Uitwerking voedingskundige analyse 2017-18 IJZER
Wat is de functie, waar is het voor? IJzer is een mineraal dat onder andere belangrijk is voor de vorming van hemoglobine, een onderdeel van rode
Wat is de chemische structuur? bloedcellen. Rode bloedcellen vervoeren zuurstof door ons lichaam.
2-4 gram ijzer in het lichaam -> 38 mg / kg lichaamsgewicht
- kan variëren door leeftijd, geslacht, groei en zwangerschapsfase
65% als hemoglobine
10% als myoglobine = in de spier (zuurstof verbinding)
1-5% in enzyemen -> als transportketen
overig = bloed (transferrine) en opslag (ferritine)
IJzer is essentieel voor vrijwel alle levende organismen. De belangrijkste biologische kenmerken van ijzer zijn:
- het vermogen om te wisselen tussen twee oxidaties, namelijk: Ferro ijzer (FE2+) en ferriet (FE3+) die kunnen
doneren of accepteren
- ijzer heeft vitale functies, waarvan de belangrijkste het zuurstofbindende deel is van hemoglobine dat zuurstof
transporteert vanuit de longen naar de weefsels.
- ijzer wordt gevonden in myoglobine, zuurstofbindend eiwit in spiervezel
- belangrijk onderdeel van veel enzymen die zuurstof en elektronen overbrengen in metabolische trajecten in de
lever-, hersen en endocriene organen. (voorbeeld: ijzer is nodig voor de functie van cytochromen die deel
uitmaken van een reeks enzymen die energie verbindt met ATP-vorming tijdens oxidatieve fosfolylering.
IJzer komt in eten voor in 2 vormen:
1.haemijzer = FE 2+ tweewaardig
- alleen in dierlijke producten 40%
- genaamd: ferro
2.non-haemijzer = FE3+ driewaardig
- 60% in dierlijke producten & 100% in plantaardige producten
- genaamd: ferri
Hoe wordt deze stof in het lichaam verwerkt? Absorptie in het lichaam
Vertering – Opname in dunne darm, vrnl. duodenum
Absorptie – Haem ijzer beter dan non-haem ivm betere oplosbaarheid
Transport Fe2+ in basisch darmmilieu ION vorm
Metabolisme – Vleeseters hogere absorptie dan vleesonthouders
Opslag – Geen lineair verband maar afhankelijk van ijzerreserves
uitscheiding Ijzer reserve = serum ferritine ug/L hoe meer reserves, hoe lager de absorptie
-> vegetariërs hebben een hogere absorptie bij zelfde aantal serum ferritine ug/L
, Absorptie van non-haem is beïnvloedbaar:
- vitamine C, citroenzuur = redoxreactie FE3+ FE2+
- vlees, vis, gevogelte = MFP factor FE3+ FE2+
- fytinezuur, koffie en thee remmen de absorptie vorming van onoplosbare complexen
Opslag:
- als ferritine: in plasma in ijzervrije vorm en het serum ferrtine niveau wordt beschouw als weerspiegeling van
de grootte reserves van het lichaam
- als hemosiderine: opslag in eiwitten in de lever, milt en beenmerg.
Wat is de wisselwerking met andere voedingsstoffen? Vitamine C zorgt dat je non-heemijzer uit plantaardige bronnen beter opneemt in het lichaam. Als je bij elke
maaltijd groente of fruit eet, neemt je lichaam ijzer dus gemakkelijker op.
Voeding dat de opname van ijzer bevordert: vitamine C, vlees, vis en gevogelte.
Daarnaast verminderen de volgende stoffen de opname van non-heemijzer:
Fytaat in granen en peulvruchten
Polyfenolen in thee of koffie
Calcium vermindert de opname van heemijzer en non-heemijzer.
Wat is de GB mannen: 8mg vrouwen 13mg
Gemiddelde behoefte AH mannen: 9mg vrouwen: 15mg (22-50jaar)
Aanbevolen hoeveelheid (ADH) of AB 60 mg
Adequate inname (AI) van deze stof?
- Welke factoren zijn van invloed op de behoefte aan deze De relatieve ijzeren behoefte is het grootst bij zuigelingen en jonge kinderen (leeftijd
voedingsstof1? 6-24 maanden) en adolescenten (12-16 jaar) als gevolg van de snelle
EN groei in deze leeftijdsgroepen. Tijdens vruchtbare jaren, vrouwen ook
- Hoe zijn deze factoren dan van invloed? hebben verhoogde behoeften aan ijzer door ijzeren verliezen door menstruatie
EN bloeden en de overdracht van ijzer naar de foetus tijdens de zwangerschap.
- welke aanpassingen zijn hierdoor nodig bij ADH/AI en AB?
Bij een tekort van deze voedingsstof: Fe tekortanemie (microcytair, kleine ery’s)
Welke ziekten/ symptomen ontstaan er? En/ofOp
welke ziekten heb je een verhoogd risico?
Wat is de bovengrens (AB) van deze voedingsstof?
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottebrands. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
