Samenvatting
Samenvatting Alle examenstof VWO 6
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Alle examenstof van VWO 6 aardrijkskunde.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
Voorbeeld 4 van de 33 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
AARDRIJKSKUNDERomy Lynn Mulder
HOOFDSTUKKEN 1 T/M 7 ALLE EXAMENSTOF
,Inhoud
Aarde: landschapszones.............................................................................................................. 2
Stedelijke gebieden in de VS ....................................................................................................... 5
Aarde: Middellandse zeegebied.................................................................................................. 8
Herhaling: Wereld ..................................................................................................................... 10
Herhaling: Aarde ....................................................................................................................... 17
Herhaling: Zuid-Amerika ........................................................................................................... 22
Herhaling: Leefomgeving .......................................................................................................... 26
1
,Aarde: landschapszones
De bodem is het bovenste gedeelte van de grond, hier vinden allerlei processen plaats zoals de toevoeging van organisch
materiaal en de in- en uitspoeling van infiltrerend water. Een Loofwoud is dichtbegroeid en zal onder natuurlijke
omstandigheden tot in de lengte van jaren blijven bestaan. Er zijn allerlei voedsel-, energie- en waterstromen die ervoor
zorgen dat beukenbomen blijven leven. Voedingsstoffen zijn opgeslagen in drie plaatsen: in het levend organisch materiaal
van de bodem, in het dode organisch materiaal op de grond en in de zwarte humuslaag in de bodem.
In tropische regenwouden gaan de meeste processen sneller dan in andere bossystemen. Dit komt door hoge temperaturen,
de hoge vochtigheid en het continue groeiseizoen. De vruchtbare, zwarte humuslaag ontbreekt in de bodem. Bacteriën breken
organisch materiaal snel af. Voedingsstoffen die vrijkomen bij deze mineralisatie wordt snel door vegetatie opgenomen. Een
ander deel wordt door de neerslag naar diepere lagen getransporteerd (uitspoeling). De voedingstoffen in dit bossysteem
zitten grotendeels opgeslagen in het levend organisch materiaal. De rode kleur van de bodem wordt veroorzaakt door de
sterke chemische verwering. Naaldwouden in de boreale landschapszone worden sterk beïnvloed door het korte groeiseizoen.
Door lage temperaturen liggen de processen waarbij levende organismen een rol spelen, een groot deel van het jaar stil. Er
ontstaat een relaties dikke laag met organisch afval. De grijze kleur vlak onder het aardoppervlak geeft aan dat organisch
materiaal naar diepere lagen is uitgespoeld.
In bossystemen werken planten, dieren, bodem, water en lucht
op elkaar in en dragen samen bij aan de voedselkringloop. De
grondsoort, hoogteligging en het reliëf hebben ook invloed op de
manier waarop de geofactoren op elkaar inwerken.
Bossen groeien overal waar voldoende water beschikbaar is, de temperatuur in de zomer niet te laag is en het groeiseizoen
voldoende lang duurt. Dit is het geval in de tropische zone, de gematigde zone en de boreale zone. De nuttige neerslag is de
hoeveelheid neerslag die overblijft na verdamping. In de bossystemen is de nuttige neerslag zo groot, dat veel water de
bodem intrekt richting grondwater en daarbij allerlei stoffen zoals humus en voedingsstoffen meeneemt.
In droge gebieden, op lage breedte heb je te maken met een neerslagtekort. Door gebrek aan begroeiing wordt er nauwelijks
of geen organisch materiaal gevormd. Woestijnbodems hebben vaak een witte of grijze kleur, die wordt veroorzaakt door de
concentratie van zout, kalk of gips. Deze concentraties ontstaan wanneer na een zeldzame regenbui het grondwater tegen de
zwaartekracht in stijgt tot vlak onder het oppervlak
en vervolgens verdampt. In het grondwater
opgeloste stoffen kunnen niet verdampen. Wanneer
er op gematigde breedte de nuttige neerslag vrijwel
nul is, verandert de natuurlijke vegetatie geleidelijk
van bos naar grassteppe. Omdat er geen uitspoeling
is, hoopt alle humus zich op onder het oppervlak.
Hierdoor ontstaat een bodem die bestaat uit een
dikke zwarte humusrijke en vruchtbare bovenlaag.
Op hoge breedte in de polaire zone groeien vanwege
de lage temperatuur en het korte groeiseizoen alleen
grassen, mossen en heide. In de toendra’s verteert
het organisch materiaal door de lage temperatuur
langzaam. De bovenste laag van de bodem bestaat
hierdoor grotendeels uit veen.
2
, Door het bedrijven van landbouw wordt het landschap sterk beïnvloed.
• De voedselkringloop wordt doorbroken. Het organisch materiaal dat anders op de grond zou vallen om langzaam te
verteren, wordt nu onttrokken aan het systeem.
• Van diversiteit naar monocultuur. De landbouw is het meest productief bij monocultuur. Hierdoor wordt het systeem
kwetsbaar.
Niet elke landschapszone is geschikt voor landbouw. De chemische en fysieke vruchtbaarheid spelen hierbij een rol.
Fysische vruchtbaarheid (verdeling in de bodem van vaststaande bestanddelen) van een bodem kun je bevorderen door akkers
te irrigeren zoals veel in de (semi) aride zone gebeurt. Ook natuurlijke processen als verdroging en verzilting zorgen voor een
afname van de kwaliteit van de bodem. Wanneer de kwaliteit afneemt spreken we van landdegradatie.
Bij bodemerosie verdwijnt het bovenste deel van de bodem. Wind en water zijn hiervoor verantwoordelijk. Versnelde
bodemerosie ontstaat wanneer de bodembedekking door menselijke activiteiten verdwijnt. Dit kan op verschillende
manieren: ontbossing, overbeweiding en akkerbouw.
In gebieden die te droog zijn voor landbouw lijkt irrigatie de oplossing, mits er water beschikbaar is. Steeds vaker wordt
daarvoor van grotere diepte of over grote afstanden water aangevoerd. Een deel van het irrigatiewater verdampt aan de
oppervlakte en laat kleine hoeveelheden zout achter. Een ander deel infiltreert waardoor de grondwaterspiegel stijgt. Dan
komt het proces van capillaire werking op gang. Hierbij zuigen hele kleine openingen in de droge grond water aan en
transporteren het naar boven.
In kwetsbare gebieden, die vaak gekenmerkt worden door bodems met lage vruchtbaarheid, zal intensieve landbouw voor
uitputting van de bodem zorgen. Alleen duurzaam landgebruik kan ervoor zorgen dat de landschapszones ook in de toekomst
door de mens gebruikt kunnen worden.
Een belangrijke vorm van landdegradatie is verwoestijning. Dat is het proces waarbij het land onbegroeid raakt en vervolgens
het bovenste deel van de bodem wegspoelt of wegwaait. Hierdoor verliest de grond zijn vruchtbaarheid. Het vindt plaats in
gebieden waar de jaarlijkse regenval nog net genoeg is voor landbouw, zoals in de woestijnsteppe en steppe van de (semi)aride
zone en drogere delen van de subtropische zone. Oorzaken voor verwoestijning zijn menselijke activiteiten zoals
overbeweiding, uitbreiding van akkerland en ontbossing in combinatie met de huidige klimaatverandering.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romylynnmulder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen