Uitgebreide samenvatting van ALLE taken en ALLE colleges. Colleges zijn helemaal uitgewerkt en geven tentamenstof super goed weer! Met deze samenvatting en mijn uitwerkingen van de training Methodologie heb ik een 9,0 gehaald voor het tentamen!
GZW1023 ‘Introductie Wetenschappelijke Onderzoeksmethoden’
Samenvatting // Alle taken, colleges en trainingen methodologie
College 01 ‘Blokopening en inleiding in de epidemiologie’
9 januari 2017 // 13:30 – 15:30 en 16:00 – 18:00 // B. Verhage
Een theorie is een
samenhangend stelsel van
verklaringen (objectief) en
aannames (subjectief) waarmee
empirische regelmatigheden of
verschijnselen (zoals ziekte,
menselijk gedrag, etc.), verklaard
en voorspeld kunnen worden.
Een theorie kan ook
gebaseerd zijn op niet-
systematische (toevallige)
waarnemingen.
Empirisch onderzoek is
onderzoek waarbij de empirische
cyclus wordt doorlopen en waarbij
de hoeveelheid kennis dus
toeneemt.
Epidemiologie is de leer van het
verspreiden en het voorkomen
van ziekte onder het volk.
Onderwerpen van epidemiologisch onderzoek:
o Etiologie – preventie
Etiologie de leer van ziekteoorzaken.
o Diagnose – screening
Screening het opsporen van asymptomatische gevallen van
een ziekte.
o Prognose – therapie
De epidemiologische functie:
Z=f Mi (Di | Ci ) .
o Z is het vóórkomen van ziekte.
Dit is de afhankelijke variabele, ook wel de uitkomst.
o Di is de status van determinanten.
o Ci is de status van ‘verstorende variabelen’.
o Mi zijn modificatoren – bijvoorbeeld man/vrouw verschillen.
Dit zijn de onafhankelijke variabelen, ook wel de determinanten.
Operationalisatie: uitkomst en determinanten meten van een concept naar
een meetbare definitie.
o Bijvoorbeeld: bloeddruk – mmHg op een manometer.
Wat is ziekte?
Gezondheid volgens de WHO – “Een toestand van compleet sociaal,
lichamelijk en psychisch welbevinden”.
, o Ziekte een ongewenste verstoring van deze toestand.
o Ziekte continuüm van ‘gezond’ tot dood.
Onder het ziekteproces vallen het begin van de ziekte, het
beloop van de ziekte en de eindtoestand (genezing of dood).
Een heldere definitie van ziekte is essentieel in medisch onderzoek!
o Symptomen – subjectieve kenmerken ziekte (patiënt).
o Signalen – objectieve kenmerken (arts).
o Testresultaten – objectieve kenmerken (arts).
o Medische voorgeschiedenis
Je kunt ziekte actief meten in de populatie of gebruik maken van registraties. Het
vóórkomen van ziekte wordt uitgedrukt met frequentiematen. Er worden twee typen
frequentiematen gebruikt:
Prevalentie – beschrijft het aantal ziektegevallen op een bepaalde tijdstip of
periode in een afgebakende populatie (waar de cases uit voortkomen).
o (
Prevalentie=
N populatie )
N ziektegevallen
×100%
Puntprevalentie – aantal ziektegevallen op een bepaald tijdstip.
Periodeprevalentie – deel van de populatie dat in een bepaalde
periode de ziekte had.
Hierbij wordt gebruik gemaakt van de ‘mid-term
population’ – (Nbegin + Neinde)/2.
o ‘Loss to follow-up’ – wanneer je bijvoorbeeld de
periodeprevalentie van ziekte van alle studenten in
één OWG gedurende het 3e blok wilt vaststellen,
maar één student stopt met de studie.
Life-time prevalentie – deel van de populatie dat de ziekte had
gedurende hun leven.
Incidentie – ziekte is geen toestand, maar dynamisch het is een proces.
Er zijn twee typen incidentie:
o Cumulatieve incidentie CI
, CI =
(Totale populatie ' at ris k ' )
Aantal nieuwe ziektegevallen in periode P
×100%
Populatie ‘at risk’ het deel van de populatie dat een
risico heeft op een bepaalde ziekte.
