Uitgebreide samenvatting van het boek 'Geïntegreerde cognitieve gedragstherapie', geschreven door Korrelboom & Ten Broeke in 2014. De volgende hoofdstukken zijn samengevat: H1, H2.3, H7, H9, H10, H11, H12.1, H12.2, H12.3, H13, H14.2, H14.3, H15.2.2, H16.4, H17.1, H17.2, H17.3, H17.4.
Samenvatting boek ‘Geïntegreerde cognitieve gedragstherapie.
Handboek voor theorie en praktijk’- Kees Korrelboom & Erik ten Broeke
(tweede herziene druk, 2023).
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1, Cognitieve gedragstherapie, psychotherapie en integratie; uitgangspunten en
plaatsbepaling ........................................................................................................................................................................................ 5
1.1. Inleiding ........................................................................................................................................................................................... 5
1.2. Definitie ........................................................................................................................................................................................... 5
1.3. Psychotherapie, cognitieve gedragstherapie en psychologische hulpverlening; een zeer
beknopte geschiedenis ............................................................................................................................................................... 5
1.3.1. De beginfase (ongeveer tussen 1900-1970) ..................................................................................................... 5
1.3.2. De consolidatiefase (ongeveer tussen 1970 en 2000) .............................................................................. 5
1.3.3. De huidige fase (vanaf ongeveer 2000) ............................................................................................................6
1.4. De basis van een geïntegreerd vertrekpunt voor psychologische behandelingen;
psychologische wetenschap en cognitieve gedragstherapie ...........................................................................6
1.4.1. Bewezen effectiviteit ......................................................................................................................................................6
1.4.2. Wetenschappelijke attitude .....................................................................................................................................7
1.4.3. Efficiëntie...............................................................................................................................................................................7
1.4.4. Bereidheid tot het ‘plegen van diefstal’ ...........................................................................................................7
1.4.5. Geïntegreerde cognitieve gedragstherapie ..................................................................................................7
1.5. Fases en niveaus in de behandeling ...........................................................................................................................7
1.5.1. De verschillende fases in een therapie ...............................................................................................................7
1.5.2. De verschillende niveaus in een therapie ........................................................................................................7
1.6. Conclusies .................................................................................................................................................................................... 8
Hoofdstuk 2, Invloeden vanuit de praktijk; integratie van gedragstherapie met cognitieve
therapie ...................................................................................................................................................................................................... 8
2.3. Cognitieve therapie............................................................................................................................................................... 8
2.3.1. Het cognitieve model ................................................................................................................................................... 8
2.3.2. Kernopvattingen............................................................................................................................................................. 8
2.3.3. Intermediaire opvattingen....................................................................................................................................... 8
2.3.4. Automatische gedachten .........................................................................................................................................9
2.3.5. Theorie en praktijk van Becks model in een notendop.........................................................................9
Hoofdstuk 7, Cognitief-gedragstherapeutisch proces; een overzicht ............................................................10
7.1. Inleiding ........................................................................................................................................................................................10
7.2. Niveaus en fases in het cognitief-gedragstherapeutisch proces..........................................................10
7.3. Eerste fase: diagnostiek.....................................................................................................................................................10
7.3.1. Kennismaking, inventarisatie en kwantificering van klachten en problemen,
voorlopige hulpvraag en behandeldoelen; en classificerende diagnostiek ....................................... 11
7.3.2. Verklarende functionalistische diagnostiek: holistische theorie (HT), functieanalyses
(FA’s) en betekenisanalyses (BA’s) .................................................................................................................................. 11
7.3.3. Definitieve hulpvraag en behandeldoel ........................................................................................................14
7.3.4. Voorlichting over het ziektebeeld en de behandeling ........................................................................14
1
, 7.3.5. Ontwikkelen en vaststellen van een behandelplan ...............................................................................14
7.4. Tweede fase: interventies ................................................................................................................................................14
7.4.1. Therapeutische oefeningen en andere interventies .............................................................................14
7.4.2. Evaluatie en bijstellen ................................................................................................................................................ 15
7.5. Derde fase: afsluiting........................................................................................................................................................... 15
7.5.1. Evaluatie ............................................................................................................................................................................... 15
7.5.2. Afsluiten van therapie ................................................................................................................................................ 15
7.5.3. Afsluiten van mislukte behandelingen .......................................................................................................... 15
7.5.4. Voortzetten van noodzakelijke maar ‘uitzichtloze’ behandelingen ........................................... 15
7.6. Conclusies .................................................................................................................................................................................. 15
Hoofdstuk 9, Diagnostiek van aangrijpingspunten (II): de functieanalyse .................................................. 17
