In deze samenvatting lees je beknopt de belangrijkste aspecten die in het boek naar voren komen. De samenvatting bevat alle hoofdstukken van het handboek jeugdhulpverlening deel 1. Het geeft een orthopedagogisch perspectief op kinderen en jongeren met probelemen. Hopelijk helpt het bij het leren!!
Samenvatting handboek jeugdhulpverlening
Orthopedagogiek
Inleiding
Enkele voorbeelden worden gegeven in de inleiding van situaties waarin de
opvoeding niet vlot verloopt. In de orthopedagogiek worden deze situaties
‘problematische opvoedingssituaties’ genoemd. Dit kan zowel door een opvoeder als
door een buitenstaander geïmpliceerd worden. Dit kan intern als extern gedefinieerd
worden.
In het geval van een interne gedefinieerde problematische opvoedingssituatie:
1. Er is een opvoeder X die het wenselijk acht dat de ontwikkeling van opvoeding
Y in een bepaalde richting verloopt.
2. Opvoeder X heeft het gevoel dat de ontwikkeling van Y niet gunstig verloopt of
zal verlopen.
3. Hierbij ziet X geen bevredigende middelen meer om de ontwikkeling van Y
gunstig te beïnvloeden.
4. Ten slotte meent X dat hij niet binnen een acceptabele termijn bevredigende
middelen zal vinden om de ontwikkeling van Y in de gunstige richting te
bevorderen.
In een geval van een extern gedefinieerde problematische opvoedingssituatie:
1. Er is een buitenstaande Z die het belangrijk vindt dat de ontwikkeling van Y
gunstig verloopt.
2. Het is typerend voor een extern gedefinieerde problematische
opvoedingssituatie dat Z constateert of verwacht dat de ontwikkeling van Y
niet gunstig verloopt of zal verlopen.
3. Bovendien is buitenstaander Z van mening dat de ongewenste ontwikkeling
van Y verband houdt met het opvoeden door X.
4. Ten slotte verwacht Z niet dat het gedrag van X, binnen een voor Z
acceptabele termijn, in positieve zin zal veranderen.
Een problematische opvoedingssituatie kan het gevolg zijn van hoe opvoeders
opvoeden, kenmerken van het kind, de ouders of bredere maatschappelijke context
en de interactie tussen beide. Men spreekt dan respectievelijk van primaire of van
secundaire opvoedingsproblemen.
Bij primaire opvoedingsproblemen slaagt een opvoeder er moeilijk in om de
pedagogische vraag van het kind goed in te schatten of de opvoeding die het kind
nodig heeft te realiseren. Bij secundaire opvoedingsproblemen is de
handelingsverlegenheid van de opvoeder het gevolg van kenmerken van het kind, de
opvoeder of de context.
Een problematische opvoedingssituatie is dus niet alleen het gevolg van tekorten van
het kind. Kenmerken van de ouder en de wijze waarop deze omgaat met het kind en
zijn eventuele beperkingen kunnen eveneens een belangrijke bijdrage leveren aan
een problematische opvoedingssituatie.
De orthopedagogiek is de wetenschappelijke studie van het handelen in als
problematisch omschreven opvoedingssituaties. Orthopedagogen trachten door hun
,interventies bij te dragen aan de ontwikkelings- en ontplooiingskansen en de kwaliteit
van leven, zowel van het individu in alle aspecten van zijn/haar functioneren als van
zijn/haar context. Er wordt steeds gestreefd naar een zo hoog mogelijke mate van
participatie in de samenleving.
Hoofdstuk 1: Kinderen en jongeren met gedrags- en emotionele problemen
1.2 Wat zijn gedrags- en emotionele problemen?
Als er wordt verwijst naar kinderen met gedrags- en emotionele problemen bedoelen
ze kinderen die zich zichtbaar ongewoon of abnormaal gedragen of abnormale
emoties vertonen. Deze kun je onderverdelen in:
- Lichte tijdelijke problemen
- Gedragingen die slechts in bepaalde situaties of bij bepaalde personen
voorkomen
- Gedragingen die leeftijds- of fasegebonden zijn
- Ernstige problemen
De problemen zijn objectief waar te nemen. Voordat dit gedrag problematisch
genoemd wordt moet je met verschillende dingen rekening houden. Het is belangrijk
om het gedrag waar te nemen vanuit het ontwikkelingsperspectief van het kind
(leeftijd), de continuümgedachte (frequentie/intensiviteit van het gedrag), de context
(situatie) en de informant (diegene die de problemen vaststelt ouders).
