Theoretische pedagogiek
blok 1b
alle aantekeningen college + boek
,college -11-2023
menselijke ervaringen van opvoeding en onderwijs: méér dan een causaal proces
(oorzaak gevolg; actie reactie)
subjectiviteit: niet gebaseerd op waarheid of feiten, persoonlijke zienswijze van een
individu
normativiteit: geeft aan dat er een norm gevormd of gesteld wordt
hoe baken je je onderzoek domein af, welke keuzes maak je verschillende
perspectieven leiden tot verschillende uitkomsten en adviezen.
Pedagogiek als wetenschap
Johann Friedrich Herbart (1776-1841): grondlegger van de pedagogiek als
wetenschappelijke discipline
vanuit de filosofie en psychologie
vragen naar doel en methode van onderwijs en leren: wat willen we bereiken en wat
is de meest geëigende weg/methode?
Herbart focust op onderwijs:
- leerlingen activeren (in hun denken)
- leerstof moet uitgaan van wat kinderen al weten en kennen Systematisch
uitbouwen.
- doel van onderwijs: deugdzaamheid, de wil om het goede te doen samengaan
van kennen, willen en handelen.
Vanaf 18e/19e eeuw tot nu: verschillende invalshoeken in het nadenken over leren,
opvoeden etc. (bv. Rouseau Reformpedagogiek praktijk)
vooral beschrijvend en voorschrijvend
stromingen in de wetenschappelijke pedagogiek:
1. fenomenologie:
Edmund Husserl (1859-1938)
fenomeen: een verschijnsel, iets dat zich aan ons voordoet.
Vanuit de directe en intuïtieve ervaring van verschijnselen kunnen we de essentie
van die verschijnselen ontdekken.
Het is een stroming die de directe ervaring van verschijnselen en objecten –
fenomenen bestudeert. Hierbij worden vooroordelen, interpretaties of theoretische
veronderstellingen opgeschort.
Gaat niet om de “definitieve waarheid” maat om intersubjectiviteit: kunnen we het
eens zijn over wat we verstaan onder opvoeding?
voorbeeld: Als men een stoel ziet bestempelen we het gelijk als ‘stoel’, terwijl het
eigenlijk letterlijk een paar planken en latten zijn. Ook gaan we direct kijken naar
andere eigenschappen.
Martinus Langeveld heeft de fenomenologie in de Nederlandse wetenschappelijke
pedagogiek geïntegreerd.
“om opvoeding te kunnen definiëren, moeten we uitgaan van de ervaring van wat
opvoeding is”
ervaringen en intenties: gaat om het ‘lezen’ van de wereld om je heen.
Volgens hem ligt de opvoedingsverhouding al klaar en wordt dat niet losgekoppeld,
terwijl dit wel zou moeten.
, 2. conceptueel analytische stroming komt terug in Sleutel & de Ruyter
kritisch t.a.v. fenomenologie, juist op zoek naar zuiverheid van begrippen
Wittgenstein: eerst helderheid over wat we bedoelen voordat we verder gaan met
invullen of oordelen en doelen stellen
Eerst weten waar we het over hebben
Woorden krijgen pas een betekenis binnen een bepaald taalspel.
dus: wanneer gebruiken we een begrip op de juiste manier?
3. kritische theorie
fenomenologie gaat voorbij aan machtsverschillen in de samenleving en
wetenschap:
* wiens ervaring en intuïtie gelden?
* welke wetenschappelijke onderzoeksmethodes worden gezien als meest geschikt?
* welke opvatting over wetenschap telt?
machtsprocessen zorgen ervoor dat sommige onderwerpen wel besproken worden
en belangrijk zijn en andere niet.
processen/verschijnselen kunnen alleen goed begrepen worden vanuit hun sociale,
politieke en culturele context, de kritische theorie kijkt hier wel naar.
belang van kritische reflectie op relatie wetenschap- praktijk – beleid
Opvoeding gebeurt altijd en overal ter wereld, dus heel vanzelfsprekend en
normaal
maar ook: kind geeft zijn eigen draai dus het eindresultaat is altijd onzeker
wat de ouder doet en kiest en overweegt leidt niet automatisch tot een bepaald
eindresultaat
onzekerheid = fundamenteel
college -11-2023
1. waarom voeden we eigenlijk op?
grootbrengen van kinderen: biologische en sociaal-culturele noodzaak
1. Bescherming en verzorging met het oog op rijping en fysieke ontwikkeling, vooral
bijvoorbeeld een pasgeboren baby is enorm kwetsbaar en moet je dus beschermen.
2. Aanleren/overnemen van kennis en ervaringen van anderen (bv. Ouders), d.m.v.
- voor- en nadoen ; imitatie, gaat al best snel bijv. mimiek nadoen
- communicatie en taal
socialisatie: internaliseren van wat ‘normaal’ is; verwachtingen omtrent gedrag,
houding, opvattingen en uiterlijk. Leren hoe je je moet gedragen.
sociale rollen (role taking): doen en gedragen zoals hoort
- imitatie, nadoen
- distantie: kijken naar jezelf met de ogen van een ander check of je het ‘goed
doet’ , eigenlijk jezelf in de spiegel kijken.
maar denken en gedrag liggen niet vast openheid van de mens
daarom: ruimte om zelf invulling te geven aan de sociale rol(len) role making
- afstand nemen, verwerpen, als je een rol niet leuk vindt kan je dit verwerpen.
- (tijdelijk) doen alsof: aardig zijn terwijl je het niet meent.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaberendsen333. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.