Samenvatting Human Geography en powerpoints van De Stad
Human Geography
Hoofdstuk 11
1. Wat is urbanisatie?
Het proces waarbij een steeds groter deel van de bevolking in een samenleving zich vestigt in
stedelijke gebieden, waardoor steden en stedelijke omgevingen groeien in omvang en aantal. Dit
fenomeen gaat vaak gepaard met de ontwikkeling van stedelijke infrastructuur, economische
activiteiten en sociaal-culturele veranderingen.
Het boek beschrijft het zo:
Urbanism beschrijft de manier van leven die wordt bevorderd door stedelijke omgevingen,
waarin het aantal, de fysieke dichtheid en de verscheidenheid van mensen vaak resulteren in
onderscheidende attitudes, waarden en gedragspatronen.
2. Wat voor vragen stellen geografen zich wanneer ze urbanisatie bestuderen?
a) Welke attributen scheiden steden en dorpen?
b) Hoe hebben deze onderscheidende attributen zich ontwikkeld?
c) Wat zijn de relaties en onderlinge afhankelijkheden tussen verschillende sets van steden
en dorpen?
d) Wat is de relatie tussen steden en hun omliggende gebieden?
e) Bestaan er regelmatigheden in de ruimtelijke organisatie binnen steden? In het patroon
van buurtpopulaties, of in de indeling en landschappen van bepaalde soort steden?
f) Wat voor soort problemen komen er van de verschillende patronen en processen van
verstedelijking?
g) Hoe beïnvloeden omgevingsfactoren het karakter van urbanisatie en hoe kan klimaat
verandering steden beïnvloeden?
,3. Wat is een ‘Urban system’ of ‘City system’?
Een set van onderling afhankelijke reeksen stedelijke nederzettingen binnen een bepaalde regio.
Ieder dorp en stad is een deel van een in elkaar grijpend Urban System dat regionaal, nationaal
en wereldlijk aan elkaar zit als een soort web. Zie hieronder een voorbeeld van de Urban system
van Spanje:
Zoals je kan zien
zijn kleinere steden
vaak gelinkt aan
middle-order
steden, die weer
gelinkt aan
regionale
metropolissen en
die weer aan de
nationale
metropolissen.
4. Wat betekent ‘Urban form’?
De fysieke kenmerken en de gebouwde omgeving van een stad. Stedelijke vorm bestaat uit de
grootte, vormen en verdeling van gebouwen in de stad, wegen en voetpaden door een stad, en
soms de muur of poorten rond een stad.
5. Wat is ‘Urban Ecology’?
Het studiegebied dat zich bezighoudt met de interacties tussen organismen en hun omgeving in
een stedelijke setting. Het omvat de bestudering van ecologische processen, biodiversiteit, en
de dynamiek van ecosystemen binnen stedelijke gebieden. Urban ecology kijkt naar de manier
waarop menselijke activiteiten en stedelijke structuren van invloed zijn op de natuurlijke wereld
en hoe ecosystemen zich aanpassen aan de stedelijke omgeving.
6. Wat is de ‘’Aglomeration index’’?
Een door de World Bank ontwikkelde definitie van wat een ‘urban area’ nou echt is
7. En wat is dat dan?
1 vierkante meter is urban als de bevolkingsdichtheid er hoger dan 150 is en er toegang is tot
een nederzetting met meer dan 50.000 inwoners in minder dan 60 minuten rijden
,8. Het aantal metropolissen is enorm gestegen van 1950 tot 2010. Hoeveel waren er in die
jaren?
In 1950 waren er 83, en in 2010 468
9. Wat zijn ook al weer metropolissen?
Een metropool is een agglomeratie bestaande uit een zeer grote stad met de bijgelegen
stedelijke gebieden, waaronder voorsteden.
10. Wat is de doubling time van de populatie van een stad?
De tijd die een stad nodig heeft om te verdubbelen, met het huidige groei percentage
11. Steden komen op. Wat gebeurt er dan?
a) Ze worden makkelijker bereikbaar. Er zijn fijne sporen, wegen, havens en vliegvelden
b) Ze worden de knooppunten van nationale economieën; er komen namelijk kantoren,
ambassades en overheidsgebouwen te staan wat weer innovators en denkers trekt naar
de stad
c) Er komt een soort ‘creative buzz’ in de stad. Dit komt door de concentratie van mensen
in steden, die zorgt voor competitie en interactie wat kan zorgen voor innovatie kennis en
informatie. De diversiteit van de stedelijke populatie kan zorgen voor onverwachte
nieuwe combinaties.
d) In de steden ontwikkelt een culturele hybriditeit en een atmosfeer van vrijheid en
mogelijkheid.
12. Wat is ‘Feudalism’? (In het Nederlands feodalisme’)
Feodalisme was een sociaal en economisch systeem dat dominant was in de middeleeuwen. In
feodalisme hielden grondbezitters (landheren) grote stukken land en leenden deze uit aan
vazallen (edelen), in ruil voor diensten en loyaliteit. De vazallen op hun beurt konden het land
doorlenen aan horigen (boeren), die in ruil daarvoor arbeid en producten leverden. Dit systeem
was gebaseerd op persoonlijke verplichtingen en een hiërarchie van leenheren en vazallen.
13. Wat is een ‘Gateway city’?
Een stad die dient als belangrijk toegangspunt tot een bepaalde regio, land of continent. Deze
steden hebben vaak goed ontwikkelde transportinfrastructuur, zoals luchthavens, havens of
belangrijke wegen, waardoor ze fungeren als knooppunten voor internationaal of interregionaal
verkeer.
In veel gevallen wordt de term gebruikt in de context van internationaal reizen en handel. Een
gateway city kan fungeren als het primaire toegangspunt voor mensen en goederen die een land
binnenkomen of verlaten. Deze steden zijn strategisch gelegen en spelen een cruciale rol in het
vergemakkelijken van economische activiteiten en culturele uitwisseling tussen verschillende
regio's.
Een voorbeeld van een gateway city is New York, dat fungeert als een belangrijke toegangspoort
tot de Verenigde Staten vanwege de aanwezigheid van de luchthavens JFK en LaGuardia,
evenals de haven van New York en New Jersey. Andere voorbeelden van gateway steden zijn
onder meer Londen, Singapore en Dubai.
,14. Wat is een ‘Shock city’?
Een stad die in korte tijd ingrijpende economische, sociale en culturele veranderingen heeft
ondergaan. Deze steden zijn vaak het toneel geweest van plotselinge en intense ontwikkelingen,
,waardoor ze dienen als illustraties van radicale transformaties in een samenleving. Het begrip
wordt vaak gebruikt in de context van stedelijke studies en sociale verandering.
Een "shock city" kan bijvoorbeeld snel industrialiseren, urbaniseren of moderniseren, waardoor er
aanzienlijke verschuivingen optreden in de economische structuur, demografie en levensstijl van
de bevolking. Deze veranderingen kunnen zowel positieve als negatieve impact hebben op de
stad en haar inwoners.
Een bekend historisch voorbeeld van een "shock city" is Manchester tijdens de industriële
revolutie in de 19e eeuw. De stad onderging snelle industrialisatie, wat resulteerde in grote
bevolkingsgroei, veranderingen in de arbeidsomstandigheden en de opkomst van nieuwe sociale
structuren.
Door de opening van het Suez kanaal in 1869 werd de reistijd tussen Engeland en India
gehalveerd. Het kanaal verpeste de lokale Indiase katoen industrie, maar zorgde er wel voor dat
India hun katoen kon exporteren naar Manchester
15. Wat zijn ‘colonial cities’?
Steden die doelbewust op zijn gezet als administratieve of commerciële centra door de koloniale
of imperialistische machten. Voorbeelden zijn Mumbai (Bombay), Ho Chi Minh (Saigon), Hong
Kong, Jakarta en Manila.
Soms werden er van bestaande steden colonial cities gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn Delhi,
Mexico city en Shanghai
16. Hoe ziet het urbanisatieproces in Westers Europa en Noord Amerika in elkaar?
, 17. Wat is een ‘Central place’?
Een nederzetting waar specifieke soort type producten of diensten beschikbaar zijn voor
bezoekers/klanten.
18. Wat is de ‘Central Place Theory’?
Een concept uit de geografie dat is ontwikkeld door de Duitse geograaf Walter Christaller in de
vroege 20e eeuw. Deze theorie probeert de ruimtelijke organisatie van menselijke
nederzettingen en de verspreiding van diensten en goederen in een gebied te verklaren.
Volgens Christaller's theorie bevinden centrale plaatsen zich strategisch in een hiërarchisch
patroon, waarbij elke plaats in de hiërarchie een bepaald niveau van dienstverlening biedt aan de
omliggende bevolking. Kleinere centrale plaatsen bieden basisgoederen en -diensten, terwijl
grotere centrale plaatsen meer gespecialiseerde en complexere diensten aanbieden.
De belangrijkste aannamen van de theorie zijn:
1. Hiërarchische ordening: De centrale plaatsen zijn gerangschikt in een hiërarchie, waarbij
kleinere plaatsen meer talrijk zijn en grotere plaatsen minder talrijk zijn. Elke plaats
bedient een bepaald niveau van hiërarchie.