9.1. Inleiding ........................................................................................................................................................................................ 17
9.2. Het vertrekpunt van de functieanalyse .................................................................................................................. 17
9.3. Het schema van de functieanalyse ........................................................................................................................... 17
9.3.1. De R ......................................................................................................................................................................................... 18
9.3.2. De vermeende positieve en de feitelijke negatieve gedragsconsequenties ........................ 19
9.3.3. De Sd ..................................................................................................................................................................................... 19
9.3.4. De →, de associatie tussen gedrag en (gepercipieerde) consequenties ................................. 19
9.4. Stappenplan bij het opstellen van functieanalyses ......................................................................................20
9.4.1. Stap 1: Identificeren van het problematische gedrag (R)...................................................................20
9.4.2. Stappen 2 en 3: Het bepalen van de bekrachtigers (Sr en feitelijke Sr-neg) en het
toetsen ervan ..............................................................................................................................................................................20
9.4.3. Stap 4: Is de bekrachtiger een CS of een US? ............................................................................................ 21
9.4.4. Stap 5: Bepalen van de aard van de associatie: sequentieel (→) of zelfs causaal;
overbetrokken of onderbetrokken ................................................................................................................................ 21
9.4.5. Stap 6: Bepalen van de context (Sd) ................................................................................................................ 21
9.4.6. Stap 7: Kan al worden geïntervenieerd? ....................................................................................................... 21
9.5. Therapeutische maatregelen die uit de functieanalyse kunnen voortvloeien ........................... 22
9.6. Conclusies ................................................................................................................................................................................. 22
Hoofdstuk 10, Diagnostiek van aangrijpingspunten (III); de betekenisanalyse ....................................... 23
10.1. Inleiding ..................................................................................................................................................................................... 23
10.2. Het vertrekpunt van de betekenisanalyse ........................................................................................................ 23
10.3. Het schema van de betekenisanalyse .................................................................................................................. 23
10.3.1. De CS ................................................................................................................................................................................... 23
10.3.2. De US/UR-representatie ........................................................................................................................................24
10.3.3. De associatie tussen CS en US/UR-representatie: sequentieel/causaal of referentieel/
identiteit; overbetrokken of onderbetrokken? ..................................................................................................... 25
10.3.4. De CR ................................................................................................................................................................................. 27
10.4. Stappenplan bij het opstellen van betekenisanalyses.............................................................................. 27
10.4.1. Stap 1: Identificeren van de problematische situatie (CS) of emotie (CR) ................................. 27
10.4.2. Stap 2: Bepalen van de bijbehorende CR (of CS, indien de CR het vertrekpunt was) . 28
10.4.3. Stap 3a: Formuleren van een globale hypothese over de US/UR-representatie............. 28
2
, 10.4.4. Stap 3b: Vaststellen of de US/UR-representatie een kerngebeurtenis of een
kernthema is................................................................................................................................................................................ 29
10.4.5. Stap 3c: Vaststellen of de kerngebeurtenissen die aan een kernthema ten grondslag
liggen in een archief moeten worden opgenomen.......................................................................................... 29
10.4.6. Stap 3d: Vaststellen of de US/UR-representatie in representatieniveaus moet worden
ingedeeld .......................................................................................................................................................................................30
10.4.7. Stap 4a: Bepalen van de aard van de associaties tussen CS en US/UR-representatie 30
10.4.8. Stap 4b: Vaststellen of de mate van (over- of onder) betrokkenheid op de US/UR-
representatie moet worden weergeven .................................................................................................................... 31
10.4.9. Stap 5: Toetsen van de houdbaarheid van de hypothesen ............................................................ 31
10.4.10. Stap 6: ‘Kan er al worden geïntervenieerd?’ ........................................................................................... 31
10.5. Conclusies................................................................................................................................................................................. 31
Hoofdstuk 11, Diagnostiek van aangrijpingspunten (IV); registraties .............................................................. 32
11.1. Inleiding ...................................................................................................................................................................................... 32
11.2. Algemene kenmerken van registratieopdrachten ....................................................................................... 32
11.2.1. Twee doelen ..................................................................................................................................................................... 32
11.2.2. Effect op klachten ....................................................................................................................................................... 32
11.2.3. Eigen gedrag of dat van een ander? .............................................................................................................. 32
11.2.4. Goede of juiste slechte dingen? ........................................................................................................................ 32
11.2.5. Serieus nemen............................................................................................................................................................... 32
11.3. Frequentie- en tijdsduurregistraties ....................................................................................................................... 32
11.4. Registraties rond vóórkomen en bezinning...................................................................................................... 33
11.5. Het gedachterapport (fase 1)........................................................................................................................................ 33
