Dit is een complete samenvatting van biologie (thema 4) met als onderwerpen: ordenen, bacteriën, archaea, rijk van de schimmels, rijk van de planten, rijk van de dieren, eukaryoten, geleedpotigen, gewervelden, indelen, determineren, eetbare dieren
Bij elke paragraaf zijn de begrippen duidelijk ve...
1. Het ordenen van organismen
Ordenen Indelen van een verzameling in groepen op basis van kenmerken van
cellen/DNA van organismen
Waarom ordenen?
Sneller terugvinden van objecten
Overzicht over het totaal (object/organismen)
Zegt iets over de kenmerken van een object/organisme
Ordening op grond van DNA
Ordening in domeinen en rijken van organismen
Organismen kunnen worden ingedeeld in twee domeinen (bacteriën en archaea en eukaryoten).
Bacteriën en archaea worden prokaryoten genoemd (één kleine cel zonder celkern)
Vervolgens worden de domeinen verder ingedeeld in rijken. Het domein eukaryoten bestaat uit
het rijk van de schimmels, rijk van de planten en rijk van de dieren/mensen (één of meer grotere
cellen met celkern).
Bij de indeling in domeinen en rijken worden kenmerken van cellen gebruikt: Celkernen,
celwanden, bladgroenkorrels.
Dieren onderscheiden zich van andere organismen omdat ze om hun cellen geen celwand
hebben. Bacteriën, archaea, schimmels en planten hebben dit wel. Planten hebben
bladgroenkorrels (fotosynthese) maar bacteriën, archaea, schimmels en dieren niet.
Domein Rijk Celkenmerken
Aantal cellen Celkern Celwand Bladgroenkorrels
Bacteriën (prokaryoten) - Eencellig Nee Ja Nee
Archaea (prokaryoten)
Eukaryoten Schimmels Eencellig of veelcellig Ja Ja Nee
Planten Eencellig of veelcellig Ja Ja Ja
Dieren Eencellig of veelcellig Ja Nee Nee
Clvs 4-2-18 1
, Biologie, thema 4 (Ordening)
Soorten en rassen
Organismen behoren tot dezelfde soort als ze samen vruchtbare nakomelingen kunnen
voortbrengen.
Een Afrikaanse olifant en een Indische olifant behoren niet tot dezelfde soort omdat ze geen
(vruchtbare) nakomelingen voortbrengen. Bijvoorbeeld: een poedel en een dalmatiër zijn rassen
van een soort hond en kunnen wel vruchtbare nakomelingen voortbrengen. Organismen van één
soort kunnen tot verschillende rassen behoren (bijvoorbeeld honden):
De rassen kunnen sterk in uiterlijk verschillen
Organismen die tot verschillende rassen van dezelfde soort behoren kunnen zich samen
voortplanten
Het DNA van organismen die tot dezelfde soort behoren vertoont veel overeenkomst. Elke soort
heeft een eigen uniek DNA. Door een moleculair bioloog wordt dit in kaart gebracht door het
onderzoek DNA Barcode of Life.
Wat moet je weten:
1. Wat is ordenen en waarom is het belangrijk (4x)?
2. Welke twee domeinen zijn er?
3. In welke drie rijken worden eukaryoten onderverdeeld?
4. Je moet de organismen kunnen indelen in domeinen en rijken. Van elk domein en rijk moet je
de celkenmerken weten
5. Je moet soorten en rassen kunnen onderscheiden en kunnen benoemen welke rol DNA speelt
2. Domein bacteriën en archaea (prokaryoten)
Kenmerken:
1. Eencellig
2. Geen celkern
3. Celwand
4. Geen bladgroenkorrels
5. Alleen te zien met een elektronenmicroscoop
6. Ze planten zich snel voort door deling
Domein archaea
Er bestaan veel verschillende bacteriën maar een paar honderd archaea. Aan de buitenkant lijken
ze op bacteriën maar inwendig hebben ze eigenschappen van een eukaryoten (één of meer
grotere cellen met celkern). Ze leven in extreme omstandigheden (bijvoorbeeld in hete, zure
bronnen zoals het maag-darmkanaal).
Domein bacteriën
Deze komen overal voor. Er zijn nuttige en schadelijke bacteriën.
Nuttige bacteriën:
Dode resten van organismen opruimen in de natuur, waarbij voedingsstoffen vrijkomen
Worden gebruikt bij de bereiding van voedingsmiddelen (melkzuurbacteriën) (yoghurt,
zuurkool)
Bacteriën die afvalwater reinigen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper clvs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
