Samenvatting RPD Besturuursrecht
Hoofdstukken: 1, 2,3,4,5,6, en 9
Hoofdstuk 1
Het openbaar bestuur bestuurt Nederland. Dit wordt vaak in verband gebracht met het
begrip overheid. De overheid bestaat uit de gemeentelijke overheid, de provinciale overheid
en de rijksoverheid. Het begrip overheid is ruimer dan het begrip openbaar bestuur. Het
openbaar bestuur is dat deel van de overheid dat zich bezighoudt met besturen. De overheid
bestaat ook uit andere instanties, zoals de rechterlijke instanties en de wetgever in formele
zin.
De wet geeft regel voor de organisatie van het openbaar bestuur, verschaft het bestuur
bevoegdheden en stelt regels aan het besturen, maar de wet geeft niet tot in detail aan wat
het bestuur nu proces moet doen en hoe het in een concrete situatie moet handelen.
Het openbaar bestuur moet het algemeen belang behartigen. Dit moet altijd centraal staan
bij de uitoefening van bestuurstaken. De in de afzonderlijke bestuur wetten neergelegde
taken zien steeds op deelonderwerpen van het algemeen belang. Deze belangen worden ook
wel publieke belangen genoemd.
Nederlandse bestuursorganisaties: verschillende bestuurslagen van een openbaar bestuur.
Het openbaar bestuur manifesteert in verschillende vormen:
- Centraal: landelijk niveau
- Decentraal: provinciaal en gemeentelijk niveau.
Op centraal niveau zien we vaak dat niet de regering zelf of een minister feitelijk de
bestuursbevoegdheid uitvoert, maar dat dit wordt overgelaten aan een ander orgaan met
specifieke bevoegdheden, zoals het UWV of SVB.
Decentrale overheden beschikken vaak over ruime en tamelijk open bestuursbevoegdheden:
1. Autonome bestuursbevoegdheden
2. Bestuursbevoegdheden die op grond van medebewind worden uitgeoefend
1. Autonome bestuursbevoegdheden: houdt in dat provinciale staten en
gemeenteraden verordeningen kunnen maken op het terrein van hun ‘huishouding’.
Dit is verder uitgewerkt in de gemeentewet en de provinciewet. Deze wetten worden
ook wel organieke wetten genoemd. In deze verordening kunnen autonome
bestuursbevoegdheden zijn toegekend aan het dagelijks bestuur van de gemeente.
2. Medebewind: bij of krachtens de wet regeling en bestuur van de provincies en
gemeenten worden gevorderd. Er is sprake van verplichte medewerking door de
decentrale overheidsbesturen aan de uitvoering van wetten in formele zin. De
decentrale overheden moeten maatwerk leveren door de in de wet in formele zin
opgenomen regels toe te passen op de lokale situatie. Daarom werkt de wetgever in
formele zin vaak met relatief ruime bevoegdheden voor de lokale overheden die nog
een eigen inbreng van het lokale bestuur vragen.
,Lagere algemeen verbindende voorschriften, gemeentelijke/provinciale vorderingen worden
ook wel wet in materiële zin genoemd.
De vergunning bevoegdheid is 1 van de belangrijkste bevoegdheden van het bestuur om
ordenen in maatschappelijke processen te kunnen optreden. Het hoofddoel van een
vergunningstelsel is vaak dat het bestuur voorschriften verbindt aan een vergunning. Een
vergunning houdt verband met de wens dat het bestuur met het oog op het algemeen
belang voorwaarden kan verbinden aan die activiteiten. Een vergunning dient om
normstelling ‘in concretio’ te bewerkstellen; het bestuur kan voor ieder bouwwerk
afzonderlijke voorschriften in de vergunning opnemen. De voorschriften moeten betrekking
hebben op het doel van de wet waarop de vergunning bevoegdheid steunt.
Een bestuur mag niet handelen tenzij de wetgever dit heeft toegestaan. Het bestuur moet,
om een bestuurshandeling te kunnen verrichten, over een op de wet gebaseerde
bevoegdheid beschikken. Ook wel wetmatigheid van bestuur, legaliteitsbeginsel of
legaliteitsvereiste genoemd.
