentie 65-69 jr.: 2.4 per 1000
ALZHEIMER = Dementie waarbij geheugenstoornissen het - Incidentie 90+ jr.: 70.2 per 1000
opvallendste kenmerk zijn; geheugenstoornissen nemen geleidelijk - Toename door dubbele vergrijzing
toe; diagnose wordt gesteld wanneer min. 2 cognitieve domeinen Demografische opbouw westerse samenleving
zijn aangedaan; ziekte geen versnelde vorm van veroudering. verandert --> Steeds meer ouderen
Soms met afasie: Logopenische progressieve afasie Gemiddelde levensverwachting neemt toe
DIAGNOSE
Diagnostische criteria: Twee stappen
Stoornissen in minstens twee cognitieve domeinen 1. Is er sprake van een vorm van dementie?
Progressieve stoornissen in geheugen en andere 2. Van welke vorm is er sprake?
cognitieve functies o NIA-AA criteria: Hoge, medium, lage
Normaal bewustzijn waarschijnlijkheid
o DSM-5: Maakt onderscheid tussen uitgebreide
Begin tussen 40 en 90 jaar
neurocognitieve stoornis en beperkte
Geen algemeen lichamelijke of neurologische ziekten die
neurocognitieve stoornis.
progressieve stoornissen van geheugen en cognitie
kunnen veroorzaken Multipele cognitieve-functiestoornissen bestaande uit
minstens 2 van de volgende: Geheugenstoornis, afasie,
Cognitieve achteruitgang HET kenmerk! apraxie, agnosie of een stoornis in executieve functies.
Beeldvorming d.m.v. MRI of CT om alternatieve
diagnoses (e.g. intracraniale tumor of subduraal
hematoom) uit te sluiten. Met EEG hersenactiviteit
meten. Bij Alzheimer diffuus vertraagd EEG -->
Toename van langzame & afname van snelle golven.
Bloedprikken voor uitsluiten andere oorzaken (e.g.
vitamine B12-deficientie) cognitieve achteruitgang.
Liquordiagnostiek: Meten alzheimereiwitten hersenvocht
NEUROPATHOLOGIE
SENIELE PLAQUES = Ophopingen van het eiwit amyloid-β
tussen de hersencellen.
NEUROFIBRILLAIRE TANGLES = Kluwens in de
hersencellen bestaande uit de gefosforyleerde vorm van het
eiwit tau.
ATROFIE = Afsterven van de hersencellen & het krimpen van
de hersenen (pariëtaal & temporaal).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarleenElise. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,50. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen