Dit document is mijn masterscriptie geschreven voor de opleiding fiscale economie met als onderwerp 'echtscheiding en de fiscale eigen woning'.
In deze scriptie wordt d.m.v. 5 verschillende deelvragen antwoord gegeven op de uiteindelijke centrale probleemstelling:
"In hoeverre heeft de hypot...
ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM
Erasmus School of Economics
Masterscriptie Fiscale Economie Directe belastingen
Echtscheiding en de fiscale eigen woning
Geen recht op de volledige hypotheekrenteaftrek;
de schuld van de belastingplichtige?
Naam: Jennifer van Doorn
Studentnummer: 432046
Begeleider: T.C. Hoogwout
Tweede beoordelaar: R.N.F. Zuidgeest
Datum definitieve versie: 3 november 2020
Het geschrevene in deze scriptie is de opvatting van de auteur en niet noodzakelijk die van Erasmus
School of Economics of Erasmus Universiteit Rotterdam
,Inhoudsopgave
0
H.1: Inleiding .............................................................................................................................. 6
1.1 Aanleiding tot het onderzoek .................................................................................................. 6
1.2 Probleemstelling ..................................................................................................................... 9
1.3 Onderzoeksmethode en opbouw ............................................................................................ 9
1.4 Afbakening ........................................................................................................................... 10
H.2: Huwelijksvermogensrecht ................................................................................................... 12
2.1 Huwelijksgemeenschap......................................................................................................... 12
2.1.1 (Beperkte) gemeenschap van goederen .............................................................................. 12
2.1.2 Huwelijkse voorwaarden met beperkte gemeenschap van woning .................................... 15
2.2 Eenvoudige gemeenschap ..................................................................................................... 16
2.2.1 Huwelijkse voorwaarden met uitsluiting van iedere gemeenschap van goederen ............. 16
2.2.2 Ongehuwd samenwonenden ............................................................................................... 19
2.3 Draagplicht van schulden ...................................................................................................... 19
2.3.1 Externe gevolgen .................................................................................................................. 19
2.3.2 Interne gevolgen................................................................................................................... 21
2.4 Fiscaal partnerbegrip ............................................................................................................ 22
2.4.1 Het algemeen partnerbegrip ................................................................................................ 22
2.4.2 Beëindiging van het fiscaal partnerschap............................................................................. 23
2.4.3 Achtergrond en toepassing van het fiscaal partnerbegrip ................................................... 23
H.3: De eigenwoningregeling ...................................................................................................... 25
3.1 De fiscale eigen woning......................................................................................................... 25
3.1.1 De eigen woning conform Wet IB 2001 ............................................................................... 25
3.1.2 Economisch en juridisch eigendom ...................................................................................... 27
3.2 Belastbare inkomsten uit eigen woning ................................................................................. 29
3.2.1 Voordelen uit eigen woning ................................................................................................. 29
3.2.2 Eigenwoningschuld ............................................................................................................... 30
3.2.3 Verwerving ........................................................................................................................... 32
3.2.4 Vervreemding en bijleenregeling ......................................................................................... 33
3.2.5 Overgangsrecht .................................................................................................................... 35
3.3 De eigenwoningregeling en (fiscaal) partnerschap ................................................................. 37
3.3.1 De invloed van het huwelijksvermogensrecht ..................................................................... 37
3.3.2 Financiering binnen het fiscale recht ................................................................................... 38
1
, 3.3.3 De eigenwoningregeling toegepast bij fiscaal partnerschap ............................................... 40
H.4: (Echt)scheiding en de eigen woning ..................................................................................... 42
4.1 Beëindiging van de huwelijksgemeenschap ........................................................................... 42
4.1.1 Verdeling van de woning ...................................................................................................... 43
4.1.2 Scheidingsfictie ..................................................................................................................... 44
4.2 De eigen woning en eigenwoningschuld ................................................................................ 46
4.2.1 De eigen woning en de eigenwoningschuld bij gezamenlijk eigendom ............................... 46
4.2.2 De eigen woning en de eigenwoningschuld bij volledig eigendom één partner ................. 48
