Psychologie in het dagelijks leven
Samenvatting van de toetsdoelen. Hoofdstukken: 1,7(7.1,7.2,7.3.3.4), 3, 8( t/m
8.3.2),4,9,10. Met deze samenvatting is een 7.0 gehaald.
Hoofdstuk 1 Geest, gedrag en psychologische wetenschap
1. De student kan wetenschappelijke informatie van pseudowetenschappelijke
informatie en common sense (gezond verstand) onderscheiden.
Pseudowetenschappelijke informatie niet- onderbouwde psychologische aannamen
die als psychologische waarheden worden gepresenteerd. (waarzeggers bijv) (niet
wetenschappelijk bewezen).
2. De student kan de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie en
hun kenmerken op hoofdlijnen benoemen en kan de zienswijze van de zes
perspectieven herkennen in metaforen en uitspraken.
Psychodynamische psychologie
- Mensen zijn zich niet bewust van hun beweegredenen > onbewuste
verdrongen conficten in bewustzijn brengen.
- De mens is een confictwezen > kan leiden tot neurosen of sublimatie.
- Droominterpretatie.
- Sigmund Freud (1856- 1939)
veel kritiek op.
Sublimering (Duits: Sublimierung) is een term uit de psychologie, die voor het eerst werd
gebruikt door Sigmund Freud. Hij doelde hiermee op het omzetten van oerdriften in
sociaal of maatschappelijk geaccepteerde vormen.
Behaviorisme
- Geen innerlijke processen, maar waarneembaar gedrag - blackbox
psychologie.
- Wat mensen en dieren aan gedrag vertonen is gebaseerd op
leerervaringen( stimulus- respons).
- De omgeving bepaalt het gedrag.
- Watson en Skinner (operant conditioneren).
Humanistische psychologie
- Ontstaan als kritiek op de psychoanalyse en het behaviorisme.
- Geloven in de vrije wil van de mens > groei en zelfactualisatie.
- Zelfbeeld is bepalend voor gedrag.
- Abraham Maslow > behoeftehiërarchie.
- Carl Rogers > non- directieve therapie
Cognitief perspectief (denkprocessen)
- Mensen verlenen op een actieve manier betekenis aan zichzelf en hun
omgeving.
- De computer als metafoor voor de wijze waarop mensen met informatie
omgaan.
- Cognitie > opnemen, opslaan en gebruiken van informatie
Een van de belangrijkste psychologische perspectieven, waarbij de nadruk ligt op
mentale processen, zoals leren, geheugen, perceptie en denken als vormen van
informatieverwerking.
Sociocultureel perspectief (maatschappelijke omstandigheden)
, - Mensen zijn sociale wezens en daarom zijn sociale interactie en het culturele
perspectief van belang.
- Onderwerpen: vooroordelen, agressie, gehoorzaamheid en conformisme.
- Wat is de invloed van cultuur op het gedrag van mensen?
- Huidige psychologie heeft een westers subject als onderwerp.
Biologisch perspectief
Persoonlijkheid, voorkeuren, gedragspatronen en vaardigheden komen voort uit
lichamelijke eigenschappen.
Neurowetenschap: de oorzaken van ons gedrag worden gezocht in de werking van
de genen, hersenen, het zenuwstelsel en/of de hormonen.
Evolutionaire psychologie: gedrag is de uitkomst van genetische aanpassingen om
de kans op overleven en voortplanting te vergroten.
3. De student kan de vier stappen van de wetenschappelijke methode
benoemen en beschrijven.
1. Een hypothese ontwikkelen: Voorspelling van de uitkomst van het wetenschappelijk
onderzoek. Hypothese moet altijd weerlegbaar zijn.
2. Objectieve data verzamelen: Feitelijke gegevens werven
3. De resultaten analyseren: De hypothese accepteren of verwerven. komen de
resultaten overeen met de hypothese of moet dit aangepast worden?
