Deze biologie samenvatting behandeld hoofdstuk 11, voeding en vertering. Deze samenvatting is voor leerlingen uit 5 vwo en is gebaseerd op de informatie uit het leerboek ´Nectar 5 vwo editie 4.1` met toevoeging van uitleg van de docent. In de samenvatting worden verschillende onderwerpen uitgebrei...
11.1
Je voeding
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) geeft aan hoeveel van
welke voedingsstoffen je per dag nodig hebt. Deze adviezen zijn
gemiddelden en verschillen dus per persoon. Als je meer beweegt of in
de groei bent heb je dus meer nodig. Niet alleen teveel voedingsstoffen
maar bijvoorbeeld ook teveel zout kan slecht zijn voor de
gezondheid(hogere bloeddruk).
De ADI is de aanvaardbare dagelijkse inname. Hierbij gaat het om
stoffen die we additieven noemen. Dit zijn stoffen die ongezond voor je
zijn als je er te veel van binnenkrijgt. Deze additieven hebben speciale
E-nummers waar ze aan te herkennen zijn. Denk bijvoorbeeld aan lood.
In binas 95A zie je deze stoffen.
Er zijn dus verschillende soorten voedingsstoffen met hun functie:
● Koolhydraten kunnen dienen als brandstof, ze leveren energie in
de vorm van ATP. Ook kan het een bouwstof zijn door een
onderdeel van receptoreiwitten te zijn en glycogeen is een
voorbeeld van een reservestof.
● Vetten dienen als brandstof, als bouwstof voor celmembranen en
hormonen en warmte-isolatie voor je lichaam.
● Eiwitten zijn bouwstoffen, bijvoorbeeld voor je spieren en ze
kunnen dienen als brandstof
● Water is een bouwstof voor cellen. Het is een transportmiddel in je
lichaam, bijvoorbeeld in het bloedplasma. Ook is het een
oplosmiddel en houdt het warmte vast, een warmtebuffer
● Mineralen zijn een bouwstof en spelen een rol bij verschillende
processen in je lichaam. Denk bijvoorbeeld aan natrium/kalium
pompen
● Vitaminen zijn essentiële voedingsstoffen voor je lichaam. Je hebt
er maar enkele mg per dag van nodig. Het zijn net als mineralen
beschermende/regel stoffen. Een tekort aan vitamines kan leiden
tot gebreksziekten, bijvoorbeeld nachtblindheid.
, Voedingsvezels horen niet bij de voedingsstoffen, maar je hebt ze wel
nodig. Voedingsvezels zijn eigenlijk bepaalde koolhydraten in het
voedsel, zoals cellulose. Het zijn onverteerbare plantaardige
koolhydraatmoleculen. Ze kunnen de darmperistaltiek stimuleren, dit is
het samentrekken van de spieren in het darmkanaal waardoor er een
goede doorstroming is. Als je te veel voedingsvezels binnen krijgt ga je
sneller aan de diarree, krijg je te weinig binnen dan is er meer last van
verstopping.
Door de verbeterde hygiëne krijgen mensen steeds sneller last van
allergieën. Een voorbeeld van een voedselallergie is koemelkallergie.
Het immuunsysteem reageert dan heel sterk op bepaalde producten. De
stof histamine komt dan vrij en de slijmvliezen zetten op en de
bloedvaten gaan verwijden.
11.2
Verteringsstelsel
Vertering is de afbraak van moleculen uit voedsel door enzymen. In
binas tabel 82C kun je de organen uit het verteringsstelsel zien.
Wanneer er eten wordt gegeten volgt het voedsel de volgende weg in
ons verteringsstelsel: mond, slokdarm, maag, twaalfvingerige darm,
dunne darm, dikke darm en in de endeldarm wordt de ontlasting
opgeslagen totdat je naar de wc moet. Al deze organen hebben hun
eigen manier waar vertering plaatsvindt.
In de mond vindt mechanische vertering plaats door het kauwen. Ook
zijn er in de mond speekselklieren. Deze speekselklieren maken het
verteringssap, speeksel aan dat functioneert als chemische vertering.
Verteringssappen bevatten enzymen die voedingsstoffen kunnen
afbreken. In binas tabel 82E en F kun je per klier van het
verteringsstelsel zien welk enzym er werkzaam is en welke voedingsstof
het afbreekt. Speeksel bevat onder andere het enzym amylase dat
zetmeelmoleculen in het brood afbreekt. Slijm waardoor het voedsel
soepeler wordt bij inslikken. En eiwitten die micro-organismen kunnen
doden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vanderburgnathan. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
