DOOR DOCENTEN ALS 'ZEER GOED EN BETROUWBAAR' BEOORDEELD
Meerdere hoge cijfers mee behaald !!!!
Samenvatting voor PDV tentamen leerjaar 2 Toegepaste Psychologie HVA. - Bestaande uit samenvatting van het boek: inleiding in de persoonlijkheidspsychologie
- Alle kennisclips H1-H5
1.1 Wat is persoonlijkheid?
Persoonlijkheid: persoonlijkheid heeft betrekking op de kenmerkende individuele
verschillen tussen mensen op de manier hoe ze zich gedragen, voelen en denken. Deze
individuele verschillen zijn vrij stabiel, deel genetisch bepaald en openbaren zich in
verschillende situaties.
(+ achter deze gedachten, gedragingen en gevoelens schuilen bepaalde psychologische
mechanismen)
Individuele verschillen: datgene wat mensen van elkaar onderscheidt.
Stabiele verschillen: geslacht, oogkleur, impulsiviteit en intelligentie.
Verschillen met tijd: leeftijd en voorkeuren voor activiteiten.
2 termen die onder persoonlijkheid vallen:
1. Karakter: het kenmerkende/typerende van een persoon (stereotyperende
beschrijving).
2. Temperament: het ‘evenwicht’ tussen de 4 humores in je lichaam (4
temperamenten).
- Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de temperament theorie, tegenwoordig
wordt de theorie amper gebruikt. Wel worden de begrippen melancholisch en
flegmatisch wel gebruikt .
De term temperament wordt tegenwoordig in de psychologie gebruikt om te verwijzen naar
basale persoonlijkheidseigenschappen die al aanwezig en observeerbaar zijn vanaf je
kinderjaren (door hoe je op prikkels reageert).
1.2 Stabiliteit van persoonlijkheid
Een belangrijk kenmerk van persoonlijkheid is dat deze relatief stabiel is, maar
persoonlijkheidskenmerken staan niet 100% vast.
- bv; een introvert kind houdt later ook van alleen zijn, maar kan juist ook extraverter
worden.
2 vormen van stabiliteit:
1. Rangordestabiliteit: de relatieve positie die iemand in een groep inneemt in de loop
van de tijd, dus hoe stabiel jouw positie blijft in loop van tijd in een groep mensen. In
correlatie (een mate van samenhang).
, 2. Mean-level stability: De mate waarin de score van groepen/personen naarmate ze
ouder worden hetzelfde blijft.
1.3 Erfelijkheid van persoonlijkheid
Erfelijkheid verwijst naar de mate waarin genen overeenkomsten en verschillen tussen
mensen kunnen verklaren. De erfelijkheid van eigenschappen wordt uitgedrukt in %. Het
deel van de verschillen en overeenkomsten van de personen wat niet erfelijk is, wordt door
de omgeving bepaald.
1.3.1 Erfelijkheid
Manieren van onderzoek die meten welke persoonlijkheidskenmerken erfelijk zijn:
1. Binnen families: Wanneer familieleden die meer genen delen meer op elkaar lijken
dan familieleden die minder genen delen, kan dit een aanwijzing zijn voor de rol van
genen met betrekking tot die eigenschap (denk aan broers/zussen en
neven/nichten). Een probleem met deze methode is dat familieleden vaak in dezelfde
omgeving opgroeien.
2. Tweelingenonderzoek: Als overeenkomsten tussen eeneiige tweelingen worden
vergeleken met de overeenkomsten tussen twee-eiige tweelingen, die 50% van hun
genen gemeenschappelijk hebben, kan een schatting worden gemaakt van de
erfelijkheid van eigenschappen. (Aanname van gelijke omgeving)
Het verschil tussen de correlatie van de eeneiige tweelingen en de twee-eiige tweeling met
betrekking tot een bepaalde eigenschap wordt gebruikt om erfelijkheid te schatten:
Erfelijkheid = 2(ree - rte )
ree staat voor het verband (de correlatie) tussen eeneiige tweelingen, rte staat voor de ee te
correlatie tussen twee-eiige tweelingen. Als je dit getal vermenigvuldigt met 100, krijg je het
percentage erfelijkheid.
Persoonlijkheidseigenschappen zijn voor ongeveer 40%-60% toe te schrijven aan de
omgeving:
- Gedeelde omgeving: de omgeving waar beide tweelingen mee te maken hebben
(gezin, en opvoeding).
