Deze samenvatting van het boek Psychotherapie van Ron van Deth helpt je bij het maken van het tentamen voor het vak Psychotherapeutische Stromingen in de premaster (Forensische) Orthopedagogiek en in het 3e jaar van de bachelor van Pedagogische Wetenschappen.
De informatie is handig geordend in...
Ontstaan & ontwikkeling Theorie Therapie
Psychiatrie rond 1900 Drie niveaus van bewustzijn Het doel van psychodynamische therapie is dat er inzicht
In de 19e eeuw werd hypnose ingezet bij Bewuste: bevat alle gedachten, herinneringen, wordt verkregen in de wijze waarop conflicten uit de
hysterische patiënten. Freud paste dit ook toe, waarnemingen en gevoelens die voor mensen direct vroege kindertijd in het huidige functioneren een rol
maar resultaten vielen tegen. toegankelijk zijn. spelen.
Freud Voorbewuste: dingen die betrekkelijk gemakkelijk naar het Eerste kennismaking
In de eerste helft van de 20e eeuw ontwikkelde bewuste kunnen worden gehaald. Onderliggende conflicten uit de vroege levensfasen
Freud een eigen aanpak waarin het onbewuste herleiden & geen expliciet behandelplan
centraal stond. Onbewuste: alles wat vergeten of verdrongen is, en werkt
als een stuwende kracht voor ons bewuste functioneren. Vrije associatie
Na Freud Om de ontstaansgeschiedenis van de klachten te
Freudiaanse mensvisie was nogal somber, en Id, Ego en Superego achterhalen moet de cliënt tijdens vrije associatie alles
Rogers cliëntgerichte aanpak en later de Id: onbewuste deel van de persoonlijkheid en bevat de melden wat er in hem opkomt.
gedragstherapeutische en cognitieve aanpak fundamentele driften.
kregen meer aandacht. Weerstand
Superego: staat tegenover de driften van het Id en bevat Weerstand uit zich in gedragingen van cliënten die de
Met name het bewuste en de interactie met de de normen en waarden, geboden en verboden waardoor voortgang van het therapeutisch proces belemmeren.
directe omgeving in plaats van de beheersing mensen zich laten leiden in hun doen en laten = geweten. Een cliënt kan dan afweermechanismen inzetten.
van het onbewuste driftleven kreeg meer Het ego heeft een bemiddelende rol.
nadruk. Vormen van overdracht
Ego: is een bemiddelaar in het conflict tussen het Id en het Overdracht: de cliënt stelt zich op dezelfde wijze op
Superego, en moet rekening houden met het tegenover de therapeut als vroeger belangrijke figuren
realiteitsprincipe. uit de kindertijd.
Tegenoverdracht: als de therapeut gevoelens uit zijn
Driften en afweermechanismen eigen verleden overdraagt aan de cliënt.
Het menselijk functioneren wordt van af jongs af aan sterk
bepaald door aangeboren driften. Interpretatie
De therapeut moet de onbewuste processen op een
Het Ego moet de driften remmen en maakt daarin juiste manier duiden zodat de cliënt niet alleen
onbewust gebruik van afweermechanismen. verstandelijk begrijpt wat er in hem omgaat, maar ook
een ‘emotioneel doorleefd inzicht’ verwerft.
Als iemand veel moet afweren dan ontstaan er psychische
, Psychotherapeutische Stromingen
problemen Therapeutische relatie en persoon van de therapeut
Opbouwen van een goede werkrelatie met de cliënt en
Het belang van de vroegkinderlijke ontwikkeling empathisch zijn ten opzichte van alles in de therapie.
Een kind ontwikkelt zich door ervaringen in de eerste
levensjaren en alles wat het kind verdringt komt later En zelf psychoanalyse ondergaan.
terug. Dit zijn onopgeloste conflicten die zorgen voor
fixatie en regressie. Het hier en nu = belangrijk
Relatie tussen cliënt en therapeut = belangrijk
Humanistische psychologie Neiging tot zelfverwezenlijking Het doel van de therapie is het herstellen van de
Kritiek op de psychodynamische therapie want Een omvattend motief geeft ons leven richting en de congruentie en de groei, want dan gaat de cliënt
legt te veel nadruk op onbewuste driftleven en neiging tot zelfverwezenlijking heeft betrekking op de wens functioneren zoals hij werkelijk is.
vroegkinderlijke ontwikkeling. En de om te groeien, capaciteiten te vergroten en zichzelf te
behavioristische stroming richtten zich te veel ontwikkelen. Psychische problematiek
op waarneembare gedragingen als reacties op Dit doen we in wisselwerking met de directe omgeving. Geen gebruik van DSM want past niet bij Rogers
de omgeving. uitgangspunt dat ieder mens een eigen unieke
We laten ons leiden door een persoonlijk ontwikkeling doormaakt.