In de bestuur wetgeving wordt aan het bestuur de bevoegdheden genormeerd. De wet geeft
de inhoudelijk en procedurele voorwaarden waaronder het bestuur zijn bevoegdheden mag
en/of moet uitoefenen. Deze worden naar doel afgebakend. Het dient een specifiek doel. Dit
heet het specialiteitsbeginsel: ieder bestuursbevoegdheid is met een bepaald doel in het
leven geroepen. Dit doel is het behartigen van een bepaal donderdeel van het algemeen
belang. De bestuursbevoegdheid mag dan ook alleen worden gebruikt om dat specifieke doel
te behartigen.
Een bestuursbevoegdheid is een publiekrechtelijke bevoegdheid door een bestuursorgaan. 3
soorten publiekrechtelijke bevoegdheden:
1. Wetgevende macht (formele zin)
2. Rechtsprekende macht (rechter)
3. Uitvoerende macht (uitoefening bestuursbevoegdheden)
Een bevoegdheid: een vermogen van een orgaan om (doelgericht) rechtsgevolgen tot stand
te brengen.
Een publiekrechtelijke bevoegdheid: iedere bevoegdheid van een overheidsorgaan om
positief recht te vormen, vast te stellen of te handhaven. Het kan allelen worden uitgeoefend
door een overheidsorgaan. Ook vindt het eenzijdig plaats; het overheidsorgaan heeft geen
medewerking of instemming van een burger nodig.
Formeel bestuursrecht (bezwaar, beroep, hoger beroep) -> het formeel recht kan worden
verdeeld in bestuursprocesrecht en besluitvormingsrecht.
- Bestuursprocesrecht: regelt de procedure bij de bestuursrechter en de procedures
voorafgaan (bezwaar en administratief beroep)
- Besluitvormringrecht: regels over termijnen en bijvoorbeeld de manier waarop een
genomen besluit bekend moet worden gemaakt.
Het materiele bestuursrecht (de inhoud) staat in bijzondere bestuurswetten, de Awb en
ongeschreven recht, zoals het vertrouwensbeginsel.
, Bestuursrecht
Algemeen Bijzonder
Awb en ongeschreven recht bijzondere wetten, bijv WABO
Besluitvormingsrecht, rechtsbeschermingsrecht, overig o.a bestuursbevoegdheden:
H3, H4 en H5 H6, H7, en H8 zoals vergunningstelsels en van de
Awb afwijkende (procedurele regels)
Hoofdstuk 2
Een bestuursrechtelijke rechtsverhouding bestaat uit een bestuursorgaan en een
Belanghebbende.
- Bestuursorgaan: een orgaan van de overheid, belast met de behartiging van
algemene belangen
- Belanghebbende: een persoon of entiteit wiens belang rechtstreeks bij de uitoefening
van een bestuursbevoegdheid is betrokken
De rechtsverhouding tussen een bestuursorgaan en belanghebbende(n) wordt meestal
bepaald door een doel gebonden bestuursbevoegdheid die steunt op de wet. Zij kan
eenzijdig door het bestuursorgaan worden uitgeoefend.
De invulling van de rechtsverhouding tussen burgers en bestuur vindt niet alleen plaats door
de wetgever, maar ook door een bestuursorgaan de wetgever werkt niet de toegekende
bevoegdheden volledig uit. De wetgever kan namelijk niet overzien welke gevallen er in de
praktijk voordoen. Het bestuur krijgt vaak nog ruimte om in te spelen op specifieke
omstandigheden. Dit wordt bestuurlijke vrijheid of bestuurlijke beslissingsruimte (discretie)
genoemd.
De wetgever kent bevoegdheden toe aan specifieke bestuursorganen. Het stelsel van
bestuursbevoegdheden is gesloten. Alleen de wetgever kan bepalen dat een
bestuursbevoegdheid van het ene bestuursorgaan naar de andere mag worden
overgedragen. De uitoefening van een bestuursbevoegdheid leidt tot een besluit.
