Boek: Basisboek literatuur
Auteurs: Corrie Joosten, Coen Peppelenbos en Bart Temme
Uitgeverij: kleine Uil educatef
ISBN: 978 94 92 190 07 9
Samenvatng: Bobi Kenbeek
3.2 Poëzie: analyse en interpretate blz. 213 t/m 250)
Begrip Uitleg Voorbeelden
Typografische
kenmerken
Enjambement Een vers)regel wordt afgebroken Er valt niet tegen op te baren, waar
op een plaats waar geen zelfs het
natuurlijke pauze in de tekst is. Je Begrafeniswezen, de inteme huis
moet doorlezen naar de volgende genoot, die
regel, dit wordt gebruikt voor
spanningsopbouw.
Metrum Uitleg Voorbeelden
Begrippen
Metrum De maat in het gedicht. Hier kun je Metrumsoorten
achter komen door het gedicht Jambe v – onbeklemtoond,
hardop voor te lezen en de beklemtoond)
beklemtoonde en onbeklemtoonde Trochee – v beklemtoond,
lettergrepen te horen. onbeklemtoond)
Spondee - - beklemtoond,
Beklemtoont is teken: - beklemtoond)
Onbeklemtoond is teken: v Dactylus – vv beklemtoond,
onbeklemtoond, onbeklemtoond
Regel 1: Alle lidwoorden zijn Anapest vv – onbeklemtoond,
onbeklemtoond: de, het, een onbeklemtoond, beklemtoond)
Regel 2: Alle lettergrepen met een Amfibrachys v – v onbeklemtoond,
stomme e zijn onbeklemtoond: beklemtoond, beklemtoond)
over, later, roepend
Elisie Het uitstoten van een Donkre i.p.v. donker of ’t in het plaats
onbeklemtoond deel. van het.
Epenthesis Het invoegen van een Harrenas in plaats van harnas,
onbeklemtoonde lettergreep. varreken in plaats van varken.
Antimetrie Het bewust doorbreken van het Cirk’lend, zwevend, zwenkend. Deze
vaste metrum, om de dreun in het woorden krijgen een extra nadruk, dit
gedicht te voorkomen en om is drie keer een antmetrie
woorden extra nadruk te geven.
Klankkenmerken Uitleg Voorbeelden
Begrippen
Volrijm Overeenkomst van klinkers in Als vogels in een volière
beklemtoonde lettergrepen plus twitteren wij erop los
alles wat daarop volgt. voorbij de ruimtelijke barrière
in een vrolijke chaos.
Indentiek of gelijk Volrijm van dezelfde woorden hard – hard
, rijm zonder betekenis verschil
Rijk rijm Volrijm van gelijkklinkende hard – hart.
woorden, maar die wel een
verschillende betekenis hebben.
Assonantie/ Overeenkomst van uitsluitend de leeg over de lege zeeën,
klinkerrijm klinker van beklemtoonde de olijke olifant
lettergrepen van grijpend ijzer,
Het licht stroom door de hoge
vensters in,
De ‘e’ en de ‘o’ en de ‘ij’.
Acconsonerend rijm Overeenkomst van alleen de bofen – grifel of lust - mist
medeklinkers, midden in of aan het
einde van een woord.
Alliteratie/beginrijm/ Overeenkomst van medeklinkers doelloos, desolaat en zonder drift
stafrijm/Germaans aan het begin van beklemtoonde de gekke gokker
rijm lettergrepen. geluiden van leven
de wanhoop en welsprekendheid
de geboorte van een berg
Kreupelrijm Onzuiver rijm, doordat de Omdat ik nogal aan haar hing
klemtonen verschillend liggen, Was dat wel een telleurstelling
komen de rijmklanken niet
overeen. Of
Scherven brengen geluk
Daarom dit decorstuk
Oogrijm Ziet eruit alsof het rijmt, maar de Na bijna vierenhalf jaar zangles
rijmklanken komen niet overeen. Kwam er een tophit voor The Bangles
De mooie meisjes zongen samen
Het stemmige Eternal Flame
Mannelijk of staand Laatste lettergreep heeft de Staan – gaan, gerust – gekust,
rijm klemtoon. hoedenplank – rank
Vrouwelijk of slepend Na de beklemtoonde lettergreep, gillen – rillen, zeilen – mijlen, gelukkig
rijm volgt nog één onbeklemtoonde – nukkig, lindebomen – dromen.
lettergreep.
Onzijdig rijm/glijdend Na de beklemtoonde lettergreep Kinderen – hinderen, buigingen -
rijm volgen er nog twee zuigingen, verdorvene – gestorvene
onbeklemtoonde lettergrepen.
Eindrijm Eindrijm is een vorm van rijm zijn kwetsbare ideeën stalde hij uit
waarbij woorden en/of dichtregels in een finterdunne dichtbundel
eindigen met dezelfde klank. als orchideeën achter een winkelruit
Dubbelrijm Aan het eind van de versregels is er fijn zijn
rijm van meer dan één klein zijn
beklemtoonde lettergreep
of
Een oude man in Gaasterland
Die nam een bronzen vaas ter hand
Voorrijm Rijm aan het begin van voorregels Koudvuur om jou
Zoutzuur om jou
