Mediation
LITERATUUR SAMENVATTING
Literatuursamenvatting
WEEK 5
Week 5
Inhoudsopgave
Hoorcollege
o Brenninkmeijer e.a., Handboek Mediation 2017
-Hoofdstuk 11: interventies
-Paragraaf 18.1: Inleiding
-Paragraaf 18.3: Arbeid
-Paragraaf 18.6: Overheid
o VE. Knipschild, B. Van Huisstede, M. Van de Griendt, E. Schutte, Mediation in arbeidszaken Den Haag: Sdu
2022, hoofdstuk 2 en 3.
o M. Kalter, Mediating in Hierarchical Workplace Conflicts, diss. KU Leuven, 2020, alleen de samenvatting op p.
iii/iv.
Werkgroep
o Brenninkmeijer e.a., Handboek Mediation 2017
-Hoofdstuk 5: Onderhandelen
o M. Pel & J. Amaus, het belang van belangen 2007
-hoofdstuk 5: De beëindiging van conflicten in mediation en de rol van belangen daarbij (dit is een herhaling van
week 3, maar dit is alsnog opgenomen in deze samenvatting)
, Mediation
Handboek Mediation
HOOFDSTUK 11: INTERVENTIES
11.1 INLEIDING
Dit hoofdstuk behandeld de belangrijkste interventies die een mediator kan doen. Deze kunnen bij alle verschillende
benaderingen worden ingezet, maar kunnen wel variëren in het doel en de wijze van inzet.
11.1.1 WAT IS INTERVENIËREN?
Interveniëren: een complexe sociale vaardigheid die bestaat uit een serie onderling samenhangende op de situatie
afgestemde en doelgerichte handelingen die een mediator gedegen moet beheersen.
Sociaalvaardig interveniëren: de mediator moet de technieken integreren en in een juiste volgorde en samenhang in
een specifieke situatie kunnen toepassen, dus afhankelijk van wat die situatie vraagt en welke doelen daarbij worden
nagestreefd
Spanningsvelden:
o Tussen autonomie en afhankelijkheid: De mediator moet aan de ene kant de autonomie van partijen respecteren en
aan de andere kant de eigen verantwoordelijkheid als professional waarmaken.
• De afhankelijkheid van de mediator: wordt gaandeweg kleiner, in tegenstelling tot juridische procedures die
een permanent machtsverschil en blijvende afhankelijkheid van de cliënt is
• Mediators: lossen dit vaak op door de mate en wijze waarop zij ingrijpen zoveel mogelijk te laten aansluiten
bij wat de partijen zelf willen.
o Tussen autonomie en paternalisme: als de mediator namens de deelnemers beslissingen neemt voor hun eigen
bestwil zonder dat hun volledige instemming noodzakelijk wordt geacht(paternalisme), gaat dit op gespannen voet
met de zelfbeschikking van partijen
• Verantwoorde keuzes: meestal beschikken alleen de deelnemers zelf over alle contextinformatie om de
verantwoorde keuzes te maken.
• Mediator: soms is paternalisme geoorloofd, maar meestal kan hij beter partijen helpen om te geloven in hun
eigen keuzes en beslissingen om daarmee minder afhankelijk van anderen te worden.
Basisvereiste: om als mediator mogelijk te maken dat deelnemers hun eigen conflict kunnen aanpakken en oplossen
o Deelnemers en de mediator moeten kunnen beschikken over valide informatie: anders kunnen deelnemers geen
goede beslissingen nemen en hun problemen niet echt oplossen en kan de mediator hen niet effectief helpen.
• Geen Factfinding of onder ede horen(zwakte en kracht van mediation): De mediator mag alleen actief
investeren in het op gang brengen en bevorderen van betrouwbare en open communicatie tussen partijen
o Alle deelnemers dienen op informatie gebaseerde vrije keuzes te maken: om eigenaar te kunnen zijn van hun
beslissingen
• De mediator: mag geen dwang of manipulatie toepassen.
o Commitment: Er moet sprake zijn van interne betrokkenheid bij de keuzes die partijen maken
• Partijen moeten achter hun keuzes staan, zich verantwoordelijk voelen en ze van harte uitvoeren.