De humanisten vonden dat de bewuste waarderingsproces en we zoeken positieve waardering op.
gedachte- en gevoelswereld aandacht De diagnostiek vindt in verloop van de therapie plaats
verdiende, vanaf de jaren 50. Als je iemand wil begrijpen dan moet je zicht krijgen op de waarbij de therapeut de voorwaarden creëert waaronder
subjectieve werkelijkheid. de cliënt in staat wordt gesteld zelf te bepalen wat er met
Humanisme = levens en wereldbeschouwing hem aan de hand is.
waarin de nadruk wordt gelegd op de Het zelf, het innerlijk ervaren en congruentie
menselijke waardigheid en vrijheid. Aangeboren Het zelf: wat je diep vanbinnen ervaart dat je ‘echt’ bent. Ontwikkeling van de persoon
drang om capaciteiten en talenten zo veel Wordt beïnvloedt door onze ervaringen uit heden en Clientgerichte therapie heeft het doel dat cliënten weer
mogelijk te verwezenlijken. Ieder individu is verleden en toekomstverwachtingen. ervaren wie ze zijn, wat ze willen en wat hen belemmert
uniek en gedragingen en belevingen kunnen in hun leven.
alleen begrepen worden vanuit de betekenissen Het innerlijk ervaren: datgene wat iemand diep van Door ongewenste ervaringen onder ogen te zien en meer
die mensen er zelf aan geven. binnen voert, belevings- en ervaringsproces. Lijkt op gebruik te maken van de eigen mogelijkheden en
intuïtie. talenten kan hij moeilijke situaties in zijn leven beter aan.
Humanistische psychotherapie
Carl Rogers kwam met de cliëntgerichte Als het zelf en de diepgevoelde ervaring bij elkaar passen is Het perspectief van de cliënt staat centraal: ervaringen,
benadering (hij begon al in de vroege jaren 40). er sprake van congruentie. Dit is een voorwaarde voor waarnemingen en begrijpen.
, Psychotherapeutische Stromingen
Hij vond dat elk individu naar ontplooiing psychische gezondheid en voor ontwikkeling in de richting
streeft en het optimaal benutten van de eigen van zelfverwezenlijking. Drie therapeutische voorwaarden
mogelijkheden. Acceptatie: onvoorwaardelijke positieve aanvaarding
Als dit proces van zelfverwezenlijking niet lukte, Positieve relaties met anderen zijn volgens Rogers
dan raken mensen het contact met zichzelf essentieel voor een gezonde menselijke ontwikkeling. We Echtheid: de therapeut is volledig in contact met zijn
kwijt. hebben namelijk de behoefte aan positieve waardering gevoelsleven.
(acceptatie) van belangrijke anderen in onze omgeving.
Recente ontwikkelingen Empathie: het vermogen zich volledig in te leven in de
De cliëntgerichte benadering heeft invloed en Onvoorwaardelijke acceptatie: als anderen geen gedachten en gevoelens van de cliënt.
betekenis sterk verloren. Want therapie moet voorwaarden stellen om waardering te krijgen. Dit heb je
naast zelfontplooiing en aanvaarding ook nodig in je jeugd om eigen aard en aanleg te ontwikkelen De therapeut als instrument en model
problemen helpen oplossen. voor zelfverwezenlijking. De kwaliteit van de therapeutische relatie is van
doorslaggevend belang.
De 3 therapeutische voorwaarden gelden nog Incongruentie als kern van psychische problemen
wel als basis voor het op gang brengen van een Als er sprake is van voorwaardelijke acceptatie dan De belangrijkste functie van de therapeut is dat hij het
veranderingsproces in iedere vorm van aanvaardt de directe omgeving het kind niet om zichzelf, proces van zelfverwezenlijking vergemakkelijkt bij de
psychotherapie. maar is de liefde en acceptatie afhankelijk van een (in hun cliënt. Dit doet hij door de grondhouding.
ogen) beter gedrag.
Hierdoor ontstaat een kloof tussen het zelf en het innerlijk
ervaren, waardoor het kind ernstig belemmerd wordt in
zijn zelfontplooiing. Dit is incongruentie.
Experimentele psychologie Klassieke conditionering Het doel van de therapie is het veranderen van
In lab-experimenten werden leerprincipes Als twee gebeurtenissen/situaties tegelijkertijd optreden, probleemgedrag.
ontdekt. dan worden ze aan elkaar gekoppeld en roepen vervolgens Cliënten moeten volgens gedragstherapeuten antwoord
Pavlov ontdekte het leerprincipe van de dezelfde reacties op. geven op vragen als: wanneer en waardoor vertoon ik dit
klassieke conditionering. gedrag en welke functie heeft het?
Denk aan Little Albert. Ook moeten ze kunnen aangeven welke concrete
Watson beschouwde KC als de kern van alle Discriminatie: onderscheid maken tussen stimulus situaties leiden tot probleemgedrag, want dat zijn de
leren van zowel normaal als abnormaal gedrag. Generalisatie: twee prikkels lijken op elkaar dus de aanknopingspunten om hun gedrag te veranderen.
Hij vond dat de psychologie zich niet op aangeleerde reactie wordt overgedragen naar een andere
bewustzijn moest richten, maar op stimulus.
waarneembare gedragingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DeSamenvattingenVanInge. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,09. Je zit daarna nergens aan vast.
