Periode 2.3 Methodologie van sociaal wetenschappelijk onderzoek
Module 11
Hoorcollege 1
Kwalitatief onderzoek
- Sociale werkelijkheid begrijpen, in een bepaalde context en vanuit een bepaald perspectief
- Kijken door de ogen van respondenten
- Data verzamelen door in gesprek te gaan, of door middel van interactie met anderen
Interviews, focusgroepen en participerende observatie
Basis: kwantitatief vs kwalitatief
Constructivisme
- Geen vaste, zelf staande sociale realiteit die wij op een neutrale manier kunnen beschrijven,
verklaren of representeren op een enkele ‘correcte’ manier
- Sociale werkelijkheid ontstaat door interacties tussen mensen, betekenissen, en is intrinsiek
veranderlijk
- Kennis is geen neutrale weergave van de realiteit, maar een construct, een specifieke manier
om de werkelijkheid te begrijpen geconstrueerd
- Kennis/begrip van de werkelijkheid is geconstrueerd in interactie met anderen en vervolgens
geïnstitutionaliseerd in bepaalde manieren van denken over die werkelijkheid
Interpretivisme
- De sociale werkelijkheid begrijpen vanuit een bepaald perspectief
- Kijken door de ogen van anderen
- Door onderzoek willen we bepaalde ervaringen en interpretatief van de werkelijkheid
blootleggen en begrijpen
- Toegang tot verschillende interpretaties van de werkelijkheid, verschillende leefwerelden
Belangrijk:
- Helpt onze conceptuele kaders en onzichtbare assumpties te bevragen
, - Dominante noties bevragen en conceptuele kaders vernieuwen leidt tot andere / nieuwe
dingen zien
- Positionaliteit: jouw specifieke positie in een sociale context dat jouw identiteit definieert.
Wie je bent beïnvloedt hoe je naar de werkelijkheid kijkt en deze begrijpt
Kwalitatief onderzoek
Richt zich op:
- De beleving van de mensen die je bestudeert, en de betekenis die zij zelf aan hun leefwereld
geven
Details, nuances en complexiteit:
- Context
- Processen / ontwikkelingen
Dit vraagt om onderzoeksmethoden waarbij:
- Niet vooraf vast ligt welke variabelen mogelijk een rol spelen, en wat begrippen precies
betekenen
o Sensitizing concepts: attenderende begrippen maken inzichtelijk hoe bepaalde
‘open’ concepten vorm en betekenis krijgen in een bepaalde omgeving of context
- Het bestudeerde in hoge mate van detail wordt verkend: thick description
Kwalitatieve onderzoeksvraag
- Exploratie en begrijpen van sociale mechanismes, sociale omgevingen, ervaringen en
leefwerelden
- Geen gesloten vragen
- Open vragen die beginnen met “hoe”, “op welke manier”, “wat”
Theorie en kwalitatief onderzoek
- Inductie
o Specifiek algemeen
o Theorie vanuit data ontwikkelen abduction: perspectieven en wereldbeeld van
respondenten zijn leidend
Grounded theory
Onderzoeksbenadering om concepten (theorie) uit data te laten ontstaan
- Inductief: zo min mogelijk theoretische constructen bij aanvang
- Wil theorie opbouwen uit data, op een systematische manier, door op een vergelijkende
manier te coderen
- Sterke focus op analyse technieken
- Sterk iteratief karakter: herhaling van stappen