11.1.2 FOCUS OP INHOUD OF OP PROCES; METACOMMUNICATIE
Verschil in focus van de interventies van de mediator:
o Focus op de (feitelijke/woordelijke) inhoud van wat er besproken wordt: De opmerkingen die worden gemaakt, de
argumenten en de kwesties waarover onderhandeld wordt.
o Focus op het proces(de manier waarop de bespreking plaatsvindt): de manier waarop de discussie plaatsvindt, wat
deze manier ons kan vertellen over de eigenlijke betekenis van wat wordt gezegd en hoe de partijen zich ten
opzichte van elkaar verhouden
• Metacommunicatie: De wijze van communicatie tot onderwerp van gesprek maken. De mediator moet goed
luisteren en de interactie nauwkeurig observeren en zijn observatie moet neutraal en zonder oordeel worden
voorgelegd.
, Mediation
11.2 GESPREKSTECHNIEKEN VAN DE MEDIATOR
Gesprekstechnieken v/d mediator: goede communicatieve vaardigheden zijn essentieel voor de mediator, deze
technieken worden ook in andere beroepen gebruikt maar verschillen vooral in het doel waarvoor ze worden ingezet.
11.2.1 OPEN EN ACTIEF LUISTEREN
Open en actief luisteren: de mediator moet zich open, onbevooroordeeld, geïnteresseerd, nieuwsgierig,
geconcentreerd, en betrokken opstellen. De mediator laat aan de ander merken dat er met aandacht en interesse naar
hem is geluisterd, dat hij gehoord en begrepen is en dat de bedoeling en de gevoelens achter zijn woorden tot ons zijn
doorgedrongen.
Dit kan op 2 manieren:
o Non-verbaal: gelaatsuitdrukkingen, oogcontact, lichaamstaal en aanmoedigende gebaren
o Verbaal: minimale aanmoediging gebruiken
11.2.2 SPIEGELEN
Spiegelen: het herhalen van sleutelwoorden of een zin die de spreker net heeft gezegd, zo veel mogelijk in de
woordkeuze van de spreker
Sleutelwoorden: vaak emotioneel beladen woorden om een gebeurtenis en vooral de betekenis die hieraan wordt
toegekend te beschrijven, bv ongevoelig
Effecten:
o Respect: Er wordt respect getoond voor de betekenisverlening van de spreker
o Het nodigt de spreker uit: nadere uitleg te geven, hetgeen aan te vullen, te corrigeren of af te zwakken
o Het maakt wat is gezegd hoorbaar en zichtbaar: waardoor beide partijen meer inzicht en begrip krijgen
Kanttekening: Voortduren spiegelen en herhalen van wat is gezegd kan juist tot irritatie leiden on niet doelmatig zijn
11.2.3 PARAFASEREN VAN DE INHOUD
Parafraseren: op een korte, heldere manier het belangrijkste omschrijven wat de ander heeft gezegd, in zijn eigen
woorden (wel aansluiten bij het taalgebruik) direct nadat de deelnemer het heeft gezegd, in de hoop dat de deelnemer
dit bevestigd of een verdere exploratie geeft
Nadruk op de inhoud: hij kijkt naar de essentie van de inhoud en niet zozeer naar de onderliggende gevoelens.
De essentie: blijkt uit
o Non-verbale signalen
o Waar de spreker zelf het meest betrokken over praat
o Waar nog vragen of onduidelijkheden over zijn
o Waar partijen over verschillen
o Waar partijen nog geen oplossing voor weten.
11.2.4 GEVOELSREFLECTIE
Gevoelsreflectie: de mediator verwoordt de onderliggende gevoelens van de spreker. Het gaat om de gevoelens zelf of
de reden ervoor, die de mediator nu ziet of die eerder al bleken(gelaatsuitdrukking, lichaamstaal & toon). Hij vraagt de
spreker hier meer over te vertellen
Het doel: De spreker te helpen om op een dieper niveau te achterhalen wat er gevoelsmatig in hemzelf omgaat, om zo
tegenstrijdige gevoelens voor zichzelf en de ander helder te krijgen en in perspectief te plaatsen.
Kanttekening: het overmatig of onnodig geven van gevoelsreflectie kan leiden tot een emotionele verdieping en
verheviging van de discussie.
11.2.5 SAMENVATTEN
Samenvatten: een overzicht van een langere tijdsperiode geven, waarin de belangrijkste punten en thema’s op een rijtje
worden gezet en met elkaar in verband worden gebracht, zodat voor beide deelnemers meer helderheid en structuur
ontstaat zodat ze weer verder in gesprek worden gebracht (op een niet te forcerende manier).
De mediator: richt zich tot beide partijen en reflecteert zo inclusief mogelijk de inhoud en de gevoelens die door beide
naar voren zijn gebracht.
