Inhoudsopgave
H1: Introductie 2
H2: Functionele neuro-anatomie 10
H3: Ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel 24
H5 : Integreren van neurologische en psychologische afnames 34
in neuropsychologische assessment
H6: neuropsychologische domeinen van functioneren 38
H7: Het neuropsychologische assessment proces 44
H8: Neuropsychologische benaderingen en procedures van assessment 48
H9: Disruptive behavior disorder 60
H10: internaliserende stoornissen: depressie & angst 75
H11: Autisme Spectrum Stoornissen 82
H12: Taal- en leerstoornissen 90
H13: metabolische, biogenetische, neuromotorische en seizure stoornissen 105
H14: Verworven neurologische stoornissen 119
H15: Kanker bij kinderen (Leukemie en HT) 132
H16: Neuropsychologische interventies en behandelingen 138
H17: psychofarmacologische en gecombineerde interventies 146
1
,H1: Introduction to Child Clinical Neuropsychology
Child neuropsychologie = de studie van hersenfunctioneren en gedrag in kinderen en
adolescenten. Omdat hersenfunctioneren een directe impact heeft op gedrags-,
cognitieve en psychosociale aanpassing van kinderen, moeten stoornissen worden
gezien binnen een geintegreerd model. In dit model zijn ook de ontwikkeling van het CNS
en de neurologische ontwikkeling van de stoornissen belangrijk .
Klinische kinderneuropsychologen bestuderen en behandelen een verscheidenheid aan
neuropsychologische stoornissen.
Stoornissen Rol van de kinderneuropsycholoog
Leerstoornissen Evaluatie en interventie
Dyslexia + Pervasive developmental Dis.
Psychiatrische Stoornissen Begrijpen van de moeilijkheden van het kind
ADHD + OCD + Mood Disorder + CD en suggesties geven voor interventies thuis
en op school.
Medische stoornissen Comprehensive neuropsychologische
TBI + herstel van kanker + seizure + evaluatie van hun krachten en zwakten.
movement disorder
- Het is belangrijk dat functionele corticale en subcorticale systemen intact zijn voor de
aanpassing van kinderen.
- Men is nu bezig om specifieke strategieen te ontwikkelen om neuropsychologische
stoornissen bij kinderen te behandelen.
The bijdrage van neurowetenschap
Door een revolutie van de neuroscience en medische technologieen, worden
ontwikkelingsproblemen nu onderzocht door middel van neuropsychologische theorieen,
methoden en empirische bewijzen. Door onder andere het gebruik van nieuwe methoden
is de relatief jonge wetenschap ‘klinische kinderneuropsychologie (KKN)’ bevorderd.
- MRI = Magnetic Resonance Imaging
- PET = Positron Emission Tomography
- CT = Computerized Tomography scans
- rCBF = Regional Cerebral Blood Flow
- fMRI = functional Magnetic Resonance Imaging onderzoekt de hersenactiviteit
door regionale veranderingen in blood flow te monitoren.
- DTI = Diffusion Tensor Imaging Bekijkt de witte stof tracts van de hersenen.
o Witte stof tracts = dragen neuronale impulsen door het brein
Door deze technieken weten we dat veel stoornissen een neurochemische aard hadden.
Vroeger dachten we:
- Psychiatrische stoornissen functioneel of mentaal van aard
- Gedragsstoornissen gerelateerd aan beloningssystemen en omgevingsfactoren
- Voorbeeld: Leesstoornis specifieke corticale gebieden in de linkerhemisfeer
Verschillende organisaties (INS/NAN/APA) houden zich bezig met het opstellen van
professionele standaarden voor de training van klinische neuropsychologen. Zo kunnen
ze de expertise verzekeren van de klinische neuropsychologen in het werkveld.
Ze moeten kennis hebben van:
- Algemene psychologie
- Algemene klinische psychologie
- Basis neurowetenschappen
2
,- Specifieke klinische neuropsychologie
- Stage van 1800 uur, 50% bezig met klinische neuropsychologie, inclusief specialisatie
in neuropsychologische assessment, interventietechnieken en klinische neurologie +
neuropathologie
Multiculturele kwesties in neuropsychologie
Veel maten die gebruikt worden in de neuropsychologische praktijk, zijn niet
gestandaardiseerd voor etniciteiten buiten de middle-class. Vroeger dacht men dat
onderzoek naar hersenen niet cultureel-gebonden is, maar huidige onderzoeken tonen
dat de volgende wel cultureel gebonden zijn:
o Handedness (recht / links)
o Specialisatie van de cerebrale hemisferen voor taken
o Zelfrapporten van gedragsfunctioneren
o Hersenontwikkeling
Studie naar immigratie naar Amerika en de reden voor immigratie:
Economische en politieke factoren beinvloeden de patronen van immigratie naar
geografische plaatsen in Amerika. Dit beinvloed weer de samples van proefpersonen die
gebruikt worden in de neuropsychologische praktijk. Hierdoor kan een demografische
groep leiden tot een bias in de resultaten en een verkeerde interpretatie.
