Burgerlijk procesrecht
Inhoud
Week 1 – Introductie........................................................................................................................................................ 2
Week 2 – Grondbeginselen van het burgerlijk procesrecht.............................................................................5
Week 3 – Partijautonomie en rechterlijke lijdelijkheid................................................................................... 10
Week 4 – Procedure in eerste aanleg: dagvaarding, verzoekschrift en kort geding............................13
Week 5 – Procedure in eerste aanleg: dagvaardingsprocedure, kantonrechter en kort geding.....19
Week 6 – Procedure in eerste aanleg III: kort geding en verzoekschriftprocedure.............................25
Week 7 – Executie en beslag I.................................................................................................................................... 30
Week 8 – Executie en beslag II.................................................................................................................................. 35
Week 9 – Bewijs I............................................................................................................................................................ 40
Week 10 – Bewijs II........................................................................................................................................................ 48
Week 11 – Hoger beroep I........................................................................................................................................... 55
Week 12 – Hoger beroep II......................................................................................................................................... 59
1
,Week 1 – Introductie
Kenmerken van het burgerlijk procesrecht
Dienende functie: het procesrecht dient ertoe een vermogensrecht geldend te kunnen maken.
Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
Titel 3.11 BW
Een beslissing van de rechter is nodig bij conflicten, faillissement, scheiding, curatele,
meerderjarigenbewind etc.
Binnen het burgerlijke recht is procesvertegenwoordiging verplicht → art. 79 lid 2 Rv.
Dit geldt niet voor procederen bij de kantonrechter → art. 79 lid 1 Rv.
Kenmerken overheidsrechtspraak
- De rechter beslist
- Rechtspraak vindt plaats op grond van juridische merites
- De rechter kijkt naar het verleden
- Partijen hebben geen invloed op de persoon van de rechter
- Procedure is openbaar
- Procedure is kostbaar en duurt lang en kan escalerend werken
Dagvaardingsprocedure
1. Art. 111 Rv: dagvaarding getekend door deurwaarder bij exploot.
2. Art. 128 lid 2 Rv: conclusie van antwoord (of verstek laten gaan).
3. Art. 131 jo. 87 Rv: mondelinge behandeling
o De rechter zal proberen tot een schikking te komen waar mogelijk, want:
Geen vonnis
Minder proceskosten
Geen partij ongelijk geven
o Een schikking heeft executoriale werking
o Onderhandelingen voor een schikking vinden plaats buiten de rechtszaal, zodat de
rechter onpartijdig kan blijven
4. Vonnis
5. Art. 237 Rv: Proceskostenveroordeling
o Deze bestaan uit de dagvaardingskosten, griffierechten en salaris van de advocaat
o Forfaitaire vaststelling van de proceskosten via een puntensysteem
Kanttekeningen
- Procederen kost geld;
- Een vonnis is vereist, want eigenrichting is verboden;
- De tegenpartij moet wel nog geld hebben in een procedure, want anders kan je nergens voor
procederen;
- Het risico van procederen is dat je niet altijd gelijk krijgt:
o HR Timmer/Deutman → Er was een verlamming bij een operatie ontstaan. Op de
eiseres rustte de bewijslast, maar de arts had een verzwaarde stelplicht. Gelijk
hebben is niet altijd gelijk krijgen.
Procesrecht in beweging
Project Maatschappelijke Effectieve Rechtspraak (MER)
2
,Art. 96 Rv → de rechter meer zien als geschiloplosser, door een wijkrechter, overlegrechter of
regelrechter. De procedure legt dan de nadruk op de mondelinge behandeling om het probleem op te
lossen. Een voordeel is dat dit de snelheid van de procedure enorm ten goede komt.
Kritiek hierop is het feit dat de rechter dan de schijn van zijn onpartijdigheid kan verliezen en het niet
duidelijk is of de rechter wel het vermogen heeft dit op te lossen.
Wet afwikkeling massaschade in collectieve acties (WAMCA)
Art. 1018b-1018n Rv.
Dit is de mogelijkheid om collectieve acties te voeren en op die manier als groep te procederen.
Een organisatie brengt dan een dagvaarding uit die wordt ingeschreven in het register. Er wordt één
procedure gevoerd per probleem. De rechtbank bepaalt welke personen als belanghebbenden
worden aangemerkt. Er is een termijn voor de opt-out, om dus niet deel te nemen aan de collectieve
actie. Als je dat niet doet en wel wordt aangemerkt als belanghebbende, kan je daarna niet nogmaals
procederen.