11.6. Keuze van de registratiemethode ............................................................................................................................34
11.7. Conclusies .................................................................................................................................................................................34
Hoofdstuk 12, Aangrijpingspunt van de behandeling (I); interventies die sequentiële relaties
falsificeren............................................................................................................................................................................................... 35
12.1. Inleiding ..................................................................................................................................................................................... 35
12.1.1. Indeling interventiehoofdstukken 12, 13, 14 en 15 .................................................................................... 35
12.1.2. Interventies die sequentiële relaties falsificeren: overzicht............................................................. 36
12.2. Algemene interventies die óók disfunctionele verwachtingen falsificeren ................................ 36
12.2.1. Het gedachterapport (fase 2) .............................................................................................................................. 36
12.3. Interventies specifiek ontwikkeld om disfunctionele verwachtingen te falsificeren bij
aversieve prikkels. ......................................................................................................................................................................... 38
12.3.1. Exposure in vivo als gedragsexperiment ..................................................................................................... 38
12.3.2. Responspreventie ..................................................................................................................................................... 40
Hoofdstuk 13, Aangrijpingspunt van de behandeling (II); interventies die direct of indirect de
emotionele betekenis van de US/UR-representatie herevalueren ..................................................................43
13.1. Inleiding .....................................................................................................................................................................................43
13.2. Generieke interventies die de betekenis van de US/UR-representatie rechtstreeks
herevalueren ....................................................................................................................................................................................43
13.2.1. Het gedachterapport (opnieuw) .......................................................................................................................43
13.2.2. Meerdimensionaal evalueren .............................................................................................................................43
13.2.3. Het taartdiagram ....................................................................................................................................................... 44
3
, 13.2.4. Gedragsexperimenten voor het herevalueren van de US/UR-representatie ....................45
13.2.5. Symbolisch schrijven................................................................................................................................................45
13.3. Directe specifieke strategieën om de US/UR-representatie te herevalueren ...........................47
13.3.1. Desensitisatie van traumatische herinneringen en herbelevingen met imaginaire
exposure .........................................................................................................................................................................................47
13.3.2. Desensitisatie van traumatische herinneringen en herbelevingen met eye
movement desensitization and reprocessing ..................................................................................................... 48
13.3.3. Desensitisatie van een flash forward met behulp van EMDR ......................................................50
13.3.4. Imaginaire rescripting ............................................................................................................................................. 51
13.4. Indirecte strategieën om de US/UR-representatie te herevalueren ................................................ 53
13.4.1. Contraconditionering ............................................................................................................................................... 53
13.4.2. Competitive memory training (COMET) .....................................................................................................54
Hoofdstuk 14, Aangrijpingspunt van de behandeling (III); interventies die zijn gericht op het
versterken van gedrag en vaardigheden .......................................................................................................................... 57
14.2. Het aanleren van coping en andere vaardigheden .................................................................................... 57
14.2.1. COMET bij paniek(aanvallen) .............................................................................................................................. 57
14.2.2. Zelfcontrole; impulscontrole............................................................................................................................... 59
14.2.3. Socialevaardigheidstraining (SVT) .................................................................................................................. 62
14.3. Het versterken en op de juiste momenten inzetten van functioneel gedrag .......................... 63
14.3.2. Gedragsactivering ..................................................................................................................................................... 63
14.3.3. Opzetten van actieplannen of geven van gedragsadviezen ....................................................... 64
Hoofdstuk 15, Aangrijpingspunten van de behandeling (IV); aandachtsmanipulatie, afstand
nemen en acceptatie ................................................................................................................................................................. 65
15.2.2. Taakconcentratietraining (TCT)......................................................................................................................... 65
Hoofdstuk 16..........................................................................................................................................................................................68
16.4...........................................................................................................................................................................................................68
Hoofdstuk 17, Therapeutisch systeem; diagnostiek en interventies ............................................................... 72
17.3. De omgeving als veroorzaker of versterker van psychische problemen ...................................... 72
17.3.1. De omgeving als primaire oorzaak.................................................................................................................. 72
17.3.2. De omgeving als (mede-) uitlokker of versterker van psychische problemen ................. 72
17.4. De omgeving als lijdend voorwerp van de psychische problemen van de patiënt .............. 72
17.5. De omgeving als hulpbron bij het reduceren van psychische problemen ................................. 73
17.6. Het inpassen van een systematische visie binnen een primair individueel
behandelaanbod ........................................................................................................................................................................... 73
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xjeaninexx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,09. Je zit daarna nergens aan vast.