Alle leden van de populatie moeten ‘at risk’ zijn op T 0.
Wanneer een persoon ziek is op T0 moet je deze dus
uitsluiten.
Altijd follow-up periode P specificeren.
Follow-up – de tijd dat een bepaalde groep wordt
bestudeerd.
Volledige follow-up van alle leden van de populatie is vereist.
Interpretatie: absoluut risico op een ziekte.
o Incidentiedichtheid
Aantal nieuwe ziektegevallen in periode P
ID = ( ' '
)
Persoonstijd (personen × tij d at ris k
Je moet dus kijken hoe lang iemand deel is van een
bepaalde populatie.
De eenheid van ID is altijd tijd-1.
Follow-up periode P altijd specificeren in persoonstijd.
Volledige follow-up van alle leden van de populatie is niet
vereist.
o Deze gegevens kun je dan weer toepassen in ziektestatistieken.
Het type incidentie hangt af van het type populatie:
o Gesloten populatie – cohort; bijvoorbeeld de lichting GW-studenten
2016 de populatie zal uiteindelijk 0 worden (“uitsterven”).
‘Eens in het cohort, altijd in het cohort’
Er komen geen nieuwe individuen bij.
Loss to follow-up komt voor door bijvoorbeeld verhuizen of
sterfte, maar is onwenselijk.
Hierbij hoort cumulatieve incidentie.
o Dynamische of open populatie – bijvoorbeeld de inwoners van
Maastricht de populatie is redelijk stabiel, met lichte schommelingen.
De populatie heeft een open karakter – nieuwe leden zijn
‘toegestaan’.
Het verblijf in een populatie is variabel.
Loss to follow-up (bijvoorbeeld verhuizen of sterfte).
Hierbij hoort incidentiedichtheid.
Zie ook rekenvoorbeelden in de slides en Vimeo-animatie!
Er zijn twee soorten onderzoek:
Beschrijvend onderzoek: frequenties van ziekten in de populatie.
o Observationele (niet-experimentele) designs.
Analytisch onderzoek: het opsporen van oorzaak-gevolgrelaties.
o Observationele (niet-experimentele) designs.
o Experimenteel design.
In epidemiologisch onderzoek wordt ziekte gezien als een gevolg en blootstelling
gezien als een oorzaak.
Geschiedenis van de epidemiologie
, James Lind (1716 – 1794) – scheurbuik.
Symptomen – zwellingen en bloedingen van het tandvlees; bloeduitstortingen;
slapte; stijve en pijnlijke ledematen en inwendige bloedingen.
Conclusie na onderzoek van 12 patiënten in hetzelfde ziektestadium van
scheurbuik scheurbuik wordt veroorzaakt door een vitamine C tekort.
John Snow (1813 – 1858) – cholera
Voor zijn aanpak van de cholera epidemie had hij 2 hypothesen:
o Hypothese 1 – cholera verspreidt zich via de lucht ziekte treedt in een
diffuus proces op.
o Hypothese 2 – cholera verspreidt zich via het water ziekte
concentreert zich rond waterbronnen (bepaalde punten).
Hij ging uiteindelijk voor de 2e hypothese.
Overzicht onderzoeksdesigns:
Niet-experimentele designs (observationele designs):
Op populatie niveau:
o Ecologisch onderzoek – onderzoek naar de correlatie tussen
blootstelling en ziekte.
Geografisch-correlatieonderzoek – hogere loodconcentraties in
de leefomgeving leiden tot verhoging van het risico op
zwangerschapsgeïnduceerde hoge bloeddruk? Ecologische
valkuil! (zie plaatjes collegeslides).
Het risico op zwangerschapsgeïnduceerde hoge
bloeddruk – 4% per 0,05 microgram lood/kubieke meter
bij conceptie/geboorte.
Tijdstrendonderzoek – dezelfde populatie twee keer (of vaker)
onderzoeken.
Bijvoorbeeld de vaccinatiegraad in 1995 versus 2005 – is
er verandering in het voorkomen van ziekte?
Ecologische studies bestuderen de correlatie tussen (frequentie van)
expositie (blootstelling) en ziekte op populatieniveau.
Voordelen:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudvanwerde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
