Samenvatting
Niveau: mavo 3
Vak: geschiedenis
Hoofdstuk: de koloniale relatie tussen Indonesië en Nederland
Boek: feniks vmbo-bkgt
Met begrippen, personen, tijdlijn en belangrijke dingen voor de toets
Zelf geschreven met plaatjes
Samenvatting hoofdstuk 1 de koloniale relatie Indonesië-Nederland
1.1 de VOC-tijd: 1596-1799
De rijke republiek
Nederland, België en Luxemburg werden in de 16 e eeuw der Nederlanden genoemd en waren
onderdeel van het Spaanse rijk. In 1568 begon in de Nederlanden een opstand tegen de Spaanse
koning, de tachtig jarige oorlog. Door de opstand werden de zeven noordelijke gewesten (wat
ongeveer nu Nederland is) onafhankelijk van Spanje. Het nieuwe land werd De zeven verenigde
Nederlanden genoemd.
De economie ging goed door:
De gunstige ligging van het land aan zee.
Ook profiteerde de republiek van de verovering van Antwerpen.
Monding van grote rivieren
Grote handelsvloot
Grote kennis van de zeevaart.
De Nederlandse schepen blokkeerde in 1585 de haven van Antwerpen waardoor veel
handelsschepen naar Amsterdam uitweken. De republiek werd het handelscentrum van Europa.
Winstgevende handel
De handel in specerijen was in de zeventiende eeuw zeer winstgevend. Specerijen zijn plantendelen
die worden gebruikt om:
o Het eten meer smaak te geven.
o Eten langer houdbaar te maken.
o Als medicijn.
De meeste specerijen groeiden in de landen rond de evenaar. Pepper groeit bijvoorbeeld in
Zuidoost-Azië. Andere specerijen, zoals nootmuskaat, kaneel en kruidnagel, groeien alleen op de
Molukken, een eilandengroep in Indonesië.
Tot in de vijftiende eeuw kochten Europese kooplieden de specerijen in Egypte en Turkije van
Arabische kooplieden, dit ging voornamelijk over land met veel tussenhandelaren. Doordat elke hun
specerijen weer doorverkocht steeg de prijs enorm. De Europeanen probeerde om die reden zelf een
route over zee naar Azië te vinden en konden de specerijen dus veel goedkoper zijn.
Portugese ontdekkingsreizigers vonden in 1498 als eersten een goede route naar Azië. Ze wilde
alleenrecht op deze route en deze handel, dit noem je monopolie. Hollandse kooplieden wilde ook
meedoen en hadden geld, schepen en kennis van de zeevaart. Jan Huygen van Linschoten was een
Nederlander in dienst van de Portugezen, hij kopieerde de zeekaarten voor Nederland. In 1597
bereikte Cornelis de Houtman Indië. Dit was het begin van de Nederlandse handel met Oost-Indië.
De oprichting van de VOC: 1602
Tussen 1596 en 1602 waren er veel reizen naar Azië om specerijen te kopen. In Azië gingen ze steeds
hogere prijzen vragen. Er gingen ook meer schepen van Azië naar Holland. Het gevolg was dat de
prijs van specerijen daalde. De overheid van de republiek, de staten-generaal greep in en dwong alle
Hollandse handelaren om samen te werken. In 1602 werd de VOC opgericht. Het hoofdbestuur van
de VOC noemde men de Heeren XVII.
Aandelen
Het bijzondere aan de VOC was dat het een blijvend bedrijf was. Mensen die geld in het bedrijf
staken kregen een aandeel in het bedrijf. Bij winst voor de VOC was er ook winst voor de
aandeelhouders. De kooplieden brachten het geld bij elkaar, kochten de schepen en regelde
bemanning.
,1.1 de VOC-tijd: 1596-1799
Handelswijze van de VOC
De VOC probeerde monopolies op specerijen te krijgen. Dat deden ze doormiddel van 4 tactieken:
o Het uitschakelen van de concurrenten. Dit deden ze door Engelse en Portugese schepen en
forten te veroveren.
o Het bouwen van forten en factorijen (handelsposten). Dit deden ze op weg naar Indië en in
Indië. De forten dienden tot bescherming van de handel. De factorijen waren belangrijk als
verdedigingspost voor de VOC-schepen, als opslagplaats van goederen en als contactpunt
met lokale vorsten (sultans)
o Het sluiten van handelscontracten met lokale vorsten. Ze sloten handelsverdragen met de
VOC waarbij ze beloofden om bepaalde specerijen alleen aan de VOC te leveren in ruil voor
militaire steun.
o Het opbouwen van een eigen Aziatisch handelsnetwerk. De VOC kocht goederen op
verschillende plekken in Azië en verkocht die weer met winst in andere plekken in Azië. De
VOC beheerste daardoor de handel in Azië.
Fort
Factori
De staten-generaal bij de oprichting van de VOC j
De campagne zal gemachtigd zijn ten oosten van Kaap de Goede Hoop en in en voorbij de straat van
Magellanes in naam van de staten-generaal de verenigde Nederlanden. Dit deed Nederland voor het
welzijn van de handel:
o Met vorsten overeenkomsten sluiten.
o Verder forten bouwen ten oosten van Kaap de Goede Hoop en in een straat voorbij
Magellanes.
o Gouverneur en officiers van justitie aan te stellen.
o Troepen te legeren om de plaatsen te beschermen, de orde te handhaven en recht te
spreken.
Geweld
De VOC mocht van de staten-Generaal geweld gebruiken om handel te beschermen, maar deed dat
niet vaak want winst maken was het doel (geweld gebruiken kost veel geld en is slecht voor de
handel). Om smokkelen tegen te gaan voerde de VOC speciale strafexpedities, hongitochten uit op de
Molukken. Hierbij werden alle kruidnagelbomen vernield, behalve op een eiland zo beeld het aanbod
kruidnagels beperkt en bleef de prijs hoog.
, 1.1 de VOC-tijd: 1596-1799
Wie was Pieterszoon Coen?
Jan Pieterszoon Coen leefde van 1587 tot 1629. Tot in de vorige eeuwe
werd Coen bewonderd als grondlegger van de kolonie Nederlands-Indië,
maar dat beeld van hem is veranderd omdat er steeds meer bekend is
over hoe gewelddadig hij was. In 1607 ging hij nar Indië toe waar hij in
dienst was van de VOC. In 1618 werd hij tot gouverneur generaal
genoemd, de hoogste bestuurder in Indië. Hij verplaatste het
bestuurscentrum van de VOC van de Molukken naar Jakarta. Hij veroverde
de stad is 1619, liet de stad afbranden en bouwde Batavia (het
bestuurscentrum van de VOC).
Het einde van de VOC: 1799
In de achttiende eeuw ging het slecht met de VOC door concurrentie uit Engeland. Ook daalde de
vraag naar producten waarin de VOC handelde. Ook werden de kosten hoger voor personeel en
schepen. Het ging echt fout na 1780. Door de vierde Nederlands-Engelse oorlog (1780-1784) konden
de vloten met handelswaar niet terugkeren naar de republiek. Hierdoor had de VOC geen inkomsten
meer, konden ze de schudde niet meer betalen en ging in 1799 failliet. De Nederlandse overheid nam
alle bezittingen en schulden van de VOC over.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Robinedv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
