Introductie
Spelers in de financiële sector zijn: banken, verzekeraars, vermogensbeheerders,
investment banks, beurzen en handelsplatformen, aanbieders van beleggingen,
investeerders en tussenpersonen en adviseurs.
Enkele financiële markten zijn: geldmarkten (kortlopende lening), kapitaalmarkten
(aandelenmarkt en obligatiemarkt), derivatenmarkt (opties, futures, swobs; zijn
afgeleid van aandelen en obligaties), termijnmarkten (werkt met futures),
valutamarkten en sportmarkt (olie en tarwe).
Er bestaat ook risico’s en soms is ‘laakbaar gedrag’ te merken. Omdat alle banken
met elkaar verbonden zijn, kunnen zij samen omvallen. Reden waarom in 2008
strengere regelgeving is, zodat banken buffers behouden. Andere risico’s zijn
rentetarieven en fraude met nepaandelen. Daarnaast heb je risico op handelen met
voorkennis en marktmanipulatie.
De aandelenmarkt werkt als volgt. Ondernemingen kunnen aandelen uitgeven en
deze noteren op een beurs. Daarbij worden zij begeleid door investment banks en
adviseurs. Hiermee halen ondernemingen kapitaal op voor verdere groei.
Prijsvorming van genoteerde aandelen hangt af van informatie (feiten en
verwachtingen), transacties (vraag en aanbod) en prijsvorming.
Voorbeeld Tesla: Musk twitterde dat hij de aandelen van Tesla van de beurs ging halen,
koers steeg omdat mensen wisten dat Musk de aandelen terug wilde hebben.
Efficiëntie van de koers:
- Neoklassieke school (homo economicus): verwacht rendement en risico.
Levert een efficiënte markthypothese op. Koers is vrijwel gelijk aan de waarde
van het aandeel.
- Gedragseconomische school (afwijken): cognitieve beperkingen en emoties.
Tamelijk efficiënt. Koers kan afwijken van waarde aandeel.
,Er is financiële regulering nodig omdat de financiële sector en markten belangrijk
zijn voor een reële economie. Vertrouwen hierin moet hoog zijn, anders investeren
mensen geen geld. De financiële sector werkt niet perfect, daardoor correctie van
marktimperfecties zoals: systeemrisico’s, tekort aan informatie van consumenten,
moral hazard, beleggingsfraude of marktmanipulatie. Het is evident dat de financiële
sector nu zwaar is gereguleerd door middel van toetredingsregels, gedragsregels en
prudentiële regels (zorgen voor voldoende kapitaal). Hiervoor is handhaving nodig.
Dit wordt geleverd door het strafrecht en het bestuursrecht.
Wat is het materiële financieel strafrecht?
1. Het financieel recht, voor zover een overtreding van de bepaling tot een
bestuurlijke boete of een strafrechtelijke sanctie kan leiden.
2. Commuun strafrecht, voor zover het wordt aangewend in de context van
financiële criminaliteit (“Large scale illegality that occurs in the world of
finance and financial institutions”)
Er zijn vier schillen van materieel recht (zie oratie van docent)
1. De eerste schil bestaat uit financiële normen die via de WED strafrechtelijk
kunnen worden gehandhaafd en ernstig zijn (handel met voorwetenschap)
2. De tweede schil bestaat uit financiële normen die via de WED strafrechtelijk
kunnen worden gehandhaafd maar minder ernstig zijn. Het gaat om -150 Wft-
artikelen.
® De eerste twee schillen kunnen ook bestuursrechtelijk worden gehandhaafd.
3. De derde schil bestaat uit financiële normen die alleen bestuursrechtelijk
kunnen worden gehandhaafd. Het gaat om ruim 1000 bepalingen in
verschillende financiële wetten.
4. De vierde schil bestaat uit meer algemene strafbepalingen die zijn
opgenomen in het WvSr en worden aangegeven bij de bestrijding van
financiële criminaliteit.
,Er zijn enkele interpretatiemethoden van Nederlandse rechters over de MAR. Zo
bestaat de grammaticale interpretatie, de technologische, de historische en de
wetssystematische interpretatie.
Sanctierecht (voorbeelden)
Administratieve sanctionering
Als je artikel 5:68 lid 1 Wft overtreedt, kan een boete worden opgelegd. De
boetecategorie kan je opzoeken in de tabel bij het Besluit bestuurlijke boetes
financiële sector. Artikel 5:68 lid 1 Wft valt onder de boetecategorie 2. Artikel 1 Besluit
bestuurlijke financiële sector ® Het basisbedrag dient opgezocht te worden in
artikel 1:81 lid 2 Wft. Bij vennootschap kan het verhoogd worden tot maximaal 10%
van de netto-omzet.
Boete handel met voorwetenschap
- Besluit uitvoering EU-verordeningen financiële markten
- Art. 5 lid 1 à Boetecategorie opzoeken in bijlage 2
- Art. 14 MAR à boetecategorie 3 (EUR 15 mio of 15% van de netto-omzet)
- Art. 5 lid 2: “Indien de bijlage, ter uitvoering van artikel 1:81, derde lid, een
verhoogd maximumbedrag of, ter uitvoering van artikel 1:82, tweede lid, een
percentage van de netto-omzet vermeldt, geldt dat maximumbedrag of
percentage.”
- Art. 5 lid 3: “Indien de bijlage, ter uitvoering van art. 1:81, derde lid, een
verhoogd maximumbedrag vermeldt, geldt als basisbedrag de helft van dat
maximumbedrag.”
- Art. 5 lid 4: “Paragraaf 1 van het Besluit bestuurlijke boetes financiële sector
is van overeenkomstige toepassing.”
, Artikel 2 Besluit Bestuurlijke boetes financiële sector: verlaging of verhoging van het
basisbedrag:
- Maximaal 50 procent indien de ernst of duur van de overtreding een
aanpassing rechtvaardigt
- Maximaal 50 procent indien de mate van verwijtbaarheid een aanpassing
rechtvaardigt.
Strafrechtelijke sanctionering
Als je handelt met voorwetenschap, wat is dan de mogelijke strafrechtelijke sanctie
(voorwaardelijk opzet is voldoende). Dan dient gekeken te worden naar de WED:
artikel 1 sub 1, 2 en 3 WED en artikel 14 sub 1 MAR.
De gevolgen van de indeling in sub 1:
• Misdrijven voor zover zij opzettelijk zijn begaan; anders overtreding (art. 2
lid 1 WED)
• Opzet op de bestanddelen volstaat; geen boos opzet vereist
• Voorwaardelijk opzet is voldoende
• Hoge hoofdstrafmaxima
• Hoofdstrafmaxima misdrijf: 6 jaar gevangenis of geldboete van 5e
categorie (art. 6 lid 1 sub 1 WED)
• Hoofdstrafmaxima overtreding: 1 jaar gevangenis of geldboete van 4e
categorie (art. 6 lid 1 sub 4 WED)
• Boetecategorie → art. 23 lid 4 Wetboek van Strafrecht
• de vierde categorie, EUR 22.500
• de vijfde categorie, EUR 90.000
• de zesde categorie, EUR 900.000
Bij veroordeling van een rechtspersoon kan, indien de voor het feit bepaalde
boetecategorie geen passende bestraffing toelaat, een geldboete worden opgelegd
tot ten hoogste het bedrag van de naast hogere categorie. Indien voor het feit een
geldboete van de zesde categorie kan worden opgelegd en die boetecategorie geen