Samenvatting van de kenmerkende aspecten 13 t/m 17 in tijdvak 4, de Tijd van Steden en Staten. De samenvatting is per kenmerkend aspect ongeveer een A4'tje, super chill om vlak voor een toets nog even door te lezen dus!
Kenmerkende aspecten
13 - De opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een agrarisch-urbane
samenleving
14 - De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
15 - Het begin van staatsvorming en centralisatie
16 - Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke
macht het primaat behoorde te hebben
17 - De expansie van de christelijke wereld, onder andere in de vorm van de kruistochten
, TIJDVAK 4 | TIJD VAN STEDEN EN STATEN
Kenmerkend aspect 13
De opkomst van handel en ambacht legde de basis voor het herleven van een
agrarisch-urbane samenleving
Na eeuwen onrust begon er rond de eeuwwisseling in West-Europa een periode van relatieve rust;
de invallen van onder anderen de Vikingen werden namelijk steeds geringer. Door deze rust kregen
nederzettingen de kans om uit te groeien tot steden. Behalve de steden groeide ook de bevolking.
Om deze bevolking te voeden werd steeds meer grond beschikbaar gemaakt voor landbouw, door
bijvoorbeeld bossen te kappen en moerassen droog te leggen. Daarbij werden de landbouwmetho-
den verbeterd. Men ging bijvoorbeeld van het tweeslagstelsel naar het drieslagstelsel over, waarbij
het land beter benut wordt en dus meer opbrengt. Ook werden landbouwwerktuigen zoals de ploeg
verbeterd en werden lichtere en wendbaardere paarden steeds meer (in plaats van ossen) gebruikt
om het zware werk op het land te verrichten.
Behalve dat de boeren betere landbouwmethodes gingen gebruiken, gingen ze zich ook speciali-
seren. Overschotten die zij hadden verkochten zij aan handelaren, die de producten op markten
ver- kochten. Deze markten werden meestal in de buurt van rivieren en riviermondingen gehouden,
om- dat er nog nauwelijks verharde wegen waren en waterwegen dus meestal gebruikt werden
voor het vervoer. Steeds meer mensen gingen zich vestigen in de buurt van deze markten en
specialiseerden zich in een ambacht. Op den duur kwamen er steeds meer ambachtslieden en
groeiden de handels- nederzettinkjes uit tot stadjes en steden met veel kronkelige straatjes, kerken
en stadsmuren ter bescherming. Er werden niet meer alleen lokale producten verhandeld, maar ook
luxekoopwaar van over de hele bekende wereld. Dit kon, doordat de handel snel toenam, onder
anderen omdat steden handelsverbonden sloten. Een groot internationaal verbond was de Duitse
Hanze, met Hamburg aan het hoofd. Deze stad was in de 15e eeuw zelfs de belangrijkste stad van
Europa. Steden van Londen tot Novgorod sloten zich bij de Hanze aan en profiteerden van de
voordelen die dit met zich mee0 bracht; de steden stonden gezamelijk sterk tegen piraten, maar ook
tegen koningen en dergelijken. Handel werd onderling, dus voornamelijk met steden rond de
Oostzee gevoerd, maar ook bijvoor- beeld met de verstedelijkte regio in Noord-Italië.
Door de handel werd ook geld weer een alledaags fenomeen. Rijke handelaren in de steden wer-
den bankiers, gaven leningen tegen rente uit en bedachten zaken als wisselbrieven (waarbij men
geld kon opnemen in een andere stad) en giro’s (waarbij geld ‘overgemaakt’ werd).
Zo ontstond er in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving.
1
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LauraRuhe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
