Motivatie Term voor alle processen die te maken hebben met de aanzet, de richting, de intensiteit
en het volhouden van lichamelijke en psychische activiteiten.
Emotie Viervoudig proces dat te maken heeft met fysiologische arousal, cognitieve interpretatie,
subjectieve gevoelens en gedragsmatige expressie. Emoties helpen het organisme om te gaan
met belangrijke gebeurtenissen.
, 9.1 | Wat Motiveert ons?
Het concept motivatie verwijst naar alle processen met betrekking tot:
A. Het voelen van een behoefte of verlangen
B. Het activeren, selecteren, sturen en volhouden van mentale en fysieke activiteiten die gericht
is op bevestiging van de behoefte of verlangen
C. Het reduceren van de behoeftesensatie.
Prestatiemotivatie
De meeste mensen werken natuurlijk om geld te verdienen. Psychologen noemen geld en andere
prikkels extrinsieke motieven, omdat ze van buiten de persoon komen. → In het algemeen heeft
extrinsieke motivatie betrekking op externe prikkels die een organisme tot actie zetten.
Het idee dat mensen werken omdat ze worden gemotiveerd door extrinsieke beloningen, heet het
beloningstheorie.
Een meer uitgewerkte theorie, de verwachtingstheorie, zegt dat mensen gemotiveerd worden
om aan taken te werken als ze verwachten daarin succesvol te zijn en als ze de resultaten van hun
werk waarderen, zowel dingen die ze produceren als de beloningen daarvoor.
Mensen kunnen ook intrinsieke motivatie hebben om te werken: motieven die vanuit de persoon
ontstaan. In het algemeen heeft intrinsieke motivatie betrekking op een activiteit waaraan iemand
zich wijdt omwille van de activiteit zelf, ongeacht externe beloningen of stra en. → Je doet het
omdat je er een psychologische behoefte mee bevredigt. Korthom: het uitvoeren van een
intrinsiek gemotiveerde activiteit is een beloning op zichzelf.
Prestatiedrang (need for achievement, n Ach): In McClellands theorie: Een geestelijke toestand
die een psychologische behoefte veroorzaakt om een moeilijk maar aantrekkelijk doel te bereiken.
De prestatiemotivatietest
Een speci eke test om prestatiemotivatie op te meten werd ontworpen door de Nederlandse
psycholoog Hubert Hermans (1970).
De oorspronkelijke prestatiemotivatietest (PMT) is te gebruiken vanaf de 16e leeftijd. Er is ook een
versie voor kinderen ontwikkeld, waarvan de laatste PMT-K-2 (2011).
De PMT meet drie aspecten die gerelateerd zijn aan prestatiemotivatie:
• Prestatiemotief: een relatief stabiel persoonlijkheidseigenschap die in speci eke situaties leidt
tot presteren;
• Positieve en negatieve faalangst: die beide bepalend zijn voor de productiviteit en de houding
ten opzichte van werk.
Een crosscultureel perspectief op prestatie
Westerlingen zien prestaties meestal als het gevolg van individueel talent, vastberadenheid,
intelligentie of houding. → In een groot deel van de wereld wordt prestatie in een bredere context
bekeken, namelijk als een combinatie van persoonlijke sociale en emotionele factoren.
Deze waarneming komt overeen met het onderscheid dat Harry Triandis vond tussen culturen
waarin de nadruk ligt of op individualisme of op collectivisme. Westerse culturen benadrukken het
individualisme. → Persoonlijke prestaties worden hier vooral gewaardeerd. In Zuid-Amerika, Azië
en Afrika ligt de nadruk juist op collectivisme. → In deze culturen wordt veel waarde gehecht aan
loyaliteit. Het individu is ondergeschikt aan de groep; het gaat niet om persoonlijke eer, maar om
de eer van de familie, het team of een andere groep.
fi fiff
, De onverwachte e ecten van beloningen op motivatie
Een extrinsieke beloning kan een reden zijn waarom mensen presteren. Maar wat gebeurt er als
mensen extrinsieke beloningen krijgen voor vrijetijdsactiviteiteten? Beloningen voor dingen die ze
intrinsiek leuk vinden?
Overrechtvaardiging
Leppers onderzoeksgroep concludeerde dat de externe bekrachtiging (het diploma) de interne
motivatie van de kinderen in de kiem had gesmoord. Ze noemden dit overrechtvaardiging
(overjusti cation). → Door overrechtvaardiging was de motivatie van de kinderen verschoven van
intrinsiek naar extrinsiek. Het gevolg was dat de kinderen geen zin hadden om een tekening te
maken zonder daar een beloning voor te krijgen.
→ Het lijkt erop dat een beloning soms het plezier wegneemt van iets ‘voor de lol’ doen.
Het fenomeen van overrechtvaardiging werd later ook aangetoond bij volwassenen en
uitgebreider beschreven in de zogenaamde motivation crowding theory.
overrechtvaardiging: Proces waarbij een extrinsieke beloning een interne motivatie verdringt.
Wanneer werken beloningen?
Belonen heeft een functie bij het motiveren van mensen, maar alleen als de beloning in
verhouding staat tot de prestatie, en niet wordt gebruikt om iemand ‘om te kopen’.
In het algemeen hebben beloningen 3 belangrijke gevolgen voor motivatie, afhankelijk van de
omstandigheden:
• Beloningen kunnen een e ectieve manier zijn om mensen te motiveren dingen te doen die ze
anders niet zouden doen.
• Beloningen kunnen de motivatie vergroten, mits ze worden gegeven voor een goede prestatie.
• Beloningen kunnen intrinsieke motivatie nadelig beïnvloeden, als ze worden gegeven zonder
rekening te houden met de kwaliteit van het werk.
Flow
De grootste prestatie op het gebied van muziek, kunst, wetenschap, handel en talloze andere
zaken zijn dan ook meestal het gevolg van intrinsieke motivatie. → Het gaat om mensen die
doelen nastreven waarin ze intens geïnteresseerd zijn.
Er ontstaat een bepaalde geestestoestand als je zo intens op een probleem of activiteit bent
geconcentreerd dat je alle gevoel voor tijd kwijtraakt en niet meer weet wat er om je heen
gebeurd. → De psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi noemt deze toestand ow.
fi ff ff fl
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper talhakara. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
