Leesverslag Nederlandse literatuur – havo
Aantekeningen introductie (blz. 9 t/m 19)
Soorten reisteksten:
Vroeger bestond er nog geen laptop waarop je aantekeningen kunt maken. Daarom maakte
mensen, die op reis waren, aantekeningen in zijn/haar scheepsjournaal. In een reisdagboek
tekent men dagelijks zijn belevenissen op. Reisbeschrijvingen werden achteraf geschreven.
Imaginaire reisverhaal = een nieuw soort reistekst. Hierin werden eigen ervaringen, maar
ook informatie wat al bekend was opgeschreven.
De vroegmoderne tijd:
De vroegmoderne tijd ligt tussen de Middeleeuwen en de moderne tijd in (1500 tot 1800)
Het Humanisme leidde tot de Renaissance (rond 1400)
De Renaissance is een stroming in wetenschap en kunst waarin concurrentie met de
prestaties van de klassieke oudheid centraal stond.
Rond 1500: Renaissance kwam van Italië nu naar West-Europa
De zeventiende eeuw ook wel de Gouden Eeuw: rijkdom nam toe
1700 en 1800 de eeuw van het rationalisme of de verlichting (Hoogtepunt: Franse
Revolutie, 1789. Het jaar 1789 wordt als eindpunt van de vroegmoderne tijd beschouwd)
Reizen als noodzaak:
Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648)
1568 de gewapende opstand brak uit
Zeeland en Holland wisten zich vrij te vechten
Spanje deed intussen zijn best om het verloren gebied te heroveren
Een grote rol bij het verwerven van een monopoliepositie speelde de VOC (Verenigde
Oost-Indische Compagnie). Opgericht in 1602
Handelden in peper, specerijen, koffie, thee, textiel en porselein
Verre reizen deed men nauwelijks voor zijn plezier, want de sterfkans was groot
(Scheurbuik, stromen, besmettelijke ziektes, etc.)
Andere landen, andere mensen:
Een belangrijk verschil was dat de Europeaan geneigd was op de volkeren van andere
werelddelen neer te kijken. Die beschouwde zichzelf als de beschaafde christen en de
‘ander’ was niets waard.
Deze beeldvorming had een lange voorgeschiedenis, dit lees je al terug in de Bijbel.
Voorbeeld: het verhaal van Cham (zoon van Noach): hij werd vervloekt en zijn nageslacht
gelijk ook.
versie 21-22
, Klimaattheorie: Griekse en Romeinse artsen dachten dat het klimaat bepalend was voor
het uiterlijk, temperament en intellectuele vermogen van mensen.
Deze vooroordelen op grond van de Bijbel en de klimaattheorie werden nog versterkt
door de natuurlijke overlevingsdrang.
Pikbroek = zeeman
Rederijkers:
Rederijkers hielden zich bezig met literatuur in wedstrijdvorm. Ook speelden ze toneel. Hun
gezelschap heette een rederijkerskamer, naar het lokaal dat hun thuisbasis was. Maar in de
loop van de achttiende eeuw verdwenen de meeste kamers.
versie 21-22