Digitalisering
KEI-wetgeving, moest zorgen voor kwaliteit en innovatie via digitalisering. In 2016 werd dit
geïntroduceerd in de civiele procedure.
In 2019 werd een spoedwet aangenomen om de KEI-wetgeving terug te draaien, omdat de digitale
procedure niet werkte.
Verzoekschriften mogen wel digitaal worden ingediend.
Alternative Dispute Resolution (ADR)
Er is meer aandacht voor alternatieven voor de rechtspraak, zoals arbitrage, mediation en bindend
advies.
Dit kan alleen op vrijwillige basis. Het is een grondrecht om toegang te hebben tot een
overheidsrechter en dit kan niet ontzegd worden door ADR, zie art. 6 EVRM, art. 17 Grondwet en art.
26 Rv.
Er moet dus ondubbelzinnig afstand worden gedaan van het recht op een rechter.
Mediation
Mediation is geschiloplossing. Partijen komen zelf tot een oplossing met behulp van een
onafhankelijke en onpartijdige derde die alleen het proces van communicatie tussen partijen
begeleidt. Het is op vrijwillige basis. Het gaat om een inspanningsverplichting. De uitkomst van
mediation wordt vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst ex art. 7:900 BW.
Arbitrage
Boek 4 Rv.
Dit is een wettelijke vorm van private rechtspraak, waarbij private rechters een beslissing nemen. De
uitkomst is een arbitraal vonnis, ex art. 1059 Rv. Dit arbitraal vonnis levert nog geen executoriale titel
op, daarvoor is een gang naar de rechter via een verzoekschriftprocedure vereist.
Bindend advies
Bindend advies is een beslissing door een derde via private rechtspraak, waarbij partijen
overeenkomen dat zij hun geschil voorleggen aan bindend adviseurs. Dit is niet in de wet geregeld,
maar komt tot stand via overeenkomstenrecht, zoals art. 7:900 BW.
Bindend advies wordt vaak geregeld door geschillencommissies.
Voordelen arbitrage en bindend advies
- Deskundigheid van arbiters en bindend adviseurs;
- In beginsel is er maar één instantie;
o Hoger beroep kan wel overeengekomen worden;
3
, o Het is mogelijk een vonnis te vernietigen, maar dat is wel moeilijk;
- Snellere beslissing;
o Dit is wel het geval bij geschillencommissies;
o Arbitrage is niet altijd sneller, omdat partijen heel veel kunnen inbrengen in de
procedure, waardoor het ook langer duurt;
- Goedkoper;
o Geschillencommissies zijn over het algemeen altijd goedkoper;
o Arbitrage is juist duurder, want het omvat administratiekosten bij het instituut,
arbiters die per uur worden betaald, de kosten van de secretaris en de kosten van
een advocaat;
- Vertrouwelijkheid;
o Er is geen publicatie van de uitkomsten van deze vormen van geschilbeslechting en
als het wel wordt gepubliceerd worden ook rechtspersonen geanonimiseerd;
- Voor arbitrage: de tenuitvoerlegging onder het Verdrag van New York is mogelijk in heel veel
verschillende landen.
Overeenkomsten bindend advies en arbitrage
- Beide zijn een alternatief voor de gewone rechter;
- Beide zijn particuliere rechtspraak gebaseerd op een overeenkomst;
o Art. 6:236 onder n BW: het staat op de zwarte lijst voor consumentenbescherming, er
mag niet een algemene voorwaarde worden opgenomen waarin wordt overgegaan
op deze vormen van geschilbeslechting;
- Procedureregels zijn grotendeels aan de partijen;
o De beginselen van het burgerlijk procesrecht zijn belangrijk;
- Beide vormen kunnen institutioneel of ad hoc plaatsvinden;
- Toepassingsgebied is hetzelfde: ‘vaststelling van rechtsgevolgen die ter vrije beschikking van
partijen staan’.
o Art. 7:900 BW en art. 1020 lid 3 Rv.
Verschillen bindend advies en arbitrage
- Bindend advies kent geen regeling in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering;
- Bindend advies is informeler;
- Geen eenvoudige procedure tot tenuitvoerlegging bindend advies.
4