1.3 Classificatie van gedrags- en emotionele problemen
Classificatie: het systematisch ordenen en groeperen van gedragsproblemen op
basis van gelijke eigenschappen en onderlinge relaties.
Er zijn twee soorten classificatiesystemen:
1. Klinisch-psychiatrische classificatiesystemen: de stoornissen worden hier als
onafhankelijke en duidelijk afgelijnde ziekte-entiteiten beschouwd. De
verschillende systemen die hiervoor gebruikt worden zijn DSM, ICD en ICF-
systeem. Het nadeel van deze systemen is dat het niet valide is in culturen.
2. Empirisch-statistische classificatiesystemen: deze systemen steunen op
multivariate analyses op gegevens die werden verzameld in grote
steekproeven van kinderen (met bijvoorbeeld vragenlijsten). Aan de hand van
de gegevens die verkregen zijn door de CBCL, TRF en YSR worden de
probleemgedragingen afgebakend in 8 syndroomschalen.
- Teruggetrokken - Lichamelijke klachten -Angstig -Sociale problemen
- Denkproblemen - Aandachtsproblemen - Normafwijkend gedrag
- Agressief gedrag
Er zijn twee soorten probleem gedrag:
1. Internaliserend gedrag: probleemgedragingen waarvan in eerste instantie het
kind zelf last heeft.
2. Externaliserend gedrag: probleemgedragingen van kinderen die in eerste
instantie storend zijn voor de omgeving.
, 1.4 Epidemiologisch onderzoek naar gedrags- en emotionele problemen bij kinderen
en jongeren
Epidemiologie: de systematische studie naar de prevalentie en de verspreiding van
een ziekte of toestand in een bepaalde bevolkingsgroep, alsook naar de factoren die
het voorkomen en de verspreiding beïnvloeden.
Er zijn verschillende epidemiologische studies uitgevoerd waar de volgende patronen
in naar voren komen.
- Wereldwijd kampt 10% van de kinderen van 0-18 jaar met gedrags- en
emotionele problemen.
- De problemen hangen nauw samen met bepaalde demografische variabelen
zoals geslacht, leeftijd en socio-economische status van het gezin. Bij
zwakkere sociale milieus komen vaker ernstige problemen bij kinderen voor.
- De meeste gedragsproblemen van kinderen zijn vrij stabiel en wanneer er niet
ingegrepen wordt kan de ernstigheid alleen maar toenemen.
- Er is door verschillende studies aangetoond dat er een lichte stijging/daling is
in het aantal kinderen met een gedragsprobleem.
1.5 Etiologie van gedrags- en emotionele problemen
De wetenschap gaat ervan uit dat de problemen waarvoor men hulp zoekt het
product zijn van een lange voorgeschiedenis, waar verschillende factoren elkaar
continu beïnvloed hebben.
De factoren worden gesitueerd binnen verschillende modellen. De uitgangspunten
van deze modellen zijn:
- De multicausaliteit van gedragsproblemen, gevolg van een combinatie van
factoren nooit van 1 factor.
- De operationalisering van risicofactoren en protectieve factoren.
- De cumulatiehypothese; de kans op problemen is groter naarmate de
risicofactoren groter zijn dan de protectieve factoren.
Risico Protectief
Kind Zwakbegaafdheid, Hoge intelligentie,
moeilijk temperament, gemakkelijk temperament,
veel stress bij moeders weinig stress tijdens
tijdens zwangerschap zwangerschap
Gezin Psychopathologie bij Afwezigheid van
ouder, negatieve psychopathologie bij
opvoedingsgeschiedenis ouder, positieve
van ouder, sociale isolatie opvoedingsgeschiedenis
bij ouder, sociaal netwerk
Bredere omgeving Kansarme buurt, negatief Positief schoolklimaat,
schoolklimaat, contact geen contact met
met antisociale antisociale leeftijdgenoten
leeftijdsgenoten
Biologische verklaringsmodellen: het uitgangspunt van deze modellen is dat gedrag
intern wordt gestuurd door biologische processen. Binnen de biologische
verklaringsmodellen zijn verschillende invalshoeken te onderscheiden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iriseisenga. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