3 bouwstenen van een bestuursrechtelijke rechtsverhouding:
1. Bestuursorgaan
2. Bestuursbevoegdheid -> bevoegdheidsuitoefening -> besluit
3. Belanghebbende
Hoofdstukken: 1, 2,3,4,5,6, en 9
Hoofdstuk 1
Het openbaar bestuur bestuurt Nederland. Dit wordt vaak in verband gebracht met het
begrip overheid. De overheid bestaat uit de gemeentelijke overheid, de provinciale overheid
en de rijksoverheid. Het begrip overheid is ruimer dan het begrip openbaar bestuur. Het
openbaar bestuur is dat deel van de overheid dat zich bezighoudt met besturen. De overheid
bestaat ook uit andere instanties, zoals de rechterlijke instanties en de wetgever in formele
zin.
De wet geeft regel voor de organisatie van het openbaar bestuur, verschaft het bestuur
bevoegdheden en stelt regels aan het besturen, maar de wet geeft niet tot in detail aan wat
het bestuur nu proces moet doen en hoe het in een concrete situatie moet handelen.
Het openbaar bestuur moet het algemeen belang behartigen. Dit moet altijd centraal staan
bij de uitoefening van bestuurstaken. De in de afzonderlijke bestuur wetten neergelegde
taken zien steeds op deelonderwerpen van het algemeen belang. Deze belangen worden ook
wel publieke belangen genoemd.
Nederlandse bestuursorganisaties: verschillende bestuurslagen van een openbaar bestuur.
Het openbaar bestuur manifesteert in verschillende vormen:
- Centraal: landelijk niveau
- Decentraal: provinciaal en gemeentelijk niveau.
Op centraal niveau zien we vaak dat niet de regering zelf of een minister feitelijk de
bestuursbevoegdheid uitvoert, maar dat dit wordt overgelaten aan een ander orgaan met
specifieke bevoegdheden, zoals het UWV of SVB.
Decentrale overheden beschikken vaak over ruime en tamelijk open bestuursbevoegdheden:
1. Autonome bestuursbevoegdheden
2. Bestuursbevoegdheden die op grond van medebewind worden uitgeoefend
1. Autonome bestuursbevoegdheden: houdt in dat provinciale staten en
gemeenteraden verordeningen kunnen maken op het terrein van hun ‘huishouding’.
Dit is verder uitgewerkt in de gemeentewet en de provinciewet. Deze wetten worden
ook wel organieke wetten genoemd. In deze verordening kunnen autonome
bestuursbevoegdheden zijn toegekend aan het dagelijks bestuur van de gemeente.
2. Medebewind: bij of krachtens de wet regeling en bestuur van de provincies en
gemeenten worden gevorderd. Er is sprake van verplichte medewerking door de
decentrale overheidsbesturen aan de uitvoering van wetten in formele zin. De
decentrale overheden moeten maatwerk leveren door de in de wet in formele zin
opgenomen regels toe te passen op de lokale situatie. Daarom werkt de wetgever in
formele zin vaak met relatief ruime bevoegdheden voor de lokale overheden die nog
een eigen inbreng van het lokale bestuur vragen.
,Lagere algemeen verbindende voorschriften, gemeentelijke/provinciale vorderingen worden
ook wel wet in materiële zin genoemd.
De vergunning bevoegdheid is 1 van de belangrijkste bevoegdheden van het bestuur om
ordenen in maatschappelijke processen te kunnen optreden. Het hoofddoel van een
vergunningstelsel is vaak dat het bestuur voorschriften verbindt aan een vergunning. Een
vergunning houdt verband met de wens dat het bestuur met het oog op het algemeen
belang voorwaarden kan verbinden aan die activiteiten. Een vergunning dient om
normstelling ‘in concretio’ te bewerkstellen; het bestuur kan voor ieder bouwwerk
afzonderlijke voorschriften in de vergunning opnemen. De voorschriften moeten betrekking
hebben op het doel van de wet waarop de vergunning bevoegdheid steunt.
Een bestuur mag niet handelen tenzij de wetgever dit heeft toegestaan. Het bestuur moet,
om een bestuurshandeling te kunnen verrichten, over een op de wet gebaseerde
bevoegdheid beschikken. Ook wel wetmatigheid van bestuur, legaliteitsbeginsel of
legaliteitsvereiste genoemd.