4.3 Draagplicht en renteaftrek .................................................................................................... 48
4.3.1 Civiele draagplicht ................................................................................................................ 49
4.3.2 Vertrekkende ex-partner betaalt de volledige rente bij gezamenlijk eigendom ................. 51
4.3.3 Blijvende ex-partner betaalt de volledige rente bij gezamenlijk eigendom ........................ 51
4.3.4 Vertrekkende ex-partner betaalt de volledige rente bij eigendom van de achterblijvende
ex-partner ...................................................................................................................................... 53
4.4 Ongehuwd samenwonenden................................................................................................. 54
4.4.1 Eenvoudige gemeenschap .................................................................................................... 54
4.4.2 Vergoedingsrecht ................................................................................................................. 55
4.4.3 Onderhoudsbijdrage............................................................................................................. 56
4.5 Deelconclusie ....................................................................................................................... 57
H.5: Het beperken van (negatieve) gevolgen bij (echt)scheiding omtrent de eigen woning ........... 59
5.1 Scheidingsfictie van 24 maanden ........................................................................................... 59
5.1.1 Het opschorten van de scheidingsfictie ............................................................................... 59
5.1.2 Langdurige echtscheiding ..................................................................................................... 60
5.1.3 Aankoop nieuwe woning terwijl de scheiding nog niet is afgerond .................................... 61
5.2 Herfinanciering van de eigenwoningschuld na scheiding ........................................................ 61
5.2.1 Herfinanciering niet mogelijk? ............................................................................................. 61
5.2.2 Aflossingseis per 1 januari 2013 ........................................................................................... 62
5.2.3 Moment van levering ........................................................................................................... 62
5.2.4 Mogelijkheid tot versoepeling of aanpassing van de aflossingseis ...................................... 63
5.3 Draagplicht en onderhoudsverplichting ................................................................................. 63
5.3.1 Draagplichtovereenkomst eigenwoningschuld .................................................................... 63
5.3.2 Alimentatie of onderhoudsverplichting ............................................................................... 64
5.3.3 Economisch eigendom ......................................................................................................... 65
5.3.4 Cirkelconstructie................................................................................................................... 66
2
, 5.4 Ongehuwd samenwonenden................................................................................................. 66
5.4.1 Periodiek verrekenbeding .................................................................................................... 67
5.4.2 Natuurlijke verbintenis ......................................................................................................... 68
5.4.3 Samenwonenden gelijk aan gehuwden?.............................................................................. 68
5.5 De toekomst van de eigen woning ......................................................................................... 69
5.5.1 Beleidsopties eigen woning .................................................................................................. 69
5.5.2 De eigen woning naar box 3 in combinatie met een generieke vrijstelling en versoepeling
van de aflossingseis ....................................................................................................................... 71
5.5.3 Defiscalisering van de eigen woning .................................................................................... 73
5.5.4 Beperking en vereenvoudiging van de eigen woning in box 1 ............................................. 74
5.5.5 Afschaffen van de hypotheekrenteaftrek, vervangen door kortingen op basis van de
eigenwoningschuld ........................................................................................................................ 75
5.5.6 Hypotheekrenteaftrek stapsgewijs afbouwen naar nihil ..................................................... 76
5.5.7 Toekomstig beleid eigen woning? ........................................................................................ 76
5.6 Tussenconclusie .................................................................................................................... 77
Conclusie ................................................................................................................................... 80
Discussie .................................................................................................................................... 84
Lijst van aangehaalde en geraadpleegde stukken ........................................................................ 86
Bijlage I – paragraaf 5.4 Commissie Bouwstenen ......................................................................... 95
Bijlage II – Samenvatting onderzoek SEO ..................................................................................... 98
Bijlage III – Uitwerking toekomstige eigenwoningregeling ..........................................................103
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper BrentB. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,49. Je zit daarna nergens aan vast.
