Alle aantekeningen van het hoorcollege die je zult nodig hebben voor het voorbereiden van Verdieping in de sociale theorie: De handelende mens deeltentamen 1!!
Visies op Moderniteit
Hoorcollege aantekeningen #1
Thema’s
I. Grondvesten van de Moderne Sociale Theorie
II. Zelf, Samenleving, en de staat
III. Structuren van Denken, Voelen en Doen
IV. Macht en Cultuur
V. De Productie van het Sociale
Grondvesten van de Moderne Sociale Theorie
I. KARL MARX EN DE MATERIËLE BASIS VAN CULTUUR EN SAMENLEVING
II. ÉMILE DURKHEIM EN DE SAMENLEVING ALS HART VAN DE MENS
III. MAX WEBER EN HET PROBLEEM VAN BETEKENIS
Zelf, Samenleving, en de staat
IV. HOE MENSEN AAN ELKAAR ZITTEN...”
V. “...MAAKT HOE ZE IN ELKAAR ZITTEN”
VI. DE STAAT, DE PUBLIEKE SFEER, EN DE PRIVATE SFEER
Structuren van Denken, Voelen en Doen
VII. DE PRODUCTIE VAN HET ONDERDRUKTE ZELF
VIII. HET DRAMA VAN HET SAMENLEVEN
IX. VERSCHIL EN STRUCTUUR
Macht en Cultuur
X. KENNIS IS MACHT
XI. MACHT EN SOCIALE LOCATIE
De Productie van het Sociale
XII. GLOBALISERING ALS HYBRIDISERING
XIII. VAN CONSTRUCTIE NAAR PRODUCTIE
, Grondvesten van de Moderne Sociale Theorie
I. KARL MARX EN DE MATERIËLE BASIS VAN CULTUUR EN SAMENLEVING
Hoorcollege 1a
I. De relevantie van Marx voor de hedendaagse sociale wetenschappen
II. Theoretische principes
III. Het kapitalisme en de moderne samenleving
I. De relevantie van Marx voor de hedendaagse sociale wetenschappen
Marx als sociale wetenschapper
- Sociale theorie van de lange termijn.
- Historische vergelijkend onderzoek, dynamische maatschappijtheorie,
procesdenken.
- Het heden zien als wordend en geworden (Elias).
→ Het heden is een resultaat van de geschiedenis. Maar het heden kan ook
gemaakt worden en is wordend/ het heden kan veranderen om de toekomst te
beïnvloeden.
→ Marx zoekt historische verklaring voor wat er vandaag de dag aan de hand
is.
→ Hierdoor doet hij aan langetermijndenken.
- Socialisatie
→ Socialisatie: de manier waarop we denken wordt gevormd en gestructureerd
door de omgeving waar we in opgroeien.
→ Kennissociologie;
→ Het sociale bepaalt het bewustzijn.
De hoofdgedachte van Marx
- Marx is historicus, socioloog en econoom van het kapitalisme.
- Marx analyseert de industriële samenleving.
- Het voornaamste feit: klassenstrijd.
- De klasse antagonisme kenmerkt deze samenleving en kondigt het einde ervan
aan.
→ Antagonisme: Ongunstige invloed die organismen op mekaar uitoefenen.
→ Daarom zijn de wetenschapper en actievoerder niet van elkaar te scheiden.
Macht
- Marx als meester van het wantrouwen.
- De sceptische waarnemer.
→ Marx vraagt zich af wat voor belangen met heeft bij wat ze doen. Welke
belangen hebben de betrokkenen? Zijn ze zich bewust van hun eigen belangen.
, - Welke consequenties heeft dat voor henzelf en voor anderen?
Macht en tegenstellingen
- Bij Marx ontkom je niet aan conflicten, spanningen tegenstellingen en
contradicties.
- Samenlevingen zijn geen harmonische eenheden.
- Systematische aandacht voor de breuklijnen in de samenleving en haar
geschiedenis.
Een bron van inspiratie en voorzichtigheid
→ Wat interessant is bij sociale wetenschappelijk onderzoek is dat de
onderzoekers zelf ook onderdeel zijn van hetgeen dat ze onderzoeken.
- Inspiratie: interessant sociaal wetenschappelijk werk is mogelijk wanneer het
wordt gedreven door grote betrokkenheid bij urgente maatschappelijke
problemen.
- Voorzichtigheid: soms wordt werk van sociale denkers door totalitaire regimes
gebruikt als legitimatie.
II. Theoretische principes
Menselijke natuur
- ‘De’ mens bestaat niet.
→ Er is geen universele mens.
- Wat wel bestaat zijn concrete, handelende, arbeidende groepen van mensen.
- Mensen zijn een ensemble van sociale relaties.
- Gattungswezen/ species-being/ soortelijk bestaan
→ Wat een van de grote misvattingen van Marx is dat hij tegen arbeid zou zijn;
dat is niet waar. Marx ziet het produceren van dingen als mens eigen. Echter ziet
hij werk als iets dat moet om iets op te leveren. Hier zit een verschil is.
- Homo faber
- Contrast mens en dier
→ Dieren kunnen overleven door te consumeren wat zij nodig hebben. Mensen
moeten ‘maken’ wat ze nodig hebben voor basisbehoeften.
→ Alleen mensen doen aan arbeid. Echter kunnen mensen zich ook een
voorstelling van iets maken en dat uitwerken. Dieren doet dit niet. (Dit is wel een
19e eeuwse gedachte, schijnt dat bepaalde dieren dit wel kunnen.)
- Samenwerking bij mensen is noodzakelijk, daarom moeten sociale relaties
ontwikkeld worden, je ontkomt er niet aan.
→ Mensen transformeren de wereld om te maken wat ze nodig hebben.
Hierdoor verandert hij de natuur en ook de omgeving waarin hij leeft/ de wereld
voor een ander.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper florentinem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