In de bestuur wetgeving wordt aan het bestuur de bevoegdheden genormeerd. De wet geeft
de inhoudelijk en procedurele voorwaarden waaronder het bestuur zijn bevoegdheden mag
en/of moet uitoefenen. Deze worden naar doel afgebakend. Het dient een specifiek doel. Dit
heet het specialiteitsbeginsel: ieder bestuursbevoegdheid is met een bepaald doel in het
leven geroepen. Dit doel is het behartigen van een bepaal donderdeel van het algemeen
belang. De bestuursbevoegdheid mag dan ook alleen worden gebruikt om dat specifieke doel
te behartigen.
Een bestuursbevoegdheid is een publiekrechtelijke bevoegdheid door een bestuursorgaan. 3
soorten publiekrechtelijke bevoegdheden:
1. Wetgevende macht (formele zin)
2. Rechtsprekende macht (rechter)
3. Uitvoerende macht (uitoefening bestuursbevoegdheden)
Een bevoegdheid: een vermogen van een orgaan om (doelgericht) rechtsgevolgen tot stand
te brengen.
Een publiekrechtelijke bevoegdheid: iedere bevoegdheid van een overheidsorgaan om
positief recht te vormen, vast te stellen of te handhaven. Het kan allelen worden uitgeoefend
door een overheidsorgaan. Ook vindt het eenzijdig plaats; het overheidsorgaan heeft geen
medewerking of instemming van een burger nodig.
Formeel bestuursrecht (bezwaar, beroep, hoger beroep) -> het formeel recht kan worden
verdeeld in bestuursprocesrecht en besluitvormingsrecht.
- Bestuursprocesrecht: regelt de procedure bij de bestuursrechter en de procedures
voorafgaan (bezwaar en administratief beroep)
- Besluitvormringrecht: regels over termijnen en bijvoorbeeld de manier waarop een
genomen besluit bekend moet worden gemaakt.
Het materiele bestuursrecht (de inhoud) staat in bijzondere bestuurswetten, de Awb en
ongeschreven recht, zoals het vertrouwensbeginsel.
, Bestuursrecht
Algemeen Bijzonder
Awb en ongeschreven recht bijzondere wetten, bijv WABO
Besluitvormingsrecht, rechtsbeschermingsrecht, overig o.a bestuursbevoegdheden:
H3, H4 en H5 H6, H7, en H8 zoals vergunningstelsels en van de
Awb afwijkende (procedurele regels)
Hoofdstuk 2
Een bestuursrechtelijke rechtsverhouding bestaat uit een bestuursorgaan en een
Belanghebbende.
- Bestuursorgaan: een orgaan van de overheid, belast met de behartiging van
algemene belangen
- Belanghebbende: een persoon of entiteit wiens belang rechtstreeks bij de uitoefening
van een bestuursbevoegdheid is betrokken
De rechtsverhouding tussen een bestuursorgaan en belanghebbende(n) wordt meestal
bepaald door een doel gebonden bestuursbevoegdheid die steunt op de wet. Zij kan
eenzijdig door het bestuursorgaan worden uitgeoefend.
De invulling van de rechtsverhouding tussen burgers en bestuur vindt niet alleen plaats door
de wetgever, maar ook door een bestuursorgaan de wetgever werkt niet de toegekende
bevoegdheden volledig uit. De wetgever kan namelijk niet overzien welke gevallen er in de
praktijk voordoen. Het bestuur krijgt vaak nog ruimte om in te spelen op specifieke
omstandigheden. Dit wordt bestuurlijke vrijheid of bestuurlijke beslissingsruimte (discretie)
genoemd.
De wetgever kent bevoegdheden toe aan specifieke bestuursorganen. Het stelsel van
bestuursbevoegdheden is gesloten. Alleen de wetgever kan bepalen dat een
bestuursbevoegdheid van het ene bestuursorgaan naar de andere mag worden
overgedragen. De uitoefening van een bestuursbevoegdheid leidt tot een besluit.
3 bouwstenen van een bestuursrechtelijke rechtsverhouding:
1. Bestuursorgaan
2. Bestuursbevoegdheid -> bevoegdheidsuitoefening -> besluit
3. Belanghebbende