4. De resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren.
- repliceren: voeren onderzoekers een onderzoek opnieuw uit, om te zien of ze dezelfde
uitkomsten krijgen als in het oorspronkelijke onderzoek.
4. De student kan de vijf soorten psychologisch onderzoek onderscheiden en
aangeven in welke situatie welk soort onderzoek van toepassing is.
Wetenschappelijk onderzoek
- Empirisch onderzoek (experimenteren) een specifeke serie procedures om
onder streng gecontroleerde omstandigheden informatie te verzamelen. Vooral
als er om een betrouwbare oorzaak/gevolg relatie (causaal verband) wordt
gevraagd. Onderzoeksbenadering waarbij gegevens worden verzameld door
middel van objectieve informatie uit de eerste hand, gebaseerd op sensorische
ervaring en observatie.
- Correlatie- onderzoek (verbanden leggen vb: gewicht, lengte) Vorm van
onderzoek waarbij de relatie tussen variabelen wordt bestudeerd zonder een
onafhankelijke variabele in een experiment te manipuleren. Uit
correlatieonderzoek kan geen oorzaak- gevolgrelatie worden afgeleid.
- Survey- onderzoek (vragenlijsten) zitten soms wel gevaren aan enquêtes:
sociaalwenselijk antwoord, vragen duidelijk? Vaak gebruikt bij snel onderzoek
met veel respondenten.
- Natuurlijke observatie (mensen observeren, natuurlijke omgeving) gevaren
hieraan: conditie kan niet bepaald worden van tevoren, geen controle over
omgeving.
, - Gevalstudie (1 of paar mensen diep gaat onderzoeken) vaak bij individuen
met zeldzame stoornissen of talenten.
Hoofdstuk 3 Sensatie en perceptie
5. De student kan het proces van stimulatie naar transductie, sensatie en
perceptie benoemen en toelichten.
- Transductie(omvorming): Proces waarbij de ene vorm van energie wordt
omgezet in een andere vorm, specifek: de omzetting van stimulusinformatie in
een zenuwimpuls.
- Sensatie: Een vroeg stadium van perceptie waarin receptoren een stimulus
omzetten in een patroon van zenuwimpulsen. Deze signalen worden
vervolgens voor verdere bewerking doorgestuurd naar de hersenen.
- Perceptie: proces waarbij aan het patroon van sensorische zenuwimpulsen
een gedetailleerde betekenis wordt toegekend. Perceptie wordt sterk
beïnvloed door herinnering, motivatie, emotie en andere psychologische
processen.
3 kenmerken die alle zintuigen met elkaar gemeen hebben: transductie,
sensorische adaptie en drempels.
stimulatie (vlinder)→transductie(informatie over de golfengte en de lichtsterkte in het
oog omgezet in neutrale impulsen) → sensatie (in de hersenen impulsen overgezet in
kleur helderheid en beweging) →perceptie (zorgt voor interpretatie van deze sensaties
door verbinden met herinneringen, verwachtingen enz.)
- Fysieke stimuli (lichtgolven, geluidgolven etc) worden door sensorische
neuronen opgevangen en omgezet in zenuwimpulsen
- Deze impulsen worden via de zenuwbanen naar de hersenen geleid, en die
halen er informatie uit over elementaire kenmerken van de stimulus.
- Wat we waarnemen is een weergave van de wereld die door de zintuigen en
de hersenen is gecreëerd.
- Absolute drempel: de hoeveelheid stimulatie die nodig is voordat de stimulus
wordt opgemerkt.
- Verschildrempel: de kleinst mogelijke verandering waarbij een stimulus nog de
helft van het aantal pogingen wordt opgemerkt. (ook wel JWV genoemd) (denk
aan geluid zachter zetten, examen vb)
- Signaaldetectietheorie: Is sensatie afhankelijk van de kenmerken van de
stimulus, de achtergrondstimulus en de detector. (je steekt miss meer op van
je collega door kopje kofe in ochtend) de drempeltheorie houdt geen rekening
