Tentamen: Media en Society into the 21st Century (hoofdstukken 6, 8, 11, 12)
Hoofdstuk 6: Propaganda in Peace and War
Introductie
Propaganda eerst gebruikt in de context van religie, later bij verspreiding politieke overtuigingen.
De massamedia van de twintigste eeuw werden gebruikt als kanalen voor het verspreiden van
informatie met als doel om de bevolking met politieke ideologieën te beïnvloeden, te overtuigen, te
bekeren en in het gareel te brengen, dit op een voorheen onbekende grote schaal. Propaganda heeft het
meeste effect als mensen geen toegang hebben tot informatiekanalen en ontmoedigd worden van
kritisch denken.
The Context of Soviet Propaganda
In de Sovjet Unie was massa-indoctrinatie (het onder dwang bijbrengen van een politieke leer) een
belangrijk middel om de gemeenschap naar de communistische leer te vormen.
Propaganda moest duidelijk maken dat het regime verantwoordelijk was voor bepaalde prestaties.
Context van de ontwikkelingen: de opkomst van nazi Duitsland vormde een bedreiging voor de Sovjet
Unie > verhoogde de kans op een oorlog. Daarom benadrukte propaganda de waakzaamheid en
persoonlijke opofferingen om de Sovjet Unie te beschermen tegen fascisme of nazisme.
Media en Methods of Soviet Propaganda
Methoden voor propaganda:
Kranten hadden dominerende rol
Radio-uitzendingen/luidsprekers
Massabijeenkomsten / ‘opschuddingen’ een groot deel van de bevolking ongeletterdheid
was en andere communicatiemiddelen te duur waren. (Hier past het voorbeeld uit hoorcollege
7 over ‘Agitprop’ bij).
Theater
Posters belangrijk visuele cultuur, want analfabetisme, makkelijk geproduceerd, berichten
konden snel aangepast worden.
Film problemen van analfabetisme en verschillen in taal/cultuur overwinnen. Geen
entertainment, puur voor overtuigen/onderwijzen. Duur: dus korte films.
De Sovjet Unie in de regeringsperiode van Stalin is een voorbeeld van hoe de massamedia gebruikt
worden als instrumenten van de staat, waarbij de staat een monopolie heeft op de publieke
uitdrukking.
Nazi Propaganda and Control of the Media
Methoden voor propaganda:
Posters / wall newspapers visuele propaganda
Film om ‘thuisfront moraal’ en vechtgeest te behouden.
Net als in de Sovjet Unie was in Duitsland de controle over de media gecentraliseerd en werden
kranten, radio en film gebruikt door het regime voor propaganda.
The Effectiveness of Propaganda
Propaganda kan niet gezien worden als de enige factor voor politiek succes. In de totalitaire systemen
ging propaganda samen met terreur en onderdrukking.
Ian Kershaw: de effectiviteit van propaganda is afhankelijk van de mogelijkheid om voort te bouwen
op een algemene opvatting, om bestaande waarden te bevestigen, om bestaande vooroordelen te
ondersteunen.
, Wartime Propaganda in Liberal Democratic Societies
In Westerse landen werd geloofd dat mensen propaganda sneller ‘accepteren’ als ze niet weten dat ze
gepropagandeerd worden.
US Propaganda in the Second World War
Democratische overheden maakten geen gebruik van de voordelen van directe controle op de media
maar waren afhankelijk van censuur en regulatie. Niet alle propaganda was ook overheidspropaganda.
In de Tweede Oorlog werd de VS (anders dan GB) niet face to face geconfronteerd met Duitsland.
Film werd veel gebruikt als propagandamiddel, de vijf grootste studio’s speelden een belangrijke rol in
het bevredigen van de publieke vraag naar visuele informatie over de oorlog. Film werd gezien als het
meest effectieve middel van propaganda, omdat het visueel aantrekkelijk was en het mogelijk was om
politieke boodschappen te mengen met entertainment. Door filmpropaganda werden ook spanningen
onthuld over de relaties tussen de verschillende rassen in Amerika. Radio was ook een belangrijk
middel voor propaganda, het werd door veel mensen gezien als belangrijkste nieuwsbron.
Great Britain and the “Strategy of Truth”
Britse propaganda had de reputatie van overdrijving en leugens, daarom werden berichten over de
wreedheid van de nazi’s voorzichtig behandeld. De vastbeslotenheid van propaganda ambtenaren om
ongeloof van het publiek te voorkomen, had een belangrijke invloed op de Britse propaganda. De
propaganda ambtenaren hanteerden drie principes: nieuws moet niet onderdrukt worden, nieuws moet
waar en accuraat zijn, censuur vooraf is beter.
Propaganda and the Pacific War
Waar Groot-Britannië met propaganda over Duitsland nog heel terughoudend was, gaat het over Japan
helemaal los > botte, racistische propaganda. Racistische propaganda gericht op Japan sprak veel
Amerikanen, Australiërs en Britten aan omdat het voortborduurde op lang bestaande vooroordelen.
Belangrijkste van het hoofdstuk: de voorbeelden van het gebruik van propaganda in
vrede en oorlog, door totalitaire en democratische regimes, laten de belangrijkheid van
de massamedia zien in het belang van de staat. Media werden gebruikt om te
overtuigen zowel in het thuisland als internationaal. De effectiviteit van propaganda
heeft te maken met eerder bestaande houdingen en geloof, in hoeverre
propagandaberichten bevestigden of afweken van sociale realiteit, en de mate waarin
de staat gebruik maakte van andere maatregelen zoals terreur en onderdrukking.
Hoofdstuk 8: Television and Consumer Societies
Introductie
Door de komst van televisie in de tweede helft van de 20 e eeuw werden films, kranten, tijdschriften en
radio minder populair. Televisie werd het dominante medium en stond centraal bij de opkomst van
consumenten samenlevingen.
Origins
Het was de Radio Corporation of Amerika (RCA) die de basis vormde voor het begin van televisie-
uitzendingen in Amerika (1939) en Engeland (1936). De ontwikkeling van televisie werd gevormd
door deels technologie, maar ook door politieke en sociale systemen en door de regels die er al waren
voor radio. De invloed van bestaande vormen van entertainment was ook belangrijk. Televisie was een
profiterend medium: veel inhoud kwam van bestaande evenementen (sport, koninklijke trouwerijen
etc.) en ontwikkelde genres die ook terug te zien waren in vaudeville, theater, radio en film.
