Inleiding in de forensische psychiatrie en psychologie – 2023/2024
Hoorcollege 1 – inleiding
Voorbeeld casus Breivik
- Psychiaters concludeerde: schizofrenie, psychotisch (of niet),
ontoerekeningsvatbaarheid (of niet)
- Zorgde voor discussie over de ontoerekeningsvatbaarheid onder psychiaters en
ook in de rechtbank
Psychiater en jurist Firestone (2007); “probably no single issue in the annals of
criminal law has stirred more controversy, debate, and comparison among
laypersons, as well as jurists, than the insanity defense.”
TBS
- Voorwaarde voor tbs: psychische stoornis, ernstig misdrijf, gevaar op herhaling in
de samenleving
- Voor tbs moet een rapport opgesteld te zijn door psychiater en psycholoog
Voorbeeld casussen (tentamenstof)
- Bijenkorfmoeder: waan psychose geen tbs
- Jack de prikker: hallucinatie psychose en wel tbs
- De Mol: wordt vrijgesproken want dement
Forensische psychiatrie: de grens van psychiatrie en recht (strafrecht)
- Artikel 39 Wetboek van Strafrecht: Niet strafbaar is hij die een feit begaat, dat
hem wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn
geestvermogens niet kan worden toegerekend.
- Artikel 37a Wetboek van Strafrecht: “de verdachte bij wie tijdens het begaan van
het feit gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens
bestond, kan op last van de rechter ter beschikking worden gesteld indien….”
DSM-5: diagnostic and statistical manual of mental disorders.
- Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen
- Alle psychische stoornissen staat hierin beschreven en welke symptomen erbij
horen.
- Stoornissen zoals: Cognitieve gedragstherapie Deep brain stimulation; effectief
voor Parkinson
Syndroom vs. ziekte
- Ziekte: lichamelijke verschijnselen, bacterie, te vinden in MRI/lab
onderzoek/röntgenfoto
- Syndroom: voldoen aan verschillende symptomen die twee kanten op kunnen dus
bijvoorbeeld afvallen of aankomen/ insomnia of hypersomnia alles is beschrijvend
Co-morbiditeit: verschillende stoornissen naast elkaar
Psychiatrie en maatschappij: onvrijwillige opname, tbs, Vgz?
,Inleiding in de forensische psychiatrie en psychologie – 2023/2024
Voordeel/nadeel van medicijn antidepressiva
- Voordelen: het kan helpen, brengt ontwikkelingen
- Nadeel: bijwerkingen, inwerktijd, verslavingsgevoelig
- De middelen werken op neurotransmitters, serotonine (in je zenuwen)
Hoorcollege inleiding strafrecht voor niet-juristen
Het Nederlandse strafrecht
Twee soorten recht publiek recht en privaatrecht
- Privaatrecht: regelt alles tussen burgers onderling
- Publiek recht: recht tussen overheid en burger. Hieronder valt weer staats- en
bestuursrecht en strafrecht.
Formeel en materieel strafrecht
Materieel strafrecht
- Welke gedragingen is strafbaar?
- Onder welke voorwaarden?
- Welke straffen zijn er?
- Vb. artikel 287 doodslag en artikel 310 diefstal
- Wetboek van strafrecht (Sr)
Formeel strafrecht
- Regels voor opvolging, vervolging en berechting
- De hele procedure
- Vb. artikel 126g iemand stelselmatig observeren en artikel 151a DNA onderzoek
- Wetboek van strafvordering (Sv)
EVRM (Europees verdrag voor de rechten van de mens)
- Verbod foltering (art. 3), recht op vrijheid (art. 5), recht op eerlijk proces (art. 6)
Wederrechtelijk: in strijd met de regels en normen
Beginselen
- Vervolgingsmonopolie; OM is enige die mag vervolgen
- Legaliteitsbeginsel; in materiele zin dat gedrag alleen strafbaar is als het door de
wet strafbaar is gesteld.
- Onschuldpresumptie; iemand is onschuldig tot het tegendeel bewezen is
- Nemo tenetur; niemand gedwongen kan worden om mee te werken aan je eigen
veroordeling -> zwijgrecht
- Recht op een eerlijk proces; verdediging moet effectief verdediging kunnen
voeren
- Subsidiariteit; opsporingsambtenaren moeten het meest geschikte middel
gebruiken
- Proportionaliteit; opsporingsambtenaren moeten geen grotere inbreuk maken dan
nodig op het leven van de verdachte
, Inleiding in de forensische psychiatrie en psychologie – 2023/2024
Het strafproces
Voorbereidend onderzoek; opsporing
- Onderzoek naar strafbaar feit
- Bijvoorbeeld na aangifte
- Onder leiding van officier van justitie; onderdeel van het OM
- Belangrijke rol rechter- commissaris; volledig onafhankelijke rol
- Een verdachte komt in beeld (art. 27 lid 1 Sv verdachte heeft recht op zwijgrecht,
advocaat, inzage processtukken)
De vervolging
- Opportuniteitsbeginsel; OM hoeft niet te vervolgen
- Seponeren; geen aanleiding om te vervolgen/ geen bewijs
- Dagvaarding
- Transactie; vb. betalen van geldbedrag
- Strafbeschikking; geldboete, taakstraf (verkeersboete)
- Art. 12 Sv (wanneer je toch vindt dat de zaak moet worden vervolgd kan je
bezwaar indienen via artikel 12 procedure)
Onderzoek ter terechtzitting in rechtbank
- Rechter (enkelvoudige (een rechter) of meervoudige kamer (drie rechters))
- Advocaat
- Verdachte
- Getuigen
- Deskundigen; gedragsdeskundige
- Slachtoffers/ nabestaanden
Beraadslaging en uitspraak
- Raadkamer; rechters gaan in beraad over de beslissing
- Rechter moet een beslissing nemen; het vonnis
- Uitspraak binnen een redelijke termijn; meestal 2 weken of meteen
- Hoger beroep; bij het gerechtshof daarna evt. nog bij de Hoge Raad
Tenuitvoerlegging
- Gevangenisstraf, taakstraf of geldboete
Het beslissingsschema van de strafrechter
Art. 348 Sv: formele vragen
- De dagvaarding geldig?
- Is de rechter bevoegd?
- Is de OvJ ontvankelijk?
- Zijn er redenen om de vervolging te schorsen?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zarrazwart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