- Niet-gedeelde omgeving: de omgeving die uniek is voor het individu (eigen unieke
ervaringen, en vrienden).
De gedeelde omgeving heeft vrijwel geen invloed op de ontwikkeling van de persoonlijkheid,
bij extreme gevallen zoals mishandeling wel. Bij de niet-gedeelde omgeving lijkt er invloed te
zijn op de ontwikkeling van de persoonlijkheid. Dus bij normale omstandigheden lijkt de
opvoeding er niet veel mee te maken te hebben.
1.3.2 Invloed van de omgeving op de ontwikkeling van persoonlijkheid
De persoonlijkheid is stabiel en deels erfelijk bepaald. De omgeving speelt echter een
belangrijke rol bij de ontwikkeling:
- Fysieke omgeving: In de baarmoeder kan het temperament en de persoonlijkheid
van een ongeboren kind al ontwikkelen. Denk aan stress of verslavende middelen,
dit kan namelijk het stresssysteem van een kind al beïnvloeden.
- Sociaal-economisch milieu heeft ook een kleine invloed:
- Hoger milieu -> hoger scoren op openheid voor ervaringen, intelligenter.
- Lager milieu -> kinderen worden minder gestimuleerd door ouders.
, Een theorie die helpt begrijpen welke rol specifieke ervaringen hebben tijdens de
ontwikkeling van de persoonlijkheid van een kind. Er wordt onderscheid gemaakt tussen
zichtbaar en onzichtbaar deel van de persoonlijkheid.
- Onzichtbare deel van de persoonlijkheid:
- behoefte aan verbondenheid met andere
- behoefte aan voorspelbaarheid
- behoefte om je competent te voelen
Door de ervaringen die mensen opdoen ontwikkelen ze overtuigingen die te maken hebben
met het vervullen van deze behoeften.
Deze overtuigingen zijn in 2 categorieën in te delen:
1. Overtuigingen over anderen die te maken hebben met ‘slecht’ en ‘goed’: Deze
gaan over de vraag of de wereld en andere mensen wel te vertrouwen zijn, als het
gaat om jouw behoeften (hechtstijlen).
2. Overtuigingen over controle: Deze gaan over hoeveel grip je hebt over je leven, de
omstandigheden die je verkeerd en je gedrag (growth mindset).
BEAT: Deze overtuigingen gaan gepaard met emoties en de neiging om bepaald gedrag te
vertonen. Bv; geven van een speech -> angst (emotie) -> gevoel van vermijding (gedrag).
Deze BEAT’s weerspiegelen een optelsom van ervaringen in poging van het vervullen van
hun behoeften (en ook bij het ontwikkelen van de persoonlijkheid).
Dit samen met de behoeften zorgen ervoor dat het onzichtbare deel van de persoonlijkheid
het zichtbare deel aanstuurt.
- Zichtbare deel van de persoonlijkheid: wat mensen doen om hun behoeften te
bevredigen, dus doelen die ze stellen en gedrag waarmee ze aan de doelen werken.
De genetische aanleg beïnvloedt de sterkte van de behoeften die mensen ervaren.
1.4 Zelf en identiteit
Een onderdeel van persoonlijkheid is hoe mensen denken dat ze zijn, dus percepties die
mensen van zichzelf hebben (zelfconcept/zelfbeeld).
Zelfwaardering: de mate waarin je tevreden bent over je zelfconcept.
Sociale identiteit: hoe je jezelf presenteert naar anderen toe.
De ontwikkeling van het zelfconcept begint al jong. Wanneer kinderen 3-12 jaar oud zijn
neemt de mate van sociale vergelijking ook toe. Kinderen kijken wat ze wel en niet kunnen in
vergelijking met andere kinderen. Naarmate ze ouder worden wordt het zelfconcept
ingekleurd met psychologische termen. Op basis van hun gedrag, gevoelens en emoties
kunnen ze steeds beter interpreteren wat bijvoorbeeld hun persoonlijkheidseigenschappen
zijn.
Zelfwaardering: een uiteindelijk resultaat van de beoordeling hoe tevreden je bent met je
zelfconcept.
2 soorten identiteitscrisissen:
1. Identiteitstekort: als iemand geen duidelijke identiteit heeft gevormd (moeilijke
beslissingen maken)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper edden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
