Dit is een samenvatting van het hele boek van vraag en aanbod van economie. Het is module 2 van Praktische Economie en is gegeven in de bovenbouw, en soms al op 3vwo.
1.1 De individuele vraag
De vraag naar goederen wordt bepaald naar behoeftebevrediging en de prijs.
Daarbij geldt de wet van de vraag: hoe hoger de prijs, hoe lager de gevraagde
hoeveelheid en andersom. Dit ontstaat door individuele vraag: het aantal eenheden
dat een consument wil kopen bij een bepaalde prijs. Verkopers van producten
kennen de vraag maar hun producten; uit ervaring weten ze hoeveel stuks ze voor
welke prijs kunnen verkopen. De wet van de vraag wordt verklaard door de
betalingsbereidheid: de maximale prijs die een consument wil betalen voor ééń
product bij een gegeven aantal.
Consumentensurplus: optelsom van het individuele consumentensurplus van alle
consumenten die het product kopen (de optelsom van de verschillen tussen wat de
consumenten bereid is te betalen en de prijs).
Bij discrete vraag zijn de gevraagde aantallen telkens een geheel getal
(staafdiagram) en bij continue vraag wordt de vraag van de consument(en)
weergegeven als een (individuele) vraaglijn (lijndiagram).
Hoe lager de prijs, hoe groter het individuele consumentensurplus; het welbevinden
van consumenten neemt toe naarmate de prijs lager is.
Factoren die de individuele vraag beïnvloeden
- individuele voorkeuren
- het beschikbare budget
- de aanwezigheid van substituten: verschillende producten die kunnen
voorzien in de bevrediging in dezelfde behoefte. Consumenten hebben een
lagere betalingsbereidheid voor substitueerbare producten (als het een veel
duurder wordt koopt de consument het andere). De individuele vraag naar
een product neemt af als er substituten voor bestaan.
- de aanwezigheid van complementen: producten die alleen in combinatie met
elkaar een behoefte kunnen bevredigen. De betalingsbereidheid neemt toe
als het complementaire product al in bezit is.
- exogene factoren: omstandigheden waar de consument zelf geen invloed op
heeft (verkeer, weer)
!!!! de individuele vraag wordt niet door de prijs beïnvloed.
1.2 De collectieve vraag
De collectieve vraag is de optelsom van de individuele vragen: hoeveel
producteenheden er door een groep worden afgenomen. Deze heeft wel invloed op
de prijs. Het afzetgebied heeft hier invloed op: het gebied waar de producent zijn
product verkoopt. Of iemand het product koopt en hoeveel, wordt bepaald door de
individuele betalingsbereidheid.
De collectieve vraaglijn (ook wel prijs-afzetlijn) geeft het verband weer tussen de
prijs van een product en het aantal eenheden dat er bij die prijs wordt afgezet.
Een toename in de vraag betekent dat er collectief meer betaald wordt voor ieder
aanbod. Verandering in de prijs heeft geen invloed op de vraaglijn, maar wel op de
gevraagde hoeveelheid (de verandering in de gevraagde hoeveelheid heeft weer
invloed op de vraaglijn).
, Collectieve consumentensurplus: de optelsom van het individuele
consumentensurplus van alle individuen in de groep die het product kopen. Dit is de
maatstaf voor het welbevinden van de consumenten als geheel.
Hoe lager de prijs, hoe groter het collectieve consumentensurplus.
1.3 Prijselasticiteit
Omzet: prijs x gevraagde hoeveelheid. De prijselasticiteit van de gevraagde
hoeveelheid geeft aan hoeveel procent de gevraagde hoeveelheid verandert als
gevolg van een prijsverandering.
Prijselasticiteit = % verandering gevraagde hoeveelheid : % verandering prijs
!!! het is een verhoudingsgetal en negatief
De prijselasticiteit is negatief door de wet van de vraag. Voorbeeld: prijselasticiteit
van -2: door een prijsverhoging van 1% daalt de gevraagde hoeveelheid met 2%.
waarde prijselasticiteit % veranderingen gevolg prijsverhoging
0 de vraag verandert niet bij omzet stijgt
een procentuele
verandering van de prijs
tussen 0 en 1 de % verandering van de omzet stijgt
vraag is kleiner dan de %
verandering van de prijs
-1 de % verandering van de omzet blijft gelijk
vraag is gelijk aan de %
verandering van de prijs
kleiner dan -1 de % verandering van de omzet daalt
vraag is groter dan de %
verandering van de prijs
-oneindig de % verandering van de omzet verdwijnt
vraag is oneindig veel
groter dan van de prijs
Giffengoederen: producten met een positieve prijselasticiteit: de vraag stijgt bij een
prijsstijging. Bijvoorbeeld bij brood: door de stijging van de broodprijs is het inkomen
van arme mensen niet meer toereikend genoeg om zowel vlees als brood te kopen
dus kopen ze alleen nog brood.
De waarde van de prijselasticiteit is verschillend voor ieder punt op de vraaglijn.
Dezelfde absolute verandering in prijs, betekent een kleinere procentuele
verandering van de prijs naarmate de prijs hoger is. Hoe hoger het startpunt van de
prijsverandering op de vraaglijn ligt, hoe groter de negatieve waarde van de
prijselasticiteit.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper puckab. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