Etnische verschillen in leren (Keith & Fine)
Conclusie: kinderen van verschillende etniciteiten kunnen voordeel hebben aan
verschillende strategieen. Het is ook mogelijk dat de patronen op neuropsychologische
testprestaties verschillen. Hier moet nog meer onderzoek naar gedaan worden.
Het probleem van culturele verschillen wordt waarschijnlijk niet snel opgelost . Het is
belangrijk dat psychologen bekend/sensitief zijn met deze kwesties en dat ze hun test
administratie en interpretatie voorzichtig uitvoeren.
Professional Training kwesties en ethiek
Het is niet ethisch om neuropsychologie uit te voeren zonder een goede training. Zonder
deze neuropsychologische training, zou een klinische / educatie psycholoog niet mogen
werken met neuropsychologische procedures, maten en interpretatie.
Waarom moeten K/E professionals kennis hebben van neuropsychologische processen?
1. Zij zijn meestel de eersten die een bepaald gedrag of problemen observeren,
gerelateerd aan de hersenstoornis. Het is nodig dat zij de kennis hebben wanneer zij
een kind zouden moeten doorverwijzen. Ze mogen dan dus niet hersenbeperkingen
diagnostiseren, maar wel er bekend genoeg mee zijn om ze door te verwijzen.
2. Psychologen die met hele jonge kinderen werken spelen een cruciale rol in het
identificeren van subtiele neuro-ontwikkelingsstoornissen, die goed te behandelen zijn
met een vroege interventie.
3. K/E professionals kunnen ouders en andere professionals inzicht geven over de
impact van eventuele medicatie op het kind.
a. Kennis over deze medicatie zou gegeven moeten worden door medische
professionals, zodat K/E psychologen een beter begrip hebben van de
voordelen en risico’s van medicatie, en hun effect op cognitieve, sociale en
gedragsfunctioneren.
b. Door de neuropsychologische basis van stoornissen te hebben, kunnen
educatiepsychologen helpen bij het ontwerpen en het uitvoeren van interventies.
4. Het werken in teams met medische professionals, K/E professionals is voordelig voor
een goede integratie van het kind. Wanneer dit niet gebeurt, kan er een
3
, miscommunicatie ontstaan, snappen leerkrachten bijvoorbeeld niet hoe de
hersenschade in elkaar zit en wat ze van een leerling kunnen verwachten. Het
curriculum van de study ‘psychologie’ zou moeten worden uitgebreid, in elk geval zou
elke psycholoog de biologische basis van stoornissen moeten kunnen begrijpen.
Belangrijke wetten voor het verlenen van Neuropsychologische diensten
(tentamen: het effect van de wetten voor de neuropsycholen en de patienten)
Wet Omschrijving
PARC Er zou een volledige educatie moeten zijn voor kinderen met een
Pennsylvania verstandelijke beperking, inclusief training voor deze kinderen om zo
Association for veel mogelijk zelfvoorzienend te worden
Retarded
Children (1971)
Mills Scholen moeten educatie aanbieden, ongeacht welke soort beperking.
(1971) Er werden ook limieten gezet op hoevaak een kind met emotionele of
gedragsproblemen geschorst / uit de klas gestuurd mocht worden.
EACHEA / IDEA Ontstaan op basis van de vorige twee
Individuals with
Disabilities Verschil IDEA en EACHEA: andere definitie/identificatie leerbeperking
Education Act
(1997) Aspecten van IDEA zijn:
1. Zero reject = alle kinderen, ongeacht hun beperking
2. Non-discriminatory evaluation
3. Gratis en appropriate educatie
4. Minst beperkende omgeving
5. Eerlijk proces (in plaatsing, assessment, identificatie, voorziening)
6. Ouder/kind educatie
Gratis en appropriate educatie = elke dienst die het kind ontvangt, kost geen extra geld
voor de verzorger (Occupational therapie, taaltherapie).
Least Restrictive Environment = kind moet onderwezen worden in en reguliere setting zo
vaak mogelijk per dag, afhankelijk per kind.
- IEP (individual educational plan) ontworpen voor elk kind, afh. van zijn behoeften.
o De IEP wordt ontworpen door een team dat bestaat uit verschillende educatie
professionals, de ouders en eventueel de student zelf.
o De IEP bestaat uit specifieke doelen en specifieke namen van mensen die
verantwoordelijk zijn voor het behalen van die doelen, en de tijd wanneer een
doel behaald zou moeten zijn.
Wet Omschrijving
Section 504 Deze wet verbiedt het om een kind met een beperking de toegang te
Deel van de ontzeggen aan het meedoen in activiteiten in de educatieomgeving.
Rehabilitatio - een beperking is hier niet hetzelfde als in IDEA, en kan ook stoornissen
n Act includeren die niet het leren direct beinvloeden (asthma, allergie,
diabetes).
- het is een anti-discriminatie statuut, dat ervoor zorgt dat aan de
behoeften van de studenten met beperkingen voldaan wordt.
- Om te bepalen of er sprake is van een beperkende situatie: beschrijving
van het effect op activiteiten, identificatie van noodzakelijke medicatie,
beschrijving van de nodige modificatie en accommodatie, een lijst van
participanten die betrokken zijn bij de educatie van het kind en een
review/ reassessment datum.
4